Το ποδόσφαιρο πηγαίνει στη Ρωσία

Το ποδόσφαιρο πηγαίνει στη Ρωσία

10' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενάμισι με δύο εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να ταξιδέψουν στη Ρωσία τον επόμενο μήνα, ασφαλώς πολύ περισσότεροι από όσους ταξίδεψαν στη σοβιετική Μόσχα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980 ή στις πλαγιές του Καυκάσου για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς πριν από τέσσερα χρόνια. Επί της ουσίας, αυτή είναι η πρώτη φορά που ένα τόσο μεγάλο πλήθος επισκεπτών θα γνωρίσει από κοντά τις ρωσικές πόλεις – και αν η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη είναι έτσι κι αλλιώς τουριστικοί προορισμοί, δεν θα μπορούσαμε να πούμε το ίδιο για τις παραβόλγιες πόλεις Σαμάρα, Καζάν ή Νίζνι Νόβγκοροντ, ούτε για το άγνωστο Σαράνσκ ή το Εκατερίνενμπουργκ στα βάθη της χώρας.  

Εκατό χρόνια και μισό μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και 20 χρόνια παρά ένα μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στη σημερινή Ρωσία συνυπάρχουν οι δυτικές επιρροές, τα απομεινάρια της τσαρικής παράδοσης και το αποτύπωμα της σο-

βιετικής εποχής. Στο Βόλγκογκραντ, για παράδειγμα, όχι μακριά από το νεόδμητο γήπεδο της πόλης, βρίσκεται η λεωφόρος Λένιν και η προτομή του Μαρξ, μια ορθόδοξη εκκλησία με χρυσούς τρούλους και ένα κατάστημα Burger Kings. Όλα αυτά στη σκιά του 85 μέτρων αγάλματος μιας γυναίκας («Motherland Calls», όπως λέγεται) που υψώθηκε πριν από πέντε δεκαετίες ως σύμβολο της νίκης στην πλέον πολύνεκρη μάχη της ιστορίας – το Βόλγκογκραντ είναι η σύγχρονη ονομασία του Στάλινγκραντ. 

Στο Βόλγκογκραντ λειτουργεί επίσης το Μουσείο Στάλιν, απόδειξη μιας αυξανόμενης νοσταλγίας για τα Σοβιετικά χρόνια – σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της σημερινής Ρωσίας αναπολούν την περίοδο του κομμουνισμού. Είναι κάτι που αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, και στην επίσημη αφίσα του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το ύφος της οποίας παραπέμπει στο κίνημα του κονστρουκτιβισμού της δεκαετίας του 1920. To πρόσωπο της αφίσας είναι ο σπουδαίος Σοβιετικός τερματοφύλακας Λεβ Γιασίν (1929-1990), μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, που εν προκειμένω αποκρούει μια μπάλα-υδρόγειο, με μια μεγάλη Ρωσία να δεσπόζει στον χάρτη. 

 

Το ποδόσφαιρο πηγαίνει στη Ρωσία-1

Ηλιοβασιλέματα: στην Αγία Πετρούπολη, με την αρένα Κρεστόφσκι στο βάθος. © REUTERS/Anton Vaganov

 

Σημεία του ορίζοντα

Για να αποφευχθούν οι πολύωρες εσωτερικές πτήσεις, επιλέχθηκαν μόνο γήπεδα σε πόλεις στα δυτικά της χώρας, με μοναδική εξαίρεση το Εκατερίνενμπουργκ, που βρίσκεται στους πρόποδες των Ουραλίων και στα άτυπα σύνορα της ευρωπαϊκής με την ασιατική Ρωσία. Για την ιστορία, είναι η πόλη όπου κατέφυγε και κατόπιν εκτελέστηκε η τσαρική οικογένεια μετά την επανάσταση του ’17. Στο άλλο άκρο, η δυτικότερη πόλη στην οποία θα διεξαχθούν αγώνες είναι το Κάλινγκραντ, ένας τόπος με τις δικές του ιδιαιτερότητες. Είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης περιφέρειας-

εξκλάβιου της Ρωσίας, ένα λιμάνι της Βαλτικής ανάμεσα στην Πολωνία και τη Λιθουανία, που προσφέρει στη Μόσχα ένα γεωπολιτικά πολύτιμο «πάτημα» στα εδάφη της Ευρώπης. Εκεί γεννήθηκε ο φιλόσοφος Ιμάνουελ Καντ, όταν βέβαια η πόλη ονομαζόταν ακόμα Κένινσμπεργκ και ανήκε στη Γερμανία. 

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον πώς πολλές από τις σημερινές ρωσικές πόλεις έχουν ταυτιστεί με μεγάλες προσωπικότητες της ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας. Το Σότσι, για παράδειγμα, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, είναι το μέρος όπου παραθέριζε ο Στάλιν, η έπαυλη του οποίου σήμερα λειτουργεί ως ξενώνας. Το Νίζνι Νόβγκοροντ για μερικές δεκαετίες του 20ού αιώνα ονομαζόταν Γκόρκι, προς τιμήν του συγγραφέα Μαξίμ Γκόρκι που γεννήθηκε εκεί. Ακόμα «λογοτεχνικότερο» είναι το Ροστόφ επί του Ντον στον Νότο, πατρίδα του Τσέχοφ και του Σολζενίτσιν, ενώ οι δύο «μεγάλοι» των ρωσικών γραμμάτων, ο Ντοστογιέφσκι και ο Τολστόι, συνδέονται κυρίως με τις δύο αντίστοιχα μεγάλες πόλεις, την Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα, όπου θα οδηγηθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο όσο πλησιάζει προς το τέλος του. 

Αν και η Αγία Πετρούπολη είναι το βορειότερο σημείο όπου θα έχει διεξαχθεί ποτέ αγώνας Παγκοσμίου Κυπέλλου, οι θερμοκρασίες το καλοκαίρι είναι καλές, «ποδοσφαιρικές», λίγο κάτω από τους 20 βαθμούς Κελσίου, ενώ οι νύχτες αναμένονται «λευκές», καθώς τον μήνα του Μουντιάλ στην περιοχή ανατέλλει ο ήλιος του μεσονυχτίου. Χτισμένη σε πολλά νησάκια στις εκβολές του Νέβα στη Βαλτική, η άλλοτε πρωτεύουσα της ρωσικής αυτοκρατορίας ή αλλιώς το Λένινγκραντ της σοβιετικής εποχής, είναι το στολίδι της σημερινής Ρωσίας· πλέον διαθέτει και το ακριβότερο γήπεδο στον κόσμο, το Κρεστόφσκι, που χρειάστηκε μία δεκαετία μέχρι να ολοκληρωθεί και κόστισε (εκτιμάται) κοντά στο 1,5 δισ. δολάρια. Είναι το γήπεδο του ενός ημιτελικού και του μικρού τελικού. Ο μεγάλος θα γίνει στη Μόσχα, στο ηλικίας 62 χρόνων αλλά πλήρως ανακαινισμένο Λουζνίκι. Για λόγους ασφαλείας, γύρω από το γήπεδο θα δημιουργηθούν 427 πύλες υποδοχής των θεατών, κάτω από το άγρυπνο μάτι του Λένιν, ένα μεγάλο άγαλμα του οποίου δεσπόζει έξω από το στάδιο, υπενθυμίζοντας στους επισκέπτες από όλο τον κόσμο την ιστορία του τόπου.

 

Το ποδόσφαιρο πηγαίνει στη Ρωσία-2

Ο Λιονέλ Μέσι ψάχνει στα γήπεδα της Ρωσίας τη θέση του στην ιστορία. © REUTERS/Tatyana Makeyeva

 

Οι αποστολές των σούπερ σταρ

Όταν τίθεται το ερώτημα αν ο Λιονέλ Μέσι πρέπει να θεωρείται ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών, υπάρχει ένας (και επί της ουσίας μοναδικός) αντίλογος: δεν έχει κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, το στέμμα με τα πολύτιμα πετράδια στην υστεροφημία κάθε ποδοσφαιριστή. Είναι λογικό; Μπορούν λιγοστά καλοκαιρινά παιχνίδια που κρίνονται ενίοτε και συγκυριακά να βαραίνουν περισσότερο από τα επιτεύγματα μιας ολόκληρης καριέρας; Ο Μέσι έχει παίξει κοντά 700 επίσημα παιχνίδια, έχει σκοράρει στα περισσότερα από αυτά, έχει κερδίσει δεκάδες τίτλους και έχει καθηλώσει θεατές σε όποιο γήπεδο του κόσμου κι αν έχει βρεθεί. Αλλά δεν έχει κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Αυτή είναι η αποστολή του στη Ρωσία και αυτό είναι και το μεγάλο ερώτημα, σε αγωνιστικό επίπεδο, όσο πλησιάζουμε προς την πρεμιέρα: θα τα καταφέρει; Ατυχώς η Αργεντινή δεν αξίζει να συγκαταλέγεται στα φαβορί. Το ρόστερ της έχει σημαντικές ελλείψεις και προκρίθηκε στο Μουντιάλ μετά κόπων και βασάνων. Δεν είναι απίθανο να καταφέρει να διακριθεί, αλλά θα θεωρηθεί έκπληξη. Και ο μύθος του Μέσι θα απογειωθεί. Ματς-κλειδί, αρχικά, αυτό με την Κροατία στις 21/6 στο Νίζνι Νόβγκοροντ, για να ανοίξει ο δρόμος στις διασταυρώσεις.  

Ο Αργεντινός δεν είναι ο μοναδικός μεγάλος σταρ του Μουντιάλ. Υπάρχει πάντα ο Κριστιάνο Ρονάλντο στο τελευταίο, πιθανόν, Μουντιάλ της καριέρας του. Το 2022 θα είναι 37 ετών. Η δική του «υποχρέωση» να κερδίσει είναι μικρότερη. Όχι μόνο επειδή πριν από δύο χρόνια κατέκτησε το Euro (και τέσσερα Τσάμπιονς Λιγκ την τελευταία πενταετία), αλλά και επειδή εκπροσωπεί μια χώρα που δεν είναι «αναγκασμένη» να κερδίζει. Και μετά υπάρχει ο Νεϊμάρ. Ο Βραζιλιάνος θα βρεθεί στη Ρωσία ως επικεφαλής μιας νέας ισχυρής Βραζιλίας που θέλει να σβήσει την ντροπή του 2014 (με το 7-1 από τη Γερμανία). Τέσσερα χρόνια στο μυαλό του Νεϊμάρ (ήταν τραυματίας στο ματς εκείνο) υπάρχει μόνο η λέξη «εκδίκηση». Υπό προϋποθέσεις η Βραζιλία και η Γερμανία μπορεί να συναντηθούν ακόμα και στο πρώτο νοκ άουτ. 

Όταν η Fifa καινοτομεί

Σήμερα μπορεί να μας φαίνεται απίθανο, αλλά έχουν διεξαχθεί Παγκόσμια Κύπελλα όπου δεν υπήρχε τηλεοπτική κάλυψη, όπου δεν δίνονταν κίτρινες και κόκκινες κάρτες, όπου οι ομάδες δεν επιτρεπόταν να κάνουν αλλαγές, όπου οι τερματοφύλακες δεν φορούσαν γάντια. Εξίσου παράλογο θα μας φαίνεται έπειτα από κάποια χρόνια ότι πριν από το 2018 τα Μουντιάλ διεξάγονταν χωρίς τη χρήση του VAR (Video Assistant Replay), η ύπαρξη του οποίου θα επιτρέπει στο εξής στον διαιτητή να διακόπτει τον αγώνα και να συμβουλεύεται το βίντεο και την ομάδα του VAR που την ίδια στιγμή θα παρακολουθεί τον αγώνα από ένα ειδικά διαμορφωμένο στούντιο στη Μόσχα . Το μέτρο δοκιμάζεται πιλοτικά εδώ και κάποια χρόνια (εσχάτως και σε μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, ενώ από του χρόνου θα έρθει και στην Ελλάδα) και τελικά η FIFA υπέκυψε στις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία και, αρχής γενομένης από τα γήπεδα της Ρωσίας, θα ενσωματώσει το VAR στις διοργανώσεις της. Ακόμα και ο Μαραντόνα τοποθετήθηκε υπέρ της χρήσης του VAR στο ποδόσφαιρο, αν και παραδέχτηκε ότι έτσι θα είχε ακυρωθεί το γκολ που πέτυχε το 1986 με το «χέρι του Θεού». Το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας, επίσης, θα είναι το τελευταίο «κανονικό» Μουντιάλ, πριν αρχίσουν να εφαρμόζονται οι επιπόλαιες πρωτοβουλίες της FIFA, με τη διοργάνωση να μεταφέρεται στο Κατάρ (2022) σε χειμωνιάτικες ημερομηνίες και πριν από την αύξηση των ομάδων σε 48 (από το 2026 θα γνωρίζουμε σε λίγες μέρες τη χώρα ή τις χώρες που θα το αναλάβουν), κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα την ολοκληρωτική αλλοίωση της φυσιογνωμίας της δημοφιλέστερης αθλητικής διοργάνωσης του πλανήτη. 

Η γοητεία των «μικρών»

Η Ιταλία και η Ολλανδία θα λείπουν από τα γήπεδα της Ρωσίας, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες που σπάνια απουσιάζουν, το ίδιο και η κάτοχος του Κόπα Αμέρικα Χιλή, αλλά και κλασικές δυνάμεις της Αφρικής, όπως η Γκάνα, το Καμερούν, η Ακτή Ελεφαντοστού. Κάπως έτσι βρήκαν χώρο στις 32 ομάδες κάποιες χώρες που δεν έχουμε συνηθίσει. Ο Παναμάς, για παράδειγμα, θα συμμετάσχει για πρώτη φορά στην ιστορία του. Η Ισλανδία το ίδιο – ιστορικά η μικρότερη πληθυσμιακά χώρα που θα αγωνιστεί σε Μουντιάλ. Οι παίκτες της το γιόρτασαν με την ψυχή τους και θα συνεχίσουν τη θαυμαστή πορεία τους από το Euro στην παγκόσμια σκηνή. Επιστρέφει, επίσης, η Αίγυπτος – για τρίτη φορά στην ιστορία της και πρώτη έπειτα από 28 χρόνια. Και ποιος δεν θα ήθελε την Αίγυπτο φέτος στη Ρωσία; Στο ρόστερ της υπάρχει ο Μοχάμεντ Σαλάχ, μία από τις μεγάλες ατραξιόν της διοργάνωσης, έχοντας ολοκληρώσει μια σεζόν όπου ήταν με διαφορά ο πιο θεαματικός ποδοσφαιριστής του πλανήτη. Ευτυχώς ο τραυματισμός του στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ δεν ήταν αρκετά σοβαρός ώστε να τον εμποδίσει να αγωνιστεί. 

Μπορεί όλοι να θέλουμε να βλέπουμε μεγάλα ντέρμπι και ισχυρές ομάδες, αλλά στην πραγματικότητα το χρώμα στα Παγκόσμια Κύπελλα το δίνουν οι «μικροί», που ακόμα και στη μοντέρνα εκδοχή του ποδοσφαίρου επιμένουν να βλέπουν το Μουντιάλ ως μια γιορτή, με τις χαρούμενες εξέδρες τους, τα τραγούδια και τις φορεσιές τους. Την ημέρα της πρόκρισης του Παναμά, ο πρόεδρος της χώρας, Χουάν Κάρλος Βαρέλα, κήρυξε εθνική εορτή. Οι Περουβιανοί, που δεν θα ταξιδέψουν στη Ρωσία με τη φιλοδοξία να διακριθούν, γέμισαν τις προάλλες ένα γήπεδο στην Ελβετία για να υποστηρίξουν την ομάδα τους σε φιλικό προετοιμασίας. Τα Μουντιάλ τα θυμόμαστε για τις ομάδες που έφτασαν μέχρι το τέλος, αλλά τη στιγμή που συμβαίνουν τα απολαμβάνουμε για κάτι παιχνίδια όπως το Αίγυπτος-Σαουδική Αραβία στο Βόλγκογκραντ, το Μαρόκο-Ιράν στην Αγία Πετρούπολη, το Περού-Αυστραλία στο Σότσι, το Παναμάς-Τυνησία στο Σαράνσκ. 

 

Το ποδόσφαιρο πηγαίνει στη Ρωσία-3

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Πελέ και τον Μαραντόνα κατά τη διάρκεια της κλήρωσης του Μουντιάλ τον περασμένο Δεκέμβριο. © Mikhail MetzelTASS/Getty Images/Ideal Image

 

Το Μουντιάλ του Πούτιν

Έχουν περάσει οκτώ χρόνια από τη μέρα που ο Βλαντιμίρ Πούτιν έδινε τα χέρια με τον Ζεπ Μπλάτερ για την ανάθεση του Μουντιάλ στη Ρωσία. Ο Μπλάτερ τότε ακόμα δεν είχε απομακρυνθεί από την προεδρία της FIFA ούτε είχε κατηγορηθεί για οικονομικά εγκλήματα και το FBI δεν είχε εισβάλει σε ξενοδοχείο της Ζυρίχης κυνηγώντας αξιωματούχους της ομοσπονδίας. Από τη μεριά της η Ρωσία δεν είχε ακόμα εμπλακεί στην Κριμαία ούτε στην Ανατολική Ουκρανία, ούτε στη Συρία, δεν είχε κατηγορηθεί για την ανάμειξή της στις αμερικανικές εκλογές ή στη δηλητηρίαση του πράκτορα Σκριπάλ στην Αγγλία. 

Επίσημα θέμα περί μποϊκοτάζ του Μουντιάλ δεν τέθηκε ποτέ. Μόνο φήμες. Έτσι κι αλλιώς, οι ΗΠΑ (κατάφεραν και) απέτυχαν να προκριθούν, ενώ οι Βρετανοί περιορίστηκαν στο να μην εκπροσωπηθούν επίσημα από μέλη της πολιτικής ηγεσίας ή της βασιλικής οικογένειας. Αν μια χώρα όπως η Αγγλία (με το ειδικό βάρος που έχει στο διεθνές ποδόσφαιρο) αποφάσιζε να μην ταξιδέψει στη Ρωσία, το επικοινωνιακό πλήγμα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν θα ήταν τεράστιο. Το ότι υπό αυτές τις συνθήκες όλες οι χώρες θα συμμετάσχουν κανονικά είναι μια τρανή απόδειξη της σημασίας που έχει για ένα κράτος η συμμετοχή σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. 

Εν τω μεταξύ, σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων η Ρωσία κάνει διαρκώς βήματα προς τα πίσω, εντός και εκτός γηπέδων καταγράφονται ρατσιστικές κραυγές, ενώ προ διετίας, στο Euro της Γαλλίας, έκανε την εμφάνισή του ένα πλήθος χούλιγκαν ακροδεξιάς απόχρωσης και με χαρακτήρα τακτικού στρατού. Επικράτησε ανησυχία για το πώς αυτός ο κόσμος θα περιφρουρηθεί όταν θα συναντήσει «εντός έδρας» αντίπαλους οπαδούς, αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτός ο κίνδυνος θα περιοριστεί· ο Πούτιν θέλει το Μουντιάλ να πετύχει. Θέλει να δώσει την εικόνα μιας μοντέρνας και ισχυρής Ρωσίας, και να μπορεί να χαμογελάει περήφανος πλάι στους μεγάλους σταρ και στα εκατομμύρια θεατών που θα παρελάσουν από τη χώρα του – όπως ο Πελέ και ο Μαραντόνα που προσκλήθηκαν στη Μόσχα για την κλήρωση των ομίλων.  ■

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή