Αν δεν είχε γίνει φωτογράφος, θα έπαιζε ντραμς σε κάποια τζαζ μπάντα. Αυτό ήταν το όνειρό του: να κάνει καριέρα ως μουσικός στη Νέα Υόρκη. Βέβαια, για ένα νεαρό παιδί που είχε γεννηθεί σε μια φτωχογειτονιά του μεταπολεμικού Λονδίνου και είχε μεγαλώσει χωρίς πατέρα (ο οποίος είχε εγκαταλείψει την οικογένειά του όταν ο γιος του ήταν μικρός) αυτό το όνειρο ήταν ίσως άπιαστο. Αλλά ο Τέρι Ο’Νιλ ήταν πεισματάρης και πανέξυπνος. Σκέφτηκε πως ο πιο οικονομικός τρόπος να περάσει τον Ατλαντικό ήταν να πιάσει δουλειά ως ιπτάμενος φροντιστής. Έκανε, λοιπόν, αίτηση πρόσληψης στην British Airways. Έγινε δεκτός, με την προϋπόθεση ότι προηγουμένως θα περνούσε μερικούς μήνες σε βοηθητικές δουλειές στις υπηρεσίες εδάφους. Έτσι, ανέλαβε καθήκοντα φωτογράφου του αεροδρομίου Χίθροου. Και η ζωή του έμελλε να αλλάξει για πάντα…
Πολ Νιούμαν και Κλιντ Ίστγουντ συναντήθηκαν τυχαία στην Αριζόνα το 1972 και πόζαραν στον φακό του Τέρι Ο'Νιλ.
Ένα πρωί είδε στην αίθουσα αναμονής έναν καλοντυμένο κύριο να κοιμάται στο πάτωμα, περιτριγυρισμένος από μια παρέα Αφρικανών. Και τον απαθανάτισε. Ο κοιμισμένος επιβάτης αποδείχθηκε πως ήταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Ραμπ Μπάτλερ. Η εικόνα μοσχοπουλήθηκε στην εφημερίδα Daily Sketch, που ανέθεσε στον νεαρό μια νέα αποστολή: τη φωτογράφιση ενός ανερχόμενου συγκροτήματος, των Beatles! Ήταν το 1960 και ο Τέρι Ο’Νιλ είκοσι δύο ετών. «Ήμουν τυχερός», λέει στο «Κ». «Ήμουν στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή. Ό,τι άγγιζα γινόταν χρυσός. Εκείνη η δεκαετία γεννούσε διαρκώς σταρ – μουσικούς, ηθοποιούς, σχεδιαστές. Κι εγώ ήμουν εκεί να τους φωτογραφίσω».
Η εξέλιξη του νεαρού Ο’Νιλ ήταν ραγδαία. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, στον φακό του πόζαραν οι πάντες. Από τον Μοχάμεντ Άλι μέχρι τη Μάργκαρετ Θάτσερ. Από τον Πολ Νιούμαν μέχρι τον Νέλσον Μαντέλα. Από την Ούρσουλα Άντρες μέχρι την Έιμι Γουάινχαουζ. Από τον Γκόρντον Ράμσεϊ μέχρι τη βασίλισσα Ελισάβετ. «Μόνο η Μέριλιν Μονρόε… μου ξέφυγε», παραδέχεται ο ίδιος. «Ίσως γιατί περισσότερο εκτιμούσα το σύστημα των δημοσίων σχέσεών της παρά την ίδια…» Ποιος από όλους αυτούς τους σταρ είχε τη μεγαλύτερη λάμψη; «Η Όντρεϊ Χέπμπορν. Είχε φυσική ομορφιά και εκπληκτικό χιούμορ. Και δεν υπήρχε περίπτωση να μη βγει καλή σε μια φωτογραφία».
Κάποιο παραλειπόμενο από μια φωτογράφιση που θυμάται ακόμη; «Ο Έλτον Τζον μού ζήτησε κάποτε να τον ακολουθήσω στο Λος Άντζελες, όπου θα έδινε δύο συναυλίες στο Dodger Stadium. Τότε ήταν ο μεγαλύτερος συναυλιακός χώρος στον κόσμο, χωρητικότητας 100.000 ατόμων. Τον ακολουθούσα παντού, ακόμα και πάνω στη σκηνή ήμουν την ώρα που τραγουδούσε. Κάποια στιγμή, ο Έλτον σταμάτησε να τραγουδά και είπε στους θεατές: αυτός ο τύπος που βλέπετε να έχει γίνει σκιά μου είναι ο σπουδαίος φωτογράφος Τέρι Ο’Νιλ. Και το πλήθος άρχισε να με επευφημεί. Για κάποια δευτερόλεπτα ήμουν σαν ροκ σταρ. Δεν έζησα ξανά κάτι αντίστοιχο».
Τον ρωτώ αν αισθάνεται νοσταλγία ειδικά για τα ’60s και αν είχε επίγνωση, τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, ότι έγραφε ιστορία με την κάμερά του. «Ναι, φυσικά και νοσταλγώ εκείνη τη δεκαετία. Άλλη σαν αυτή δεν έχω ζήσει. Αλλά δεν συνειδητοποιούσα τότε τη σημασία όσων συνέβαιναν. Και δεν ήμουν ο μόνος. Να σκεφτείτε ότι έκανα πολύ συχνά παρέα με τους Beatles και τους Rolling Stones. Πηγαίναμε σε παμπ, πίναμε μπίρες μέχρι τα ξημερώματα και φτιάχναμε σενάρια του τι θα κάναμε όταν όλο αυτό, η δόξα τους δηλαδή, θα είχε “ξεφουσκώσει”. Ο Ρίνγκο έλεγε ότι μάζευε λεφτά για να ανοίξει κομμωτήριο! Κάποιος άλλος προέβλεπε ότι θα πιάναμε δουλειά σε τράπεζα. Και όλοι γελούσαμε μέχρι δακρύων λέγοντας: “Μπορείς να φανταστείς τον Μικ να τραγουδάει ακόμη όταν θα έχει πατήσει τα εξήντα;”»
Η Ράκελ Γουέλς, τολμηρή και εκθαμβωτική μοναχή, στα γυρίσματα της ταινίας «Myra Breckinridge» (1970).
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, έχοντας ήδη ένα εντυπωσιακό portfolio, ο Τέρι Ο’Νιλ εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια και έγινε ένας από τους πιο ακριβοπληρωμένους φωτογράφους της δυτικής ακτής. Το 1977 γνώρισε τη Φέι Ντάναγουεϊ. Ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα. Έξι χρόνια μετά παντρεύτηκαν, για να χωρίσουν όμω, το 1986. Ο Ο’Νιλ είχε βαρεθεί το Χόλιγουντ. «Είναι ένας απίστευτα μοναχικός κόσμος», εξηγεί. «Θέλεις μια συμβουλή;» σπεύδει να με ρωτήσει. «Ποτέ μην παντρευτείς ηθοποιό. Θα ζεις με τους δικούς του όρους. Αν δεν χώριζα και δεν επέστρεφα στο Λονδίνο, θα τρελαινόμουν…»
Αυτές τις ημέρες, η λονδρέζικη Iconic Images Gallery φιλοξενεί μεγάλη έκθεση αδημοσίευτων φωτογραφιών του με τον τίτλο «Rare & Unseen». Σε μια Κιβωτό εικόνων, ποια θα έσωζε; Δεν σκέφτεται και πολύ πριν απαντήσει. «Toν Φρανκ Σινάτρα να περπατάει σε έναν διάδρομο, περικυκλωμένος από τους σωματοφύλακές του. Υπάρχουν περισσότεροι από δέκα άνθρωποι στο πλάνο, και όμως το βλέμμα σου θα πέσει αμέσως πάνω του. Είχε αυτό το χάρισμα».
Ανοίγουμε λοιπόν και το «κεφάλαιο Σινάτρα», με τον οποίο ο φωτογράφος συνδεόταν με τριαντάχρονη, στενή φιλία. Όλα ξεκίνησαν από ένα γράμμα. Στη διάρκεια μιας φωτογράφισης με την Άβα Γκάρντνερ, ο Ο’Νιλ της εξομολογήθηκε πόσο πολύ ήθελε να φωτογραφίσει τον Σινάτρα. Εκείνη έγραψε αμέσως ένα σημείωμα και το έκλεισε σε έναν φάκελο. «“Δώσε το στον Φρανκ και πες πως είναι από μένα”, μου είπε. Το έκανα. Εκείνος το διάβασε, χαμογέλασε και μου είπε: “ΟΚ! Από τώρα και στο εξής, είσαι μαζί μου”. Ποτέ δεν μου αποκάλυψε το περιεχόμενο εκείνου του σημειώματος. Ο Σινάτρα ήταν ο ορισμός του τζέντλεμαν. Είχε απίστευτο χιούμορ, έναν ιδιαίτερο τρόπο με τις γυναίκες και –κάτι που ίσως δεν γνωρίζουν πολλοί– ήταν πολύ καλός φωτογράφος».
Οι Beatles, στις 23 Δεκεμβρίου 1964, έκαναν πρόβα για το χριστουγεννιάτικο σόου τους στο Hammersmith Odeon. Ο Τέρι Ο’Νιλ ήταν εκεί.
Λίγο πριν από το κλείσιμο της κουβέντας μας, του ζητώ μια συμβουλή προς κάθε νέο φωτογράφο που ονειρεύεται μια καριέρα σαν τη δική του: «Να βγει έξω και να φωτογραφίζει ασταμάτητα. Είναι ο μόνος τρόπος να μάθει τι “δουλεύει” για μια καλή φωτογραφία και τι όχι. Και να μελετά τους σπουδαίους φωτογράφους. Έτσι έγινε κάποτε και μ’ εμένα. Όταν ήμουν πιτσιρικάς, νόμιζα ότι πρέπει να είσαι μεγαλοφυΐα για να γίνεις φωτογράφος. Τότε γνώρισα έναν εξαιρετικό άνθρωπο, τον Πίτερ Κάμπιον, που μου εξήγησε ότι όλα μαθαίνονται. Μου έδειξε ένα λεύκωμα με φωτογραφίες του Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν και μου μίλησε για την “αποφασιστική στιγμή” που είναι απαραίτητη για μια σπουδαία φωτογραφία. Πάντα το θυμάμαι…» ■
Η Ελίζαμπεθ Τέιλορ σε… αυτοκρατορικό πορτρέτο, στα γυρίσματα της ταινίας «A Little Night Music», στην Αυστρία (1977).