To πυρετώδες καλοκαίρι του 2015, ο Τομ Φίνι, ένας νεαρός Βρετανός που δεν είχε ποτέ ταξιδέψει στην Ελλάδα, αποφάσισε να ξεκινήσει το Greek Crowdfund, μια διαδικτυακή εκστρατεία εξεύρεσης πόρων για τη στήριξη της χώρας. Η εκστρατεία συγκέντρωσε 290.000 ευρώ σε δύο εβδομάδες. Οταν ο Φίνι αναζήτησε τον καλύτερο τρόπο για να αξιοποιήσει τα χρήματα, κατέληξε στον «Δεσμό» – μία καινοτόμο MKO που έκανε θαύματα στην κοινωνική έρημο της ελληνικής κρίσης.
Οι πέντε ιδρύτριες του «Δεσμού» συζητούσαν ήδη το 2011 –όταν ήταν όλες κοντά στα 30– την ιδέα του ταιριάσματος αναγκών και αγαθών που διαφορετικά θα πήγαιναν για πέταμα. Ηταν η χρονιά κατά την οποία η ύφεση επιδεινώθηκε δραματικά και οι κοινωνικές της επιπτώσεις άρχισαν να γίνονται αισθητές. Η οργάνωση ιδρύθηκε το 2012 με μια συγκεκριμένη αποστολή. «Θέλαμε να κάνουμε τη διαδικασία των δωρεών πιο εύκολη, πιο αποτελεσματική και με μεγαλύτερο αντίκτυπο», λέει στην «Κ» η Εκάβη Βαλερά, μία από τις ιδρύτριες. «Θέλαμε να βοηθήσουμε τους διάφορους φορείς να καταγράψουν καλύτερα τις ανάγκες τους και να διευκολύνουμε εταιρείες και ιδιώτες που θέλουν οι δωρεές τους να κατευθυνθούν εκεί όπου θα κάνουν το περισσότερο καλό».
Στην περίπτωση του «λαχείου» του Greek Crowdfund, έγινε ο σπόρος ενός καινούργιου προγράμματος, με τίτλο «Δεσμός για τους Νέους». Η ιδέα ήταν να γίνει μια αντιστοίχιση διαφορετικού τύπου – μεταξύ ΜΚΟ όπως ο «Δεσμός» και υποψήφιων εργαζομένων, των οποίων οι μισθοί για ένα έτος θα καταβάλλονταν από τα έσοδα της εκστρατείας. «Ο “Δεσμός” ξεχώρισε εξαιτίας της φανταστικής ομάδας μορφωμένων και έμπειρων γυναικών που ήταν επικεφαλής, τις οποίες μπορούσα να εμπιστευθώ», λέει ο Φίνι. «Από το πρώτο Skype που κάναμε, ήξερα ότι είχα κάνει τη σωστή επιλογή. Είναι οι ηρωίδες μου!».
«Οι οργανώσεις έκαναν αίτηση στο πρόγραμμα για ένα συγκεκριμένο άτομο και για μία συγκεκριμένη περιγραφή θέσης. Επρεπε να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο, και στη συνέχεια παίρναμε συνέντευξη από τους υποψηφίους», εξηγεί η Ειρήνη Παπαγιαννούλη, υπεύθυνη επικοινωνίας στον «Δεσμό». Το νέο πρόγραμμα δημιούργησε 15 θέσεις εργασίας στο πρώτο του έτος – η πρώτη εκ των οποίων ήταν η δική της. Στο δεύτερο έτος του, το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε, μεταξύ άλλων, με 50.000 δολάρια που προσέφερε η Visa και 100.000 δολάρια από το Hellenic Initiative.
Συναντήσαμε την κ. Παπαγιαννούλη στην αποθήκη του «Δεσμού» στη Νέα Ιωνία – το κέντρο επιχειρήσεων 140 τ.μ. όπου φυλάσσονται οι δωρεές που χωράνε εκεί, ώσπου να αποσταλούν στους αποδέκτες τους με το φορτηγάκι της οργάνωσης. Μόνο στην Αττική, ο «Δεσμός» έχει συνεργαστεί με περίπου 400 οργανώσεις – είτε παραδίδοντάς τους δωρεές από την αποθήκη είτε φέρνοντάς τες σε επαφή απευθείας με τους κατάλληλους δωρητές.
Μεταξύ των δωρεών που έχει λάβει ήταν περίπου 100 ηλεκτρονικοί υπολογιστές από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κλινοσκεπάσματα από ξενοδοχεία, ένα πλήρως εξοπλισμένο οδοντιατρείο, ακόμα και μία φρέζα. «Μια μέρα μας πήραν τηλέφωνο από κάποια ΜΚΟ που παρέχει υπηρεσίες σε πρόσφυγες και μετανάστες.
Χρειάζονταν ένα τραμπολίνο για την παιδική τους χαρά», θυμάται η κ. Παπαγιαννούλη. «Την ίδια μέρα, μας τηλεφώνησε κάποιος που ήθελε να δωρίσει ένα τραμπολίνο!»
Ενα κρίσιμο συστατικό στοιχείο της προσπάθειας να συντονιστεί καλύτερα το φιλανθρωπικό έργο είναι η διαδικτυακή πλατφόρμα «Desmos Direct». Οι οργανώσεις του εθελοντικού τομέα καλούνται να εγγραφούν στην πλατφόρμα και να καταγράψουν τις ανάγκες τους, τις οποίες μπορεί να αναζητήσει στη συνέχεια οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται. Η κ. Παπαγιαννούλη εξηγεί ότι, ως μέρος ενός ευρύτερου rebranding του «Δεσμού» στους προσεχείς μήνες, η πλατφόρμα θα αναβαθμιστεί «ώστε να γίνει ακόμα πιο απλή και χωρίς τριβές η διαδικασία του “ταιριάσματος”».
Αργότερα την ίδια μέρα, βρισκόμαστε στον Σύνδεσμο Προστασίας Παιδιών και ΑμεΑ στον Χολαργό, όπου το φορτηγάκι του «Δεσμού» έχει να κάνει μια παράδοση. Ο Γιάννης Πετρόχειλος, γενικός διευθυντής του σωματείου (ιδιωτικού δικαίου αλλά δημόσια χρηματοδοτούμενου και δωρεάν για τους ωφελουμένους), περιγράφει τα ταμειακές προκλήσεις που συνεπάγεται η εξάρτηση από ένα κράτος που ακόμα προσπαθεί να αναδυθεί από το φάσμα της χρεοκοπίας. Σημειώνει ότι ο Σύνδεσμος, που είχε πρόσφατα περάσει μια δύσκολη περίοδο, έχει αυξήσει τον αριθμό των ατόμων υπό τη φροντίδα του από 40 σε 160 σε διάστημα ενός έτους. Τα κρατικά κονδύλια –τα οποία καλύπτουν και τη μισθοδοσία του προσωπικού– συχνά αργούν ώς και έξι μήνες.
Ο «Δεσμός» επικοινώνησε με τον Σύνδεσμο προ ολίγων μηνών, όταν έλαβε την προσφορά μιας μεγάλης δωρεάς επίπλων από μια ναυτιλιακή εταιρεία. «Είναι η μόνη οργάνωση που μας κάλεσε να μας ρωτήσει τι χρειαζόμαστε, αντί να απευθυνθούμε εμείς σε αυτούς», λέει ο κ. Πετρόχειλος.
Ο Γιάννης Παπαδάτος, επικεφαλής της μονάδας εντατικής θεραπείας στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», είναι κι αυτός ενθουσιώδης υποστηρικτής. «Εχω έλθει σε επαφή με περίπου 200 ΜΚΟ και φιλανθρωπικές οργανώσεις», λέει. «Εχω δει πολλούς που απλά κάνουν επίδειξη ή αναζητούν προβολή – ή που είναι λαμόγια. Ο “Δεσμός” συγκαταλέγεται στις καλύτερους οργανώσεις με τις οποίες έχω συνεργαστεί – είναι τόσο αξιοπρεπείς και επαγγελματίες».
Η πορεία δεν έχει υπάρξει εντελώς ανέφελη. Κάποιοι φορείς διστάζουν να δεχθούν δωρεές από πολυεθνικές εταιρείες· κάποιοι δημόσιοι οργανισμοί αρνούνται ως θέμα αρχής να δεχθούν βοήθεια από τον ιδιωτικό τομέα. Η οργάνωση, ωστόσο, συνεχίζει να διευρύνει το πεδίο δράσης και να αναβαθμίζει την ποιότητα των υπηρεσιών, ενισχύοντας τους δεσμούς που συντηρούν τον κοινωνικό ιστό.