Η ισχυρή κυρία της γαλλικής δημοσιογραφίας

Η ισχυρή κυρία της γαλλικής δημοσιογραφίας

6' 41" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πριν από 25 χρόνια, όταν έπιασα την πρώτη μου δημοσιογραφική δουλειά, φοιτήτρια ακόμη, είχα ξεχωρίσει την Κριστίν Οκράν. Όχι μόνο διότι υπήρξε η πρώτη γυναίκα που είχε σταθερή παρουσία σε τηλεοπτικό στούντιο ειδήσεων στη Γαλλία. Περισσότερο θαύμαζα τις συνεντεύξεις της, την επιμονή της να στριμώχνει όποιον απέφευγε να απαντήσει στα πιεστικά ερωτήματά της. Δεν ήταν ότι απλώς επαναδιατύπωνε την ερώτηση ξανά και ξανά, όπως έκανε και ο Βρετανός Τζέρεμι Πάξμαν του BBC, ο οποίος ρώτησε δώδεκα φορές το ίδιο πράγμα τον κακόμοιρο τον Μάικλ Χάουαρντ σε μια θρυλική συνομιλία τους το 1997, μέχρι που έριξε τον τέως αρχηγό των Συντηρητικών στο κανναβάτσο.

Η Οκράν είχε πυγμή, αλλά και την υπομονή του σκακιστή. Πάντα καλά προετοιμασμένη, διέβλεπε τους δρόμους της «διαφυγής» της άλλης πλευράς. Tους μπλόκαρε μεθοδικά έναν έναν, μέχρι να πάρει την απάντηση· μέχρι να φτάσει στην αλήθεια. Τα σκεφτόμουν αυτά την ώρα που την είχα απέναντί μου ένα κυριακάτικο πρωινό, σε ένα ωραίο ρετιρέ ενός φίλου αρχιτέκτονα στο Μοναστηράκι, με θέα την Ακρόπολη. Η Γαλλίδα αγαπά την Ελλάδα και αποφάσισε πρόσφατα να αποκτήσει ένα μικρό θερινό καταφύγιο σε νησί του Αιγαίου. Από κοντά αποπνέει ζεστασιά, αλλά και την ίδια αυτοπεποίθηση που έχει μπροστά στην κάμερα.

Η πορεία της συνοπτικά: γεννημένη στο Βέλγιο, με πατέρα διπλωμάτη, πήγε σχολείο στη Γαλλία και ξεκίνησε την καριέρα της σε μεγάλα αμερικανικά δίκτυα, γεγονός που της έδωσε άλλη δημοσιογραφική σκευή σε σχέση με τους Ευρωπαίους. Η πρώτη της μεγάλη αποκλειστικότητα ήταν το 1979 στο Ιράν με τον καθαιρεμένο πρωθυπουργό του Σάχη, μετά την επανάσταση. Ακολούθησαν πολλές άλλες, καθώς αναλάμβανε θέσεις μεγάλης ευθύνης στην τηλεόραση, στον έντυπο και στον περιοδικό Τύπο. Σύντροφος ζωής του Μπερνάρ Κουσνέρ, δέχτηκε πολλές φορές βέλη από φίλους και εχθρούς για διαπλοκή Τύπου και εξουσίας, χωρίς τίποτε να σκιάσει την καριέρα της. Εξαρχής πίστευε ότι δημοσιογραφία είναι όχι μόνο η άμεση ανταπόκριση σε μια είδηση, αλλά και η ικανότητα ανάλυσης. Έχει γράψει πολλά βιβλία, όμως φαίνεται ότι αυτό που μόλις εκδόθηκε είναι προορισμένο να σπάσει τα ταμεία: «Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν: ο πρίγκιπας-μυστήριο της Αραβίας», μια ενδελεχής έρευνα που αφορά τη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας και βέβαια τον άνθρωπο-κλειδί στη δολοφονία Κασόγκι, η οποία συνέπεσε με την έκδοση του βιβλίου της. Αντί να τη ρωτήσω αν πιστεύει στην τύχη, ξεκίνησα από την αρχή, από την οικογένειά της.

«Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον όπου, χάρη στο επάγγελμα του πατέρα μου, ήρθα από νωρίς σε τριβή με τη διεθνή πολιτική. Επίσης, ως Βελγίδα μεγαλωμένη στη Γαλλία εξετέθην από νωρίς σε διαφορετική νοοτροπία, καθώς έπιασα δουλειά στο περίφημο “60 minutes”, μία από τις πιο εμβληματικές εκπομπές της αμερικανικής τηλεόρασης. Να σας πω τι έμαθα στην Αμερική; Να είμαι προσηλωμένη στο γεγονός και όχι να καταφεύγω αμέσως στον σχολιασμό του, κάτι που κάνουν συχνά οι Γάλλοι συνάδελφοι. Άλλη μία διαφορά είναι ότι πήγαινα στις συνεντεύξεις μου έτοιμη να αντιμετωπίσω τον άλλο στα ίσια, κάτι που σόκαρε πολλούς συμπατριώτες μου στην αρχή, ιδιαίτερα όταν συνέβαινε με πολιτικούς. Το θεωρούσαν εξαιρετικά αγενές. Μέχρι σήμερα νομίζω ότι αυτά τα δύο χαρακτηριστικά της αμερικανικής σχολής πρέπει να τα έχει ένας δημοσιογράφος, παρά το γεγονός ότι αυτή η προσέγγιση έχει τα υπέρ και τα κατά της. Δείτε, λόγου χάρη, τι έγινε τώρα με τη δολοφονία Κασόγκι. Σε μια γαλλική εφημερίδα το γεγονός και ο σχολιασμός του θα είναι στο ίδιο άρθρο. Σε μια αμερικανική το γεγονός θα είναι σε μια σελίδα και η επιφυλλίδα που θα αναφέρεται σε αυτό σε μια άλλη».

 

Η ισχυρή κυρία της γαλλικής δημοσιογραφίας-1

 

Μέσα σε αυτή την πολυετή καριέρα, με τις άπειρες σημαντικές συνεντεύξεις, ποια ήταν η πιο σπουδαία; «Πάντα λέω μέσα μου ότι θα είναι η επόμενη», μου λέει αφοπλιστικά. Μετά σμίγει για λίγο τα φρύδια και απαντά: «Θα νομίζετε ίσως ότι θα επέλεγα κάποια με έναν άνθρωπο ισχύος, π.χ. με τον Σαντάμ. Όχι! Οι πιο συγκινητικές ήταν εκείνες με ανωνύμους, όταν έκανα ρεπορτάζ. Είναι πιο γενναιόδωροι, πιο ανοιχτοί, κάτι που λείπει σε όσους είναι κοντά στην εξουσία». Η Οκράν έχει δει τις γυναίκες δημοσιογράφους να αλλάζουν θέση στο οικοσύστημα του Τύπου: «Όχι και στην ισότητα των μισθών», υπογραμμίζει. «Όμως, σήμερα υπάρχουν παντού δημοσιογράφοι γυναίκες και βέβαια σε καλύψεις πολεμικών συγκρούσεων. Όταν ξεκίνησα εγώ, υπήρχαν εκφωνήτριες του προγράμματος και στη συντακτική ομάδα είχαν το πόστο της Υγείας, του Πολιτισμού και της Εκπαίδευσης το πολύ πολύ. Οι γυναίκες ακόμα καταβάλλουν πολύ περισσότερη προσπάθεια σε ό,τι κάνουν, μια και πρέπει να αποδείξουν τις ικανότητές τους. Δυστυχώς, υπάρχει και μια τάση υπερσεξουαλικοποίησης. Ανοίγεις την τηλεόραση και βλέπεις μια ρεπόρτερ που είναι εκεί για να κάνει τη δουλειά της και μια άλλη που είναι εκεί για να δείξει το στήθος της».

Η δημοσιογραφία σήμερα

Και τι πιστεύει για το επάγγελμά μας στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης; «Ο δημοσιογράφος σήμερα πρέπει να είναι ένας άνθρωπος που κάνει πολλά επαγγέλματα μαζί, τα οποία κάποτε ήταν χωριστά (να φιλμάρεις, να μοντάρεις, να κάνεις έρευνα), και όλα αυτά με τη δαμόκλειο σπάθη της επιτάχυνσης της πληροφορίας. Από την άλλη, ένας δημοσιογράφος πρέπει να έχει ειδικές γνώσεις σε κάποιο θέμα, να μπορεί να εμβαθύνει και να αναλύσει. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει στο μέλλον με τα έντυπα γενικής κάλυψης της επικαιρότητας. Όμως, μια σπουδαία οικονομική εφημερίδα, όπως λ.χ. οι Financial Times, θα υπάρχει και οι αναγνώστες θα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για την υπεραξία της πληροφόρησης που τους παρέχει. Για να σας πω την αλήθεια, εγώ δεν έχω Facebook… Σίγουρα, πάντως, τα νέα αυτά δίκτυα έχουν μεταμορφώσει τη ζωή μας, την κοινωνία μας και όχι μόνο το επάγγελμά μας. Ορισμένες φορές μού φέρνουν στο μυαλό τον Όργουελ».

Fake news

Η συζήτηση πάει αναπόφευκτα και στα fake news και η Οκράν μού επισημαίνει σχετικά: «Υπάρχουν παντού και συχνά με ρόλο παραπληροφόρησης. Ορισμένες χώρες τώρα συνειδητοποιούν την επιρροή που μπορεί να έχουν άλλες δυνάμεις –όπως λ.χ. οι Ρώσοι– σε θέματα εσωτερικής πολιτικής και επικαιρότητας, από τις αμερικανικές εκλογές και το Brexit μέχρι και το ζήτημα της Μακεδονίας και των Σκοπίων. Εξ ορισμού οι δημοκρατίες βάλλονται εύκολα και είναι δύσκολο να τις προστατεύσουμε. Είναι όμως σαφές ότι για ηγέτες όπως ο Πούτιν, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εχθρός και μπορεί μέσα από τα fake news να αυξήσει τις εσωτερικές ρηγματώσεις. Ο μόνος τρόπος να αμυνθούμε είναι να ξεκινήσουμε από τα παιδιά στο σχολείο, την παιδεία. Ξέρετε, το τρομακτικό είναι ότι, έτσι όπως δομείται ο κόσμος, ένας σημερινός άνθρωπος ασχολείται με το τι κάνουν και το τι πιστεύουν οι φίλοι του μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και συχνά δεν μπορεί να δει πέρα από τη μύτη του».

Η Χίλαρι και ο Μακρόν

Η Οκράν πίνει μια γουλιά καφέ και κοιτάζει τη θέα της Αθήνας, ένα χάος από πολυκατοικίες. Τη ρωτώ για τα βιβλία της. Ως βιογράφος της Χίλαρι Κλίντον, είχε προβλέψει ότι θα έβγαινε πρόεδρος. «Θα μου πείτε ότι δεν τα κατάφερε», με προλαβαίνει. «Όμως πήρε περισσότερες ψήφους από τον Τραμπ και, αν δεν υπήρχε αυτό το απαρχαιωμένο σύστημα, θα είχε βγει πρόεδρος». Όσο για τον Μακρόν, που χάνει έδαφος στο εσωτερικό της Γαλλίας, δεν βιάζεται να τον κρίνει. «Είναι βαθιά καλλιεργημένος, έχει συναίσθηση της ιστορίας, της σημασίας της Ευρώπης, είδατε πώς μίλησε στην Πνύκα. Όμως, οι αλλαγές δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Ο Μακρόν δεν έχει το μαγικό ραβδί. Κανείς δεν το έχει».

Για την υπόθεση Κασόγκι

Φτάνουμε και στον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας, ένα θέμα με το οποίο η Οκράν καταπιάστηκε πολύ καιρό και το γνωρίζει σε βάθος. «Πρέπει να θυμόμαστε ότι η χώρα αυτή είχε σχέση τόσο με την Αλ Κάιντα όσο και με το Ισλαμικό Μέτωπο, που αιματοκύλισε τις χώρες μας. Οφείλουμε να ξέρουμε την ακτινογραφία του εσωτερικού της, να καταλαβαίνουμε τις εξελίξεις, να γνωρίζουμε το προφίλ των ηγετών της. Ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας επέλεξε τον πρίγκιπα ως εκλεκτό της διαδοχής. Αρχικά εμφανίστηκε στο βλέμμα των Δυτικών ως μεταρρυθμιστής, λες και θα μπορούσε ποτέ να μεταμορφώσει αυτή την κοινωνία που στηρίζεται στο “συμβόλαιό” της με τους θρησκόληπτους. Όσο για τον Κασόγκι, ήταν μια προσωπικότητα αρκετά αμφιλεγόμενη, αδελφός μουσουλμάνος και ο ίδιος. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι δικαιολογείται ο πράγματι φρικιαστικός θάνατός του. 

»Η ανατριχιαστική δολοφονία του έκανε τη Δύση να καταλάβει πως είχε τη λάθος εικόνα για μια χώρα και ότι δεν μπορεί πια να κρύβεται πίσω από τα προσχήματα…» ■

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή