Την περασμένη Πέμπτη, οι New York Times δημοσίευσαν στην πρώτη τους σελίδα ανταπόκριση από την Ιταλία ενόψει των βουλευτικών εκλογών της Κυριακής. Ο δημοσιογράφος (Πίτερ Γκούντμαν) προτίμησε να εστιάσει το ρεπορτάζ του σε περιοχές της νότιας Ιταλίας και όχι στην πρωτεύουσα ή στο Μιλάνο. Διαβάζουμε την ιστορία της 28χρονης Εμανουέλα Μουόλο, η οποία έχει εγκαταλείψει το όνειρό της να ακολουθήσει μια καριέρα με βάση τις σπουδές της και εργάζεται σε ένα κέντρο εύρεσης εργασίας στο Μπάρι. Ζει ακόμη με τους γονείς της και διστάζει να παντρευτεί τον εδώ και πέντε χρόνια σύντροφό της γιατί και οι δύο δεν μπορούν για την ώρα να υποστηρίξουν οικονομικά ένα τόσο «φιλόδοξο» σχέδιο.
Ο Ελληνας αναγνώστης βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα αναπόφευκτο déjà vu: η ίδια αίσθηση κλειστών οριζόντων και απουσίας μέλλοντος.
Αναζήτησα από περιέργεια τα εκλογικά αποτελέσματα στο Μπάρι. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων σάρωσε επιτυγχάνοντας ένα από τα πιο υψηλά ποσοστά του σε όλη τη χώρα (46% έναντι του εθνικού 32,6%). Η Κεντροαριστερά υπέστη δραματική πτώση (κοντά στο 17%) ενώ η Κεντροδεξιά συγκέντρωσε ποσοστά πλησίον του 30%.
Με την επικράτηση Μακρόν στις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας δημιουργήθηκε η ψευδαίσθηση πως η Ευρώπη ξεμπερδεύει με τους λαϊκιστές και τους ευρωσκεπτικιστές. Αλλά ξεχνάμε με ποια υποψήφια κονταροχτυπήθηκε στον δεύτερο γύρο ο νέος Γάλλος πρόεδρος. Οσο για την Ελλάδα, πολλοί αναρωτιούνται στα σοβαρά «γιατί δεν σαρώνει ο Κυριάκος» έχοντας απέναντί του μια «τόσο κακή κυβέρνηση».
Αλλά το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι ο λαϊκισμός. Το πρόβλημα είναι ότι αδυνατεί να υποστηρίξει περασμένα μοντέλα ευημερίας για τη μεσαία της τάξη, κυρίως σε χώρες με διαρθρωτικά προβλήματα, αναιμική ανάπτυξη και διαφθορά. Η μεσαία τάξη ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ πρώτο κόμμα στην Ελλάδα και το Κίνημα Πέντε Αστέρων στην Ιταλία. Προς το παρόν, κερδίζουν ακόμη όσοι υπόσχονται με μισόλογα επιστροφή στον χαμένο παράδεισο. Για τους υπόλοιπους το στοίχημα δεν έχει αλλάξει: να πουν την αλήθεια και, την ίδια στιγμή, η πρότασή τους να είναι ταυτόχρονα τολμηρή και οραματική, δηλαδή ελκυστική για τους πολλούς. Αναμένουμε.