«Την τρίτη μέρα ανακάλυψε το κορμί του πατέρα του. Ηταν σ’ ένα αγρόκτημα δίπλα σ’ ένα δρόμο που οδηγούσε έξω απ’ την πόλη. Κατά τύχη είχε ακολουθήσει εκείνο τον δρόμο. Είχε αρχίσει να αισθάνεται ότι μάταια συνέχιζε να ψάχνει. Ο ηλικιωμένος άνδρας ήταν πεσμένος στην κουζίνα του σπιτιού. Δίπλα του βρίσκονταν άλλα τρία πτώματα που είχαν αρχίσει ν’ αποσυντίθενται. (…) Οταν μου διηγήθηκε την ιστορία, ακόμη πενθούσε. “Μπορείς να μου πεις γιατί να σκοτώσουν ένα γέρο;”, ρώτησε κι έσκυψε κλαίγοντας».
Το βιβλίο της Τζανίν Ντι Τβιοβάνι, «Το πρωί που ήρθαν να μας πάρουν» (εκδ. Δώμα), είναι συγκλονιστικό. Η σημαντική πολεμική ανταποκρίτρια, τακτική συνεργάτιδα των New York Times, του Guardian, του New York Review of Books, δίνει φωνή στους ανθρώπους της Συρίας που βιώνουν τη φρίκη του πολέμου.
Eχουμε συνηθίσει να παρακολουθούμε την αδελφοκτόνο, πολυδιάστατη σύρραξη της κοντινής μας χώρας σε ειδησεογραφικές εκπομπές, σε πάνελ που ειδικοί αναλύουν τις κινήσεις του Ασαντ, του Πούτιν, του Τραμπ, του Ερντογάν, εκτιμούν, σχολιάζουν, προβλέπουν. Τι θα πράξει ο ένας ηγέτης, πώς θα αντιδράσει ο άλλος. Συμμαχίες που αλλάζουν, συμφέροντα που συγκρούονται. Κι άλλα πάνελ, κι άλλες αναλύσεις από αυθεντίες σε στρατιωτικά θέματα και θέματα ασφαλείας που παρουσιάζουν ψηφιακούς χάρτες με διαφορετικό σε κάθε περιοχή χρώμα, για να δείξουν ποιος κάνει κουμάντο πού, και ποιοι είναι οι αφανείς υποστηρικτές και σπόνσορες. Και η αλήθεια ξεβάφει, σβήνει.
Η αλήθεια της Νάντα, του Χουσεΐν, του Αμπντουλάχ, της Μαριάμ, του Ρασίντ, ανθρώπων της Συρίας, που είδαν τις ζωές τους να καταρρέουν. Τραγικές ιστορίες ανθρώπων που έχασαν συγγενείς και φίλους, σπίτια και δουλειές, βίωσαν την απόλυτη οδύνη, τον πόνο, την απώλεια, την αγριότητα, την απερίγραπτη βία.
Η Κάρλα μένει ακόμη στο βομβαρδισμένο της σπίτι, ανάμεσα σε μπάζα. Αρνείται να το εγκαταλείψει. Τα παιδιά της βλέπουν εφιάλτες, η 12χρονη κόρη της δείχνει σα να ’χει γεράσει.
Σε ένα νοσοκομείο στο Χαλέπι, ο Χαλίντ προσπαθεί να κρατήσει στη ζωή ένα βρέφος. Δεν τα καταφέρνει. Στην ουρά για το ψωμί άνθρωποι περιμένουν πέντε-έξι ώρες. Στη Χάμα, ο Αμπντουλάχ έπαιζε στον υπολογιστή του όταν η βόμβα έπεσε δίπλα στο σπίτι του.
Η δουλειά της Τζιοβάνι, αυτές οι σπαρακτικές ανταποκρίσεις από τον πόλεμο, είναι πολύτιμες γιατί φωτίζουν τους ανθρώπους πίσω από τις ειδήσεις, τα θύματα αυτού του πολέμου που έχει εμπλέξει παρατάξεις και θρησκείες. Είναι ένα ψηφιδωτό με συγκολλητική ουσία τη βία και τον πόνο. Κυρίως, είναι μια υπόμνηση για το πόσο γρήγορα μπορούν να αλλάξουν όλα. Με απίστευτη ταχύτητα, από τη μια στιγμή στην άλλη.
«Για τον περισσότερο κόσμο», γράφει η ίδια, «τον απλό κόσμο, ο πόλεμος ξεκινάει μ’ ένα τράνταγμα: τη μια μέρα τρέχεις με τις δουλειές του, στο ραντεβού στον οδοντίατρο, έχεις να κανονίσεις το μάθημα μπαλέτου της κόρης σου. Και τότε αναπάντεχα, η αυλαία πέφτει».