Η Ελευθερία Αρβανιτάκη από το Α έως το Ω

Η Ελευθερία Αρβανιτάκη από το Α έως το Ω

8' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δύο καινούργια τραγούδια, τα οποία μας σύστησε μέσω του προσωπικού της label (rEAct) στην Panik Records –«Την ίδια στιγμή να ζούμε» (μουσική: Αλέξανδρος Δράκος-Κτιστάκης, στίχοι: Λήδα Ρουμάνη) μαζί με τους ΤΑΚΙΜ και «Αν ξημέρωνε» (στίχοι-μουσική: Κωνσταντίνος Σακκάς)–, και οι εμφανίσεις της στο Gazarte για τέσσερις Δευτέρες, από τις 26 Φεβρουαρίου, με τη μουσική παράσταση «Για όλη τη ζωή μας σου μιλώ», ήταν η αφορμή να ξανασυναντηθούμε. Χαλαρή, σε καλή διάθεση, με τον γάτο της, τον Τσίλι, να κάνει αισθητή την παρουσία του (τρεις φορές έριξε κάτω το μαγνητοφωνάκι μου!), η Ελευθερία δέχθηκε να παίξει το παιχνίδι των λέξεων. Απαντώντας επί της ουσίας σε ερωτήσεις που αφορούν τη ζωή και την τέχνη της, το χθες και το σήμερα, τη δημόσια εικόνα της και τις προσωπικές της διαδρομές. Το ευχαριστήθηκα πολύ. Νομίζω και εκείνη…

 

ΑΝΔΡΕΣ

Τι έχεις μάθει μέχρι σήμερα για τους άνδρες;

Δύσκολο εγχείρημα να προσπαθήσεις να τους μάθεις. Κι ακόμα δυσκολότερο να συνεννοηθείς μαζί τους. Το έχω δει να γίνεται, αλλά δεν το έχω ζήσει πολλές φορές.

Τι φταίει γι’ αυτό;

Δεν μπορώ να μιλήσω γενικά, μόνο προσωπικά. Όταν ασχολείσαι πολύ με τη δουλειά σου και έχεις και παιδιά, κάτι αρχίζει με τον καιρό να χάνεται. Σπάει η αλυσίδα. 

Στις σχέσεις σου περισσότερα έχεις πάρει ή έχεις δώσει;

Και έχω πάρει –αγάπη και χαρά– και έχω δώσει. Είμαι σε ισορροπία και χορτάτη.

 

ΒΑΡΗ

Πώς διαχειρίζεσαι κάθε φορά ένα βάρος, ένα βάσανο;

Τις πιο πολλές φορές το παλεύω και το διώχνω με αντίδραση. Υπάρχουν βέβαια και στιγμές που κουράζομαι και υποχωρώ. Αφήνομαι να βουλιάξω κάτω από το βάρος μέχρι τη στιγμή που θα νιώσω ξανά δυνατή, ώστε να σηκωθώ και να το πάρω και πάλι στους ώμους μου, να βγω στη μάχη!

Αυτή την εποχή πώς είσαι; Με βάρη ή ανάλαφρη;

Έχω βάρη. Ξέρεις, ποτέ δεν υπήρξα εντελώς ανάλαφρη. Πάντα θυμάμαι τον εαυτό μου με άγχη. Πάντα είχα κάτι να φέρω εις πέρας, είτε επαγγελματικό είτε προσωπικό. 

Η αναγνωρισιμότητα σου προκαλεί ένα βάρος;

Όχι, καθόλου. Επειδή δεν πρωταγωνίστησα ποτέ στα περιοδικά που ασχολούνται με την προσωπική ζωή των «επωνύμων», όταν κυκλοφορώ έξω, έχω μονίμως την αίσθηση ότι δεν με αναγνωρίζει ο κόσμος. Μη με ρωτήσεις γιατί. Δεν ξέρω. 

 

ΓΟΝΙΟΣ

Πώς είναι η Ελευθερία ως μητέρα; 

Γέρνω προς την πλευρά της κλασικής Ελληνίδας μάνας. Έχω κάνει υστερίες του τύπου «δεν σήκωσες το κινητό σου, δεν με πήρες τηλέφωνο» και τα σχετικά, αλλά πλέον τα έχουμε λύσει αυτά. Έχω με τα παιδιά μου την επικοινωνία που θέλω, χωρίς εξτραβαγκάντσες, και είμαστε μια χαρά. Έχουν μεγαλώσει άλλωστε. Ο Λεωνίδας είναι 21. Σπουδάζει στο εξωτερικό. Και η Αντιγόνη 28. Ζει και εργάζεται στην Αγγλία. Είναι οικονομική μετανάστρια. 

Σε θύμωσε που αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα;

Από τη μια θύμωσα, γιατί δική της επιθυμία ήταν να μείνει στη χώρα μας και δεν πραγματοποιήθηκε. Από την άλλη χάρηκα, γιατί μπόρεσε να σταθεί στα πόδια της σε μια άλλη χώρα και να αποδείξει την αξία της.

Έχεις συνηθίσει την απουσία τους;

Στην αρχή το πήρα ελαφρά τη καρδία. Τώρα δεν μου αρέσει καθόλου που είναι τόσο ήσυχη η ζωή μου. Μου λείπει η όμορφη οικογενειακή… φασαρία και την αποζητώ.

 

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

Υπάρχουν τελικά ανυπέρβλητες δυσκολίες;

Μόνο οι απώλειες είναι ανυπέρβλητες. Έναν θάνατο μπορεί να μην τον ξεπεράσεις ποτέ.

Τις δυσκολίες θέλεις να τις αντιμετωπίζεις μόνη σου ή αποζητάς έναν ώμο να ακουμπήσεις;

Ψάχνω, αλλά δεν βρίσκω, ειδικά τον τελευταίο καιρό… (Γέλια) Γενικά, στις δύσκολες στιγμές ζητάω βοήθεια από τους δικούς μου ανθρώπους. Απλώς τις αποφάσεις πρέπει κανείς να τις παίρνει μόνος.

 

ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ

Εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους;

Κατ’ αρχάς πολύ. Αφήνομαι. Στη συνέχεια μαζεύομαι. Και στο τέλος μπορεί να μετανιώσω για την εμπιστοσύνη που έδειξα. Με τα χρόνια, έχοντας ζήσει αρκετές φορές αυτό που σου περιέγραψα, είμαι πιο συγκρατημένη, πιο κουμπωμένη. 

Μαθαίνεις καλύτερα τους ανθρώπους όταν προδίδουν την εμπιστοσύνη σου;

Ναι, αλλά για μένα αυτό δεν μετράει ιδιαίτερα. Η λύπη μένει, η στενοχώρια που δεν μπορώ να είμαι δοτική όσο θέλω. 

 

ΖΗΛΙΑ

Γενικά, ζηλεύεις;

Έχω ζηλέψει κατά καιρούς: τραγούδια, παραστάσεις, καλλιτέχνες. Λέγοντας «αχ, μακάρι να έκανα κι εγώ κάτι τέτοιο» και όχι «να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα». Αλλά ποτέ δεν άφησα τη ζήλια σε επαγγελματικό ή προσωπικό επίπεδο να με κυριεύσει. Ερωτικά, ευτυχώς δεν έχω μπει ποτέ σ’ αυτή την τρέλα. 

Από αυτοπεποίθηση ή επειδή οι σύντροφοί σου δεν έδωσαν ποτέ αφορμή;

Η αλήθεια είναι ότι δεν μου έδωσαν αφορμή. Αλλά προφύλαξα και συνειδητά τον εαυτό μου από αυτή την ταλαιπωρία. Είναι μεγάλη φθορά η ζήλια.

 

ΗΤΤΑ

Τις ομολογείς τις ήττες σου;

Φυσικά. Τις ομολογώ και κλαίω γι’ αυτές. 

Θα μοιραστείς μαζί μου κάποια;

Όχι, γιατί όλες αφορούν πολύ προσωπικά μου θέματα.

Την αποτυχία ενός άλμπουμ δεν τη θεωρείς δηλαδή ήττα;

Όχι, γιατί είναι μέσα στο παιχνίδι. Άλλες δισκογραφικές δουλειές έχουν καλή πορεία, άλλες όχι. Ποτέ δεν μπορείς να προβλέψεις, γιατί διαφορετικά θα κάνεις πάντα επιτυχίες. Μόνο εκτός δουλειάς έχω υποστεί βαριές ήττες, που με έχουν ρίξει στα πατώματα.

Βγήκες πιο δυνατή – κατά το νιτσεϊκό «ό,τι δεν μας σκοτώνει μας κάνει πιο δυνατούς»;

Ναι. Ε, και; Τι σημασία έχει να βγεις πιο δυνατός υπό τέτοιες συνθήκες; Για να αναμένεις την επόμενη ήττα; Θα ήθελα να μην είχε χρειαστεί να βγω πιο δυνατή μέσα από τις επώδυνες ήττες μου.θ

Η Ελευθερία Αρβανιτάκη από το Α έως το Ω-1

 

ΘΑΝΑΤΟΣ

Τον φοβάσαι;

Ναι, αλλά προσπαθώ να μην τον σκέφτομαι. Έχω βιώσει πολλές απώλειες – φίλων, συγγενών, συνεργατών. Είναι παράλογος, όπως και η γέννα. Δεν τον χωράει ο νους του ανθρώπου. 

Για τον θάνατο του Τζίμη Πανούση έκλαψες;

Πολύ. Ήταν μοναδική περίπτωση ο Τζιμάκος. Σκεπτόμενος καλλιτέχνης, διανοούμενος, σατίριζε τους πάντες και τα πάντα χωρίς να διαχωρίζει Αριστερά και Δεξιά. Δεν ξέρω αν υπάρχει άλλος στο είδος του· μάλλον έχει σπάσει το καλούπι. 

 

ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ

Ποια είναι η μεγαλύτερη ικανότητά σου πέρα από το τραγούδι;

Είμαι καλή μαμά, νομίζω. Και είμαι ψύχραιμη όταν πρέπει να διαχειριστώ μια κρίση.

 

ΚΟΙΝΟ

Ποιο είναι το κοινό σου σήμερα;

Παλιοί φίλοι, αλλά και νέα παιδιά. Το θέμα όμως δεν είναι ηλικιακό. Σημασία έχει ποιοι είναι αυτοί που σε ακούν, ποια συγγένεια υπάρχει ανάμεσά σας. 

Έχεις παίξει μπροστά σε κοινό ξενέρωτο;

Φυσικά! Έχω ζήσει βραδιές που δεν υπήρχε καμιά χημεία, που δεν «έδεσε» τίποτα, κι άλλες που ήταν συγκλονιστικές. Έφταιγα εγώ ή το κοινό; Κανείς δεν ξέρει. Πάντως, στο κοινό οφείλω αυτό που είμαι, αυτό με ακολουθεί και με στηρίζει. Και με κρίνει βέβαια.

 

ΛΕΙΠΩ

Από τους ανθρώπους που δεν είναι πια εν ζωή ποιοι σου λείπουν περισσότερο;

Ο μπαμπάς μου. Πέθανε όταν ήμουν 10 ετών. Και, δυστυχώς, ελάχιστα θυμάμαι από εκείνον. Προφανώς από άμυνα. Και ο Μάνος Χατζιδάκις.

Υπήρξε πατρική φιγούρα για σένα;

Ο Χατζιδάκις ήταν πάνω από αυτό. Ήταν ένας διανοητής. Η ευφυΐα του, ο τρόπος που μιλούσε, η συμπεριφορά του, η γενναιοδωρία του προς τους νέους δεν έχουν αντίγραφο. Άλλο ένα καλούπι που έσπασε…

 

ΜΑΤΑΙΟΔΟΞΙΑ

Είναι συνώνυμη του καλλιτέχνη;

Όχι. Η φιλοδοξία όμως είναι. Ο καλλιτέχνης είναι φίλος της δόξας, την αποζητά.

 

ΝΙΟΤΗ

Η σχέση σου με τη νέα γενιά;

Υπάρχει μια νέα σκηνή –και δημιουργούνται ολοένα και περισσότερα παρακλάδια– την οποία παρακολουθώ με ενδιαφέρον. Ειδικά τις γυναίκες τραγουδοποιούς, όπως η Μόνικα, η Μαριέτα Φαφούτη, η Παυλίνα Βουλγαράκη. Έχουν αλλάξει πολλά στη δισκογραφία, αλλά χαίρομαι που τα νέα παιδιά βρήκαν άλλους τρόπους και δρόμους. Και μια καινούργια γλώσσα: το Διαδίκτυο.

 

ΞΑΣΤΕΡΙΑ

Ποια ήταν η πιο ξάστερη περίοδος της ζωής σου;

Όταν γέννησα τα παιδιά μου, τα χρόνια της Οπισθοδρομικής Κομπανίας, όταν φτιάχναμε με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου τα «Τραγούδια για τους μήνες» και πολλές καλοκαιρινές περιοδείες που ήταν πολύ ξένοιαστες.

 

ΟΝΕΙΡΑ

Κάνεις ακόμα όνειρα;

Αυτό που κυρίως ονειρεύομαι είναι τα παιδιά μου να έχουν όνειρα και να τα πραγματοποιήσουν. Για μένα, όσο μεγαλώνω, είναι αρκετό να βρίσκω ωραία τραγούδια, να ανακαλύπτω νέους ανθρώπους με τους οποίους να υπάρχει ένας κοινός τόπος, να συναντώ τους φίλους μου και να μη χάνεται η επαφή μας. Γιατί στα δύσκολα χρόνια που περνάμε, οι δεσμοί ή ενδυναμώνονται ή διαρρηγνύονται.

 

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

Ποιες είναι σήμερα οι δικές σου;

Οχ! Δεν το είχα σκεφτεί. Μάλλον επαγγελματικές: τα τραγούδια, οι εμφανίσεις.

Προσέχεις την υγεία σου;

Όχι πολύ. Έχω κόψει βέβαια το τσιγάρο. Κάπνιζα από δεκαέξι ετών. Λέμε πάντα ότι η υγεία μας είναι το πιο σημαντικό, ειδικά έπειτα από μια απώλεια, αλλά μετά το ξεχνάμε. Κατά βάθος έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είμαστε άτρωτοι. 

 

ΡΙΖΕΣ

Πού πάει το μυαλό σου όταν ακούς αυτή τη λέξη; Σ

την Ικαρία! Και στους Παξούς, βέβαια, από όπου καταγόταν ο πατέρας μου, αλλά στην Ικαρία έχω περάσει πιο πολύ χρόνο. Οι ρίζες σε διαμορφώνουν, σου δίνουν την αίσθηση ότι ανήκεις κάπου –κάτι που είναι πολύ σημαντικό–, σε κάνουν να αισθάνεσαι ασφαλής. 

Από την Ικαρία τι «κουβαλάς» πάντα μαζί σου;

Τον αέρα της, που έχει μια εκπληκτική μυρωδιά: από ένα ιδιαίτερο θυμάρι που φυτρώνει εκεί.

 

ΣΚΗΝΗ

Κατακτιέται, τελικά;

Ή το ’χεις ή δεν το ’χεις. Μπορεί να ανεβεί ένας κούκλος και η σκηνή να τον ασχημύνει. Σε πάει το σανίδι; Θα σε δείξει πιο όμορφο και πιο ψηλό από όσο είσαι. Διαφορετικά θα σε κοντύνει, θα σε καταπιεί. 

 

ΤΑΛΕΝΤΟ

Αρκεί για να πετύχει κανείς;

Κάτι πρέπει να το κάνεις, να του αφεθείς, να του αφοσιωθείς, να το καλλιεργήσεις – αλλιώς, δεν σημαίνει τίποτα. Αλλά χρειάζεται και μυαλό. Χωρίς αυτό, το ταλέντο δεν αρκεί.

Έχεις δει πολλά ταλέντα να πηγαίνουν στράφι;

Έχω δει ταλαντούχους ανθρώπους να χαραμίζονται, γιατί δεν είχαν όραμα. Ή γιατί παρασύρθηκαν από την αμετροέπεια και την πλεονεξία. 

 

ΥΣΤΕΡΟΦΗΜΙΑ

Σε απασχολεί;

Ειλικρινά, όχι. Τη σκεφτόμουν όταν έφτιαχνα ρεπερτόριο, όχι πια. Το ελληνικό τραγούδι είναι μια τεράστια θάλασσα. Το να αφήσεις μια «σημαδούρα» που δεν θα βουλιάξει και θα αντέξει στον χρόνο είναι πολύ δύσκολο. Για κάποια τραγούδια μου αυτό ίσως έχει κριθεί. Αλλά και πάλι, δεν θέλω να λέω μεγάλες κουβέντες. Ποιος ξέρει τι θα συμβεί σε σαράντα χρόνια, όταν εμείς δεν θα είμαστε πια εδώ;

 

ΦΟΒΟΙ

Έχεις τιθασεύσει τους φόβους σου;

Αστειεύεσαι; Φόβοι υπάρχουν πάντα και παντού. Απλώς άλλα πράγματα φοβάσαι στα 20, άλλα στα 40 και στα 50. Με τα χρόνια, μαθαίνεις να τους διαχειρίζεσαι κάπως καλύτερα.

 

ΧΡΟΝΟΣ

Έχεις εξοικειωθεί μαζί του;

Όχι. Τον φοβάμαι γιατί περνάει – ή δεν περνάει όπως θα ήθελα. Κι αυτός ακατανόητος είναι ως έννοια, όπως ο θάνατος.

 

ΨΑΧΝΩ

Ό,τι έχεις ψάξει το έχεις βρει;

Πάντα ψάχνω. Κι όσο μεγαλώνω, ψάχνω περισσότερο. Πάλι στον χρόνο θα επιστρέψω: θέλω να συμβιβαστώ μαζί του. Το παλεύω, είμαι σε καλό δρόμο…

 

ΩΡΑ

Ας υποθέσουμε ότι έχεις μία ώρα δική σου, να την αφιερώσεις σε ό,τι σε ευχαριστεί περισσότερο. Τι θα κάνεις;

Θα είναι καλοκαίρι – απαραίτητη προϋπόθεση. Θα πάω στη θάλασσα, στην Ικαρία, στην Αίγινα ή στους Παξούς. Θα κολυμπήσω, θα απολαύσω τον ήλιο και θα αφεθώ. Αυτό. ■

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή