ο ευκρινές πισωπάτημα αρμοδίων στις αερολόγες κομπορρημοσύνες προς τη γείτονα, τα ανέξοδα και ανερμάτιστα λόγια, η σκηνοθεσία στρατιωτικής ετοιμότητας δεν αρκούν για την απενεργοποίηση του μηχανισμού παραγωγής εκρήξεων υπερπατριωτισμού. Και όλο και περισσότεροι τίθενται υπό την πίεση επιθετικών ώσεων, καθίστανται δούλοι των υπερβολών τους, γίνονται ευάλωτοι στους πειρασμούς των έσχατων ενεργειών. Οταν, όπως έγραφε προχθές το αμερικανικό περιοδικό Forein Policy «η τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο δεν αναμένεται να αποκλιμακωθεί και θα χρειαστούν εξαιρετικά λεπτοί προσεκτικοί χειρισμοί» για να αποφευχθεί το «ατύχημα». Η επίκληση στο συναίσθημα, οι κολακείες από αυτόκλητους ρήτορες –κομματάρχες, πολιτευόμενους, δημοσιογράφους–, ότι είμαστε ανδρείοι, ατρόμητοι μαχητές, υπερέχοντες σε όλα, είναι το αποδοτικότερο μέσο χειραγώγησης του πλήθους σε στιγμές σοβαρών πολιτικών στάσεων και αποφάσεων.
Δεν είναι θέατρο ούτε φάρσα. Οι στολές παραλλαγής, οι επιχειρήσεις γενναιότητας από ιδιώτες, προϊόντα συχνά ενός μείγματος θυμού και ανασφάλειας, εξασθενούν την ισχύ της πολιτικής. Πόλεμος ξεσπάει όταν η πολιτική καταρρέει, και ο πόλεμος είναι φρίκη, ένας εφιάλτης ακραίου πόνου, αγριοτήτων, αίματος, θανάτου, ορφάνιας, ξεριζωμού· η απάτη θεριεύει, η εμπιστοσύνη πεθαίνει, η οδύνη εκτραχύνει, ο τρόμος κάνει τον φιλήσυχο σφαγέα, τον τίμιο ένα τέρας έτοιμο να καταδολιεύσει. Ο πόλεμος «αφαιρώντας λίγο λίγο από τους ανθρώπους την καθημερινή ευμάρεια, γίνεται ο πιο βίαιος δάσκαλος…», έλεγε ο Θουκυδίδης. Και δεν οδηγεί πάντα στη νίκη, η οποία δεν επιτυγχάνεται μόνο με την αυτοθυσία, αλλά και με διεθνείς ισορροπίες, κατάλληλες συμμαχίες.
Οσο πολλαπλασιάζονται αυτοί που θεωρούν τη σύνεση δειλία, την ψύχραιμη λογική υποχωρητικότητα, τη μετριοπάθεια νωθρότητα, η χώρα κινδυνεύει.
Ο πόλεμος δεν είναι βασικό ένστικτο ούτε αυτόματος επανορθωτικός μηχανισμός που επαναφέρει τα ισοζύγια. Ισοπεδώνει, αφανίζει, εξευτελίζει, εκβαρβαρίζει. Κανείς δεν θα έπρεπε να γίνεται υποτελής κινήσεων που χαλκεύουν μισαλλόδοξα είδωλα. Μόνο από τις ψύχραιμες φωνές, όχι τις ιαχές, έχουμε ανάγκη. Από εκείνες τις μικρές καθημερινές νίκες υπέρ της ορθοφροσύνης που συγκρατούν τη χώρα έξω από αβύσσους και σφαγεία.