Θύμα, ένοχος και ήρωας σε ένα

Θύμα, ένοχος και ήρωας σε ένα

3' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΜΙΧΑΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΟΥ

ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

Οι έξι θάνατοι του Τζωρτζ Πολκ

εκδ. Πατάκης, σελ. 456

Στις 9 Μαΐου συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από τη δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζωρτζ Πολκ στη Θεσσαλονίκη. Στην αντίστοιχη ημερομηνία του 1948 προσδιορίστηκε ο θάνατός του, σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση. Το πτώμα του βρέθηκε να πλέει μερικές ημέρες αργότερα στον Θερμαϊκό, στις 16 του μήνα.

Τραγική κατάληξη και ταυτόχρονα αφετηρία μιας πολύκροτης υπόθεσης, με χαρακτηριστικά πολιτικού – κατασκοπικού – αστυνομικού – δικαστικού θρίλερ, που συντάραξε την Ελλάδα του εμφυλίου και του Ψυχρού Πολέμου. Αποκαλυπτική, όμως, και της πραγματικότητας που επικρατούσε τότε.

Η σημασία της υπόθεσης Πολκ αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στο διάστημα της μεταπολίτευσης, 1975-2014 εκδόθηκαν στην Ελλάδα και στις Ηνωμένες Πολιτείες 12 βιβλία, και μία διδακτορική διατριβή, σε άλλα τέσσερα υπήρξαν εκτεταμένες αναφορές και σε πολλά ακόμη –έως και σήμερα– γίνονται σημαντικές επισημάνσεις.

Τώρα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη το 13ο βιβλίο, εξαιρετικά εμπεριστατωμένο και διαφωτιστικό, για τη δολοφονία του Πολκ με τίτλο «Οι έξι θάνατοι του Τζωρτζ Πολκ», των δημοσιογράφων Κώστα Παπαϊωάννου και Μιχάλη Ιγνατίου.

Θύμα, ένοχος και ήρωας σε ένα-1

Οι Κ. Παπαϊωάννου και Μ. Ιγνατίου βασίζονται στα στοιχεία, στις προσωπικές μαρτυρίες, στα ευρήματα των ερευνών και στις εκτιμήσεις των προηγούμενων συγγραφέων για τους πραγματικούς ενόχους του εγκλήματος και για εκείνους που το συγκάλυψαν, ή το οργάνωσαν. Οι ίδιοι πρόσθεσαν καινούργια στοιχεία που προέκυψαν από τον σταδιακό αποχαρακτηρισμό απορρήτων πηγών και εγγράφων, κυρίως στις ΗΠΑ. Δεν περιορίζονται στο άλυτο μυστήριο της δολοφονίας του Πολκ, αλλά περιγράφουν λεπτομερώς τις κινήσεις και τις δραστηριότητές του, ως απεσταλμένου του αμερικανικού δικτύου CBS, όπως και όσα επακολούθησαν με «ήρωα» το επόμενο θύμα.

Τον δημοσιογράφο Γρηγόρη Στακτόπουλο που κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε για τον φόνο. Στη διαδρομή αποκαλύπτονται η κατάσταση και η ατμόσφαιρα εκείνης της περιόδου στην Αθήνα, ακόμη περισσότερο στη Θεσσαλονίκη, όπου εκτυλίχθηκε όλο το δράμα.

Οι αναγνώστες που έχουν ζήσει ή μελετήσει εκείνη την εποχή γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Ελλάδα μετά την Κατοχή, πριν τα πράγματα πάρουν το οριστικό τους σχήμα, ήταν μία κατεστραμμένη και αιματοβαμμένη αρένα ανείπωτης φτώχειας, όπου πολλά ξένα και ντόπια θηρία μάχονταν με όλους τους τρόπους για προσωπικά, ή κρατικά συμφέροντα και εξουσία. Αγγλοι, Αμερικανοί, ανεξέλεγκτες μυστικές υπηρεσίες, παρακρατικές ακροδεξιές οργανώσεις, συμμορίες δωσιλόγων της Κατοχής, μαυραγορίτες, λαθρέμποροι, κουκουέδες, Σοβιετικοί, όλοι μαζί σε ένα «χαρμάνι», που παρήγε βία, ίντριγκα, διαφθορά, αίσθημα φόβου και αναλγησία. Σε αυτή την αρένα προσπάθησε να λειτουργήσει ως δημοσιογράφος με άποψη, αλλά και με περισσή αφέλεια ο Τζωρτζ Πολκ, παίζοντας με τον θάνατο, όπως αποδείχθηκε.

Οι δύο συγγραφείς καταγράφουν με απόλυτη ακρίβεια, σχεδόν ώρα με την ώρα, τα γεγονότα. Ουσιαστικά κεντούν με μαεστρία την πυκνή πλοκή μιας απίστευτης πραγματικότητας. Στα συμπεράσματα περί του δολοφόνου του Πολκ και εκείνων που έδωσαν την εντολή της «εκτέλεσης», αρκούνται στην παρουσίαση όσων είχαν κίνητρο να απαλλαγούν από έναν ενοχλητικό Αμερικανό δημοσιογράφο, αδιαφορώντας, ή μάλλον επιδιώκοντας τον πάταγο που θα προκαλούσαν. Είτε επειδή προσπαθούσε να φτάσει «στο βουνό» για να πάρει συνέντευξη από τον Μάρκο Βαφειάδη, είτε γιατί γνώριζε πολλά. Εξ ου και ο τίτλος «Οι έξι θάνατοι του Τζωρτζ Πολκ», με το βάρος των υπονοιών να πέφτει στη Δεξιά εκείνης της περιόδου και τις παρακρατικές παραφυάδες της, αλλά και στους Αγγλους.

Το πιο συγκλονιστικό, όμως, μέρος της ιστορίας είναι η συνεργασία που αναπτύχθηκε μεταξύ των επισήμων πλευρών, του ελληνικού κράτους και των αμερικανικών μυστικών και διπλωματικών υπηρεσιών στην κατασκευή ενός ενόχου και τη συγκάλυψη του εγκλήματος.

Μεγάλη πίεση

Η συνταγή ήταν να αποδοθεί το έγκλημα στους κομμουνιστές. Ο εμφύλιος βρισκόταν στην κορύφωσή του και βόλευε την ελληνική κυβέρνηση, για να απαλλαγεί από τις υπόνοιες το ελεγχόμενο ή ανεξέλεγκτο ακροδεξιό παρακράτος, καθώς παράλληλα υπήρχε η απειλή της διακοπής της αμερικανικής βοήθειας του Σχεδίου Μάρσαλ.

Ηταν πολύ μεγάλη η πίεση που ασκούσαν οι εφημερίδες και οι συνάδελφοι του Πολκ στις ΗΠΑ για να βρεθούν οι ένοχοι. Για αντίστοιχους ακριβώς λόγους ήθελαν την κατασκευή ενόχου με κατάλληλες προδιαγραφές οι εδώ εκπρόσωποι της επίσημης Αμερικής στη λογική της δραστικής ανάσχεσης του κομμουνισμού.

Ετσι έπεσε ο κλήρος στον Γρηγόρη Στακτόπουλο, ο οποίος ήταν, χωρίς αμφιβολία πια, παντελώς αθώος του αίματος. «Οι αρμόδιοι» αφού τον «έπεισαν» με φοβερά βασανιστήρια και εκβιασμούς, όχι μόνο να «ομολογήσει», αλλά και να κατευθύνει εις βάρος του τη δίκη καλύπτοντας τα κενά της σκευωρίας, στη συνέχεια τον μεταχειρίστηκαν προνομιακά ως φυλακισμένο γιατί θυσιάστηκε για την πατρίδα… Δικαστική πάντως κάθαρση δεν έγινε ποτέ!

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή