«Είναι ένας ταξιδιώτης με μία βαλίτσα. Οταν συναντάει μεγάλα παιδιά, την ανοίγει. Κάποιοι, όμως, δεν θα δουν ποτέ τι έχει μέσα». Κάπως έτσι περιέγραφε ο Κώστας Ταχτσής τον Αλέξη Ακριθάκη, οι «Ιστορίες» του οποίου έχουν αρχίσει ήδη να αποκαλύπτονται στα… μεγάλα παιδιά της Αθήνας, στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων.
Ο ιστός της ζωής του είναι τα σημειωματάρια και τα σχέδια του Αλέξη Ακριθάκη που έχει συγκεντρώσει ο ιστορικός τέχνης Ντένης Ζαχαρόπουλος με τη μεγάλη βοήθεια της κόρης του καλλιτέχνη, Χλόης Geitmann – Ακριθάκη. «Η Χλόη έχει δει όλη την πορεία του πατέρα της. Η κόρη ήταν το αντίδοτο του πατέρα», αφηγείται στην «Κ» ο Ντένης Ζαχαρόπουλος.
«Le bateau» (1973). Ενα από τα έργα της διαδραστικής έκθεσης στο Κέντρο Τεχνών.
«Δεν γνώριζα ότι είμαι το αντίδοτό του», εξομολογείται η Χλόη Ακριθάκη. «Εγώ είχα ένα τρυφερό πατέρα, που με αντιμετώπιζε ως ίση, που μου ενέπνεε ελευθερία. Θυμάμαι να ξυπνάμε, κι εκεί που κάθεται να μου λέει “μην πας σχολείο σήμερα, θα πάμε εκδρομή στο Πήλιο”. Εκανε και χειρότερα! Με πήρε μια φορά, ήμουν πρώτη δημοτικού και με πήγε με το αμάξι στο Βερολίνο. Κάναμε μία εβδομάδα, διότι είχαμε κολλήσει στα χιόνια της τότε Γιουγκοσλαβίας. Είχαμε μαζί μας τη γιαγιά, τα έργα, αλλά και μια σόμπα γκαζιού. Καμιά φορά, το ίδιο κάνω και με τα παιδιά μου – τους προτείνω να μην πάνε σχολείο και να περάσουμε τη μέρα μαζί!», λέει γελώντας η Χλόη Ακριθάκη και προσθέτει: «Οταν ήμουν τεσσάρων, το 1973, περνούσαμε με ένα συμμαθητή μου έξω από το Πεντάγωνο. Μου είπε με περηφάνια ότι ο πατέρας του δουλεύει εκεί. Και του λέω με απόλυτη φυσικότητα: “Πού; Στη φωλιά της χούντας;”. Το έμαθε η μητέρα του και μετά η νηπιαγωγός τηλεφώνησε στη μητέρα μου και της είπε να προσέχω. Ετσι μεγάλωσα, αυτό έμαθα». Η κόρη του μεγάλου καλλιτέχνη δεν νιώθει ότι κουβαλάει κάποιο ιδιαίτερο βάρος πάνω της, λόγω της βαριάς πατρικής προσωπικότητας και του τεράστιου αρχείου που έχει να διαχειριστεί. «Γενικά, δυσφορώ στην ανάγνωση του ημερολογίου του οποιουδήποτε. Με την περίπτωση του πατέρα μου έπρεπε να το ξεπεράσω. Διάβασα τρυφερά και σκληρά πράγματα, αλλά δεν έχω άλλη επιλογή. Αυτός ήταν, αυτή είμαι», αφηγείται η Χλόη Ακριθάκη.
Οι στροφές της ζωής του Αλέξη Ακριθάκη, το βύθισμα στις ουσίες, η απόλυτη εξάρτηση από αυτές και η άπαξ και διά παντός απεξάρτησή του, τα νανουρίσματα στην κόρη του, η ελευθερία του να ζει, να σκέφτεται, να μιλάει και να γελάει, το μεγάλο παιδί που ήταν, όλα αυτά είναι η έκθεση. Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος έχει πολλές από αυτές τις ιστορίες να μοιραστεί, αλλά πάντοτε, κάθε νέο στοιχείο που μας αφηγείται, καταλήγει στην πηγαία αυθορμησία, στην αυθεντική ελευθερία του Αλέξη Ακριθάκη. «Βλέπουμε στην έκθεση όλες του τις σκέψεις για τη ζωή και τον θάνατο, για τον θάνατο εν ζωή και τη συνακόλουθη ανάσταση. Τη δική του αλήθεια για την τέχνη, για τους καλλιτέχνες, για τις πόλεις όπου έζησε και τους ανθρώπους που συναναστράφηκε».
«Neuf histoires» (1973). Ο ΟΠΑΝΔΑ έχει διοργανώσει και εκπαιδευτικές δράσεις.
Ο Κώστας Ταχτσής τού είχε προσδώσει και μία ακόμη ιδιότητα: εκείνη του ανθρώπου του «τσίκι τσίκι», όπως ο συγγραφέας ονόμασε το τρίξιμο του μολυβιού ή της πένας στο χαρτί. «Αυτόν τον Ακριθάκη βλέπουμε. Οχι τον καλλιτέχνη των δημοπρασιών και του “ποιον πίνακα να βάλω πάνω από τον καναπέ μου”, αλλά εκείνο το άγριο παιδί, με αφέλεια και αλήθεια. Εχει γράψει σκληρά λόγια ο Ακριθάκης. Για τους αγοραστές, κάπου γράφει “πώς είναι να δυνατόν να αγοράζει κάποιος, για το καλό του γούστο, το αίμα του καλλιτέχνη;”», λέει ο Ντένης Ζαχαρόπουλος. Προς τους συναδέλφους του, όμως, ήταν πιο αμείλικτος. «Θυμάμαι», προσθέτει, «εγκατέλειψε μια γκαλερί όταν είχε τον εξής διάλογο με “συστεγαζόμενο” ζωγράφο: “Αλέξη μου, δεν μπορούμε να ανταλλάξουμε έργα, διότι τα δικά σου είναι πολύ φθηνότερα”. Φαντάζεστε την αντίδρασή του».
Ηταν, όμως, εκείνος ο τρυφερός πατέρας που πάλευε με τις εξαρτήσεις από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, παρότι, όπως θυμάται ο Ντένης Ζαχαρόπουλος, μπορούσε μέχρι και να παρκάρει με δύο μανούβρες σε απίστευτα στενές θέσεις. «Είχε εφεύρει το… ΚΕΘΕΑ μέσα του, προτού καν εκείνο υπάρξει», λέει ο επιμελητής της έκθεσης. «Αυτή η έκθεση είναι για όλους. Για μεγάλα και μικρά παιδιά. Είναι επίκαιρη – για την αγάπη και τις εξαρτήσεις, γι’ αυτό έχουμε και τόσο πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα και συναντήσεις με την οικογένειά του και τον κόσμο του, τον παιδικό και γεμάτο θέληση για ζωή».
Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, Βασ. Σοφίας, Πάρκο Ελευθερίας. Αναλυτικά τα εκπαιδευτικά προγράμματα που έχει διοργανώσει ο ΟΠΑΝ Δήμου Αθηναίων, ο οποίος έχει την ευθύνη της έκθεσης, μπορείτε να βρείτε εδώ: http://bit.ly/2FGDUjV.