Στην αυλή του 20ού Γυμνασίου της Αθήνας, στα Κάτω Πατήσια, το βράδυ της περασμένης Τετάρτης ήταν όλα έτοιμα για την προβολή. Παρακολουθούσα με περιέργεια τα πηγαινέλα των τελικών ετοιμασιών και αδημονούσα για το τελικό αποτέλεσμα. Πριν από λίγες εβδομάδες είχα μιλήσει με τις μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου, μέλη της κινηματογραφικής ομάδας του σχολείου, όταν είχαν έρθει μαζί με τους καθηγητές τους στα γραφεία της «Καθημερινής». Το θέμα μας ήταν η οδός Βασιλίσσης Σοφίας, και είχα ζήσει από κοντά, έστω για μία μόνο μέρα, την επιμέλεια και το ενδιαφέρον των παιδιών.
Η ταινία, διάρκειας 48 λεπτών, με τίτλο «Οπισθεν των Ανακτόρων» έκανε την πρεμιέρα της εκείνο το βράδυ, μπροστά σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, λίγους ακόμη συντελεστές, όπως τον μελετητή της Αθήνας, επίσης εκπαιδευτικό και συγγραφέα, Θανάση Γιοχάλα, και πλέον έχει απελευθερωθεί στο YouTube. Ετσι, συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, όταν από το φθινόπωρο του 2014 και με πρωτοβουλία τριών εκπαιδευτικών γεννήθηκε η κινηματογραφική ομάδα του 20ού Γυμνασίου Αθήνας. Κάτι ασφαλώς όχι αυτονόητο και γι’ αυτό ξεχωριστό, καθώς η δραστηριότητα αυτή κρατά τα παιδιά απασχολημένα με ένα κομμάτι έρευνας όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Το 2015, ήταν η καθημερινότητα στην κατοχική Αθήνα, το 2016, ο Εμφύλιος, το 2017, η αστικοποίηση της μεταπολεμικής εποχής και το 2018, ένας δρόμος της Αθήνας: η Βασιλίσσης Σοφίας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι τα παιδιά, χάρη στους καθηγητές τους, μαθαίνουν τη μεθοδολογία της έρευνας. Υπάρχουν συνεντεύξεις, μαρτυρίες, αρχειακό υλικό, βιβλιογραφία και πολύς… ποδαρόδρομος. Το αποτέλεσμα εκπλήσσει. Ειδικά για τη Βασιλίσσης Σοφίας, η προσέγγιση του θέματος ήταν πολύπλευρη. Με εξαιρετικό μοντάζ και με τη μουσική που παρεχώρησε ο Μιχάλης Μιχαλέρης, ετέθησαν όλα τα «πώς, τι και γιατί;» και δόθηκαν εκδοχές απαντήσεων. Την έρευνα βοήθησαν εκτός από την «Καθημερινή» και ο γλύπτης Κώστας Βαρώτσος, ο συγγραφέας Θανάσης Γιοχάλας, η ιστορικός Μαρία Σπηλιωτοπούλου και ο γιατρός Μανώλης Βελονάκης. «Η ιστορία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας μέσα από την ιστορία του ελληνικού κράτους. Η ιστορία του ελληνικού κράτους, όπως αποτυπώνεται πάνω στον δρόμο», είναι η βασική ιδέα.
Θα μου μείνουν το χαμόγελο και η δικαιολογημένη περηφάνια των εκπαιδευτικών (Παρασκευή Βάγια, Κατερίνα Μαρνέλλου και Νίκος Ρουμελιώτης) αλλά όλος ο έπαινος πηγαίνει στις μαθήτριες Ελένη Καπάρου, Μαρία Χριστοφιλοπούλου, Φυλλένια Γερογιάννη, Βασιλική Σπηλιοπούλου, Εύη Σταύρου, Μαρία Καρατζέτζου, Αντιγόνη Λαϊνά, Μαρία Γιάννινα, Αναστασία Λατίφη, Κατερίνα Μάρα, Στέλλα Παγώνα, Ελευθερία Μαυροδήμου, Αριάνα Λίτσο, Φωτεινή Σταθοπούλου.