Στο έλεος των αμετανόητων

2' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Υ​​​​πάρχουν πολλοί δρόμοι για τον σοσιαλισμό», παρατηρεί πρόσφατα ο Παύλος Παπαδόπουλος, και προσθέτει με τον χαρακτηριστικά προκλητικό του τρόπο «πως η κυβέρνηση των κομμουνιστών καθοδηγεί συνειδητά την Ελλάδα σε έναν από αυτούς». Oμως, τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των κομμουνιστικών χωρών ήταν ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, η κρατική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και ο πολιτικός αυταρχισμός. Τίποτε από αυτά δεν ισχύει και δύσκολα μπορεί να υποστηρίξει κανείς πως έχουμε πάρει τέτοιο δρόμο.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η παρατήρηση αυτή είναι άτοπη. Ο Παπαδόπουλος παραπέμπει στον Νίκο Αλιβιζάτο, ο οποίος πρόσφατα σημείωσε πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Δυτικής Ευρώπης όπου για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η συντριπτική πλειονότητα των μελών του υπουργικού συμβουλίου έχουν κομμουνιστική προέλευση. Από τα 90 μέλη του υπουργικού συμβουλίου από το 2015 έως σήμερα, 50 προέρχονται από το ΚΚΕ, το ΚΚΕ Εσωτερικού και την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, ενώ 22 από τους υπολοίπους (νεότεροι και πασοκογενείς) έχουν παρεμφερείς καταβολές. Οι αριθμοί αυτοί ξαφνιάζουν, αν και δεν θα έπρεπε, αφού είναι γνωστό πως ένα πολύ σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων που συγκρότησαν την ελίτ της χώρας μετά τη Μεταπολίτευση διαπαιδαγωγήθηκε μέσα στις διάφορες κομμουνιστικές νεολαίες. Εδώ προκύπτουν δύο ερωτήματα.

Το πρώτο: Πόσο κομμουνιστές είναι οι πρώην κομμουνιστές; Η πλειονότητα άφησε την εμπειρία αυτή πίσω της όπως ξεπερνάμε τις παιδικές ασθένειες – συναντά μάλιστα κάποιος αρκετούς ακόμη και στη Ν.Δ.! Κάποιοι όμως, και ανάμεσά τους εκείνοι που κυριαρχούν στα υπουργικά συμβούλια του ΣΥΡΙΖΑ, είναι «αμετανόητοι» με την έννοια πως δεν την ξεπέρασαν, κάνοντας την προσωπική τους αυτοκριτική. Oπως δείχνει ο λόγος τους, π.χ., σε συμβολικά ζητήματα στο Ευρωκοινοβούλιο, πιστεύουν ακόμη πως λίγο-πολύ ο κομμουνισμός βρίσκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Προφανώς δεν αυτοσυστήνονται ως κομμουνιστές, αφού μετά την εμπειρία του υπαρκτού σοσιαλισμού η έννοια αυτή είναι τόσο απαξιωμένη, που μόνο λίγοι φανατικοί τη διεκδικούν ανοιχτά. Διέπονται όμως από ένα βαθύτερο ιδεολογικό ένστικτο, από το οποίο πηγάζουν η απέχθεια για αριστεία, η έλξη της κοινωνικής ισοπέδωσης, η αποστροφή προς την οικονομική ελευθερία, η ροπή προς τον αυταρχισμό και η επιθυμία για τον έλεγχο της κοινωνίας.

Εδώ προκύπτει το δεύτερο ερώτημα που θέτει και ο ίδιος ο Παπαδόπουλος: «Και τι σημασία έχουν όλα αυτά όταν ο Τσίπρας συμμορφώθηκε με την Ευρώπη;». Την απάντηση μας δίνει έμμεσα ο Αριστείδης Μπαλτάς, ο κατεξοχήν ιδεολογικός γκουρού του ΣΥΡΙΖΑ. Μιλώντας στην παρουσίαση του βιβλίου του («Ονόματα του Κομμουνισμού») σε μια αίθουσα γεμάτη υπουργούς και κυβερνητικά στελέχη (μαζί και ο πρωθυπουργός), χαρακτήρισε την κυβερνητική πρακτική του ΣΥΡΙΖΑ ως «μεταμφίεση», κάτω από την οποία υποτίθεται πως κρύβεται (ή θα έπρεπε να κρύβεται) η αληθινή του ιδεολογία και στόχοι.

«Γραφικότητες» θα σκεφτούν οι περισσότεροι. «Να μια άλλη θλιβερή απόπειρα συμβιβασμού της παλιάς φλόγας του νεανικού ρομαντισμού με την πεζή πραγματικότητα του καθημερινού οπορτουνισμού». Αυτό εν μέρει ισχύει – πρόκειται για το κλασικό σύνδρομο της απόπειρας συμβιβασμού δύο αντιφατικών ροπών. Oμως, παρά τον εξευτελιστικό συμβιβασμό του 2015, που τους ανάγκασε να εφαρμόσουν «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές σε κάποιους τομείς και μια απογοητευτική διαχείριση της εξουσίας που τους ανέδειξε σε μικροπρεπείς και ενίοτε αποκρουστικούς πολιτικάντηδες, οι άνθρωποι αυτοί εξακολουθούν να γραπώνονται από τα ψήγματα μιας ιδεολογίας που εντέλει διαμόρφωσε καθοριστικά την προσωπική τους ταυτότητα.

Αυτό είναι επικίνδυνο. Oχι επειδή κάποια στιγμή ο κομμουνισμός θα ξεπροβάλλει μπροστά μας μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο κακός λύκος στην Κοκκινοσκουφίτσα, αλλά γιατί ακόμη και ευνουχισμένα τα ιδεολογικά του αντανακλαστικά θα τον οδηγούν αναπόφευκτα, όπως άλλωστε διαπιστώνουμε καθημερινά, σε πολιτικές που εγγυώνται τη μακροπρόθεσμη μιζέρια, το τέλμα και την παρακμή της χώρας.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή