Στις 9 Ιουνίου του 1990 παρακολούθησα τον πρώτο μου αγώνα Μουντιάλ στο γήπεδο. Στην κερκίδα του σταδίου Ρενάτο Νταλάρα, στην Μπολόνια της Ιταλίας, η Γιουγκοσλαβία επικράτησε εκείνο το απόγευμα επί των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με 4-1. Η νικήτρια έπαψε να υφίσταται ως ενιαίο κράτος ένα χρόνο αργότερα, ενώ τα σχετικά άγνωστα σε πολλούς τότε Εμιράτα, όπως το Ντουμπάι, είναι σήμερα τεράστιοι επιχειρηματικοί και τουριστικοί προορισμοί.
Η ατμόσφαιρα στο ιταλικό στάδιο ήταν κεφάτη εκείνο το καλοκαίρι, ο συγκεκριμένος αγώνας δεν θεωρούνταν από τους πιο κρίσιμους ή θεαματικούς του Mondiale του ’90, ενώ η μπίρα, απ’ όσο θυμάμαι, ήταν υπέροχα δροσερή. Δεν είχα ταξιδέψει στην Ιταλία ειδικά για το 14ο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, καθώς βρισκόμουν ήδη στην Μπολόνια με το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus.
Η συμπάθειά μου για το αγαπημένο αυτό σπορ της ανθρωπότητας βρισκόταν πάντα σε χαμηλά επίπεδα, αν και εκείνη την εποχή υπήρχε ένα κάποιο «προσωπικό» ενδιαφέρον για τις επιδόσεις δύο διεθνών Ολλανδών παικτών, του Μάρκο φαν Μπάστεν και του Ρουντ Γκούλιτ. Όμως η απογοήτευση και τα πραγματικά δάκρυα των οικοδεσποτών στις 3 Ιουλίου, όταν παρά τις ηρωικές προσπάθειες του Σαλβατόρε Σκιλάτσι η Σκουάντρα Ατζούρα αποκλείστηκε από τον μεγάλο τελικό, ήταν για μένα μια αποκάλυψη. Σχεδόν υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα έβρισκα κάποιον τρόπο να σεβαστώ την εθνική και παγκόσμια αυτή «λατρεία».
Γνωρίζω πλέον ότι δεν χρειάζεται να αγαπάς το ποδόσφαιρο για να παρακολουθήσεις ένα Μουντιάλ. Μπορείς να το δεις από άποψη εμπορική, π.χ. με τον ερχομό κινεζικών brands που παίρνουν τη θέση δυτικών σε κάποιες από τις διαφημιστικές πινακίδες της φετινής διοργάνωσης, ενώ η Κίνα υιοθετεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εξέλιξης του ποδοσφαίρου στη χώρα, που περιλαμβάνει την ανάπτυξη νέων ποδοσφαιρικών ακαδημιών οι οποίες αναμένεται να φτάσουν τις 50.000 μέχρι το 2025. Στο μεταξύ, ο «πόλεμος» μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης εξελίσσεται χρόνια τώρα στα πόδια των «χρυσών» παπουτσιών, με πρωταγωνιστές «κολοσσούς» όπως η Nike και η Adidas, εταιρείες οι οποίες συνεργάζονται με ινδάλματα όπως ο Ρονάλντο και ο Πογκμπά αντίστοιχα. Υπάρχει και η αισθητική διάσταση. Η νικητήρια «φανέλα» της διοργάνωσης, που
διεξάγεται τώρα στη Ρωσία, έχει ήδη ανακηρυχθεί και είναι εκείνη της Νιγηρίας, η οποία, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, συνδυάζει τάσεις του «ποδοσφαιρικού» ντιζάιν του ’90 με μια δόση καλοδεχούμενου φολκλόρ. Ενδιαφέρον έχουν και οι συνολικότερες εξελίξεις σε θέματα αντρικού στυλ: αποτρίχωση, λεπτομερή τατουάζ, κομμώσεις-ταυτότητα για τους παίκτες-σταρ.
Αν κάθε τέσσερα χρόνια το Μουντιάλ γίνεται για λίγες μέρες ο καθρέφτης μιας παγκόσμιας κοινωνίας, οι αντανακλάσεις δεν είναι πάντα θετικές. Το Ισλαμικό Κράτος απειλεί τη Ρωσία με τρομοκρατική επίθεση, ενώ ο «απομονωμένος» Βλαντιμίρ Πούτιν ποντάρει στη δύναμη του ποδοσφαίρου για την ενίσχυση του διεθνούς πολιτικού του προφίλ. Την ίδια στιγμή, στον πρόσφατο αγώνα μεταξύ Ιράν και Μαρόκου στην Αγία Πετρούπολη, μια ομάδα Ιρανών γυναικών έστησαν μια διαμαρτυρία μέσα στο στάδιο, για το γεγονός ότι από το 1980 τους απαγορεύεται η είσοδος στα δικά τους στάδια.
Χαίρομαι που βρέθηκα στην ιταλική κερκίδα εκείνο το καλοκαίρι. Μετάνιωσα για το γεγονός ότι έχασα την πρώτη συναυλία των Τριών Τενόρων στις Θέρμες του Καρακάλα το βράδυ πριν από τον τελικό, γιατί, ενώ είχα εξασφαλίσει εισιτήριο, με «κέρδισε» το διάβασμα. Δεν πιστεύω ότι θα βρεθώ στο Κατάρ τον χειμώνα του 2022, όταν για πρώτη φορά μια μουσουλμανική χώρα θα φιλοξενήσει το Μουντιάλ, επιλογή που πολλοί θεωρούν αμφιλεγόμενη. Όμως σίγουρα και το 22ο ραντεβού θα έχει ενδιαφέρον. Ακόμα και για μένα. ■