Αν τα πράγματα δεν ήταν όπως είναι, τη Δευτέρα 22 Ιανουαρίου η Δ.Δ. και η Α.Κ. θα έκαναν ένα μεγάλο πάρτι. Θα κερνούσαν τις οικογένειες και τους φίλους τους, θα ετοίμαζαν σπιτικά γλυκά και άλλες λιχουδιές και ίσως άνοιγαν και καμιά σαμπάνια για το καλό. Οι οικογένειές τους όμως δεν βρίσκονται μαζί τους, ενώ τα γλυκά και εν γένει τα κεράσματα απαγορεύονται αυστηρά εκεί όπου ζουν. Οι δύο γυναίκες γιόρτασαν την επισημοποίηση της σχέσης τους πιο ταπεινά, αλλά πολύ ζεστά, με τις αγκαλιές, τα φιλιά και τις ευχές των συγκρατουμένων τους στις φυλακές Ελεώνα Θηβών.
Ηταν το πρώτο σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ γυναικών κρατουμένων στη χώρα. Πρόκειται για δύο νέες γυναίκες που ενώ είχαν γνωριστεί πριν από οκτώ χρόνια εκτός φυλακής, ερωτεύτηκαν «μέσα», και αποφάσισαν να σμίξουν κι επισήμως. Η διαδικασία είχε διάφορες ιδιαιτερότητες, αφού, προκειμένου να υπογραφεί το σύμφωνο, η συμβολαιογράφος χρειάστηκε να λάβει ειδική άδεια για να μπει στη φυλακή. Για να λυθεί το πρόβλημα της καταχώρισης, στη συνέχεια, του συμφώνου στο ληξιαρχείο, για την οποία απαιτείται η αυτοπρόσωπη παρουσία τουλάχιστον του ενός από τα δύο μέρη, η ληξίαρχος έστειλε την πράξη στη φυλακή. Στο σύμφωνο οι δύο γυναίκες δηλώνουν εκ των πραγμάτων επάγγελμα «οικιακά», ενώ η διεύθυνση που δήλωσαν είναι το κατάστημα κράτησης Ελεώνα Θηβών. Και οι δύο εκτίουν μακροχρόνιες ποινές κάθειρξης, οπότε το κοινό σπίτι τους για τα επόμενα χρόνια θα είναι αυτό.
Ωστόσο, παρά το σύμφωνο συμβίωσης, οι δύο κρατούμενες δεν συμβιώνουν στον ίδιο θάλαμο, αλλά η κάθε μία σε ξεχωριστό κοιτώνα με άλλες κρατούμενες. Ηδη, μέσω της δικηγόρου τους Ηλέκτρας Κούτρα, έχουν υποβάλει αίτημα να μεταφερθούν σε κοινό κελί. «Στις δύο γυναίκες έχει επιβληθεί ποινή στέρησης της ελευθερίας και μόνον αυτής, όχι και της οικογενειακής ζωής, του έρωτα, της συντροφικότητας», λέει η κ. Κούτρα. «Από τη στιγμή που είναι οικογένεια, αντίθετα, προστατεύονται από τον νόμο. Η οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη. Κάθε περιορισμός για να επιβληθεί από την πολιτεία θα πρέπει να είναι αναγκαίος ή να επιδιώκει κάποιον νόμιμο σκοπό». Οπως τονίζει, επίσης, απαγορεύεται κάθε δυσμενής διακριτική μεταχείριση, όπως αυτή που οφείλεται στον σεξουαλικό προσανατολισμό του κρατουμένου. «Στο πλευρό των δύο ερωτευμένων γυναικών βρίσκεται τόσο το άρθρο 14 για την απαγόρευση των διακρίσεων όσο και το άρθρο 8, το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και πληθώρα άλλων διεθνών, ευρωπαϊκών αλλά και εθνικών δεσμευτικών για τη χώρα μας εγγυήσεων και μη δεσμευτικών διακηρύξεων».
Η Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «Πλειάδες» έχει από το 2011 προτείνει τη δημιουργία ειδικών χώρων στις φυλακές για τη μεταφορά οικογενειών, μέλη των οποίων τυχαίνει να κρατούνται σε διαφορετικές φυλακές, καθώς και των ζευγαριών, μεταξύ των οποίων και τα ομοερωτικά. Το αίτημα της Α.Κ. και της Δ.Δ. αναμένεται να εξεταστεί τις επόμενες ημέρες. Το ίδιο και το δεύτερο αίτημά τους, να επιτραπεί η «είσοδος» γλυκών στην πτέρυγά τους για να κεράσουν τις συγκρατούμενές τους. «Θέλουν να κάνουν “δεξίωση”, έστω και καθυστερημένα». Πάντως, όσοι τις έχουν συναναστραφεί το τελευταίο διάστημα μεταφέρουν πόσο χαρούμενες φαίνονται. Δεν είναι τυχαίο ότι τις… ζήλεψαν αρκετές συγκρατούμενές τους, εκδηλώνοντας ενδιαφέρον να κάνουν κι εκείνες το βήμα.
«Ξενώνας» για οικογένειες στα σωφρονιστικά καταστήματα
Ο νέος σωφρονιστικός κώδικας, που αναμένεται να κατατεθεί το επόμενο διάστημα στη Βουλή, προβλέπει τη χωροθέτηση στα καταστήματα κράτησης ειδικών χώρων συνεύρεσης των κρατουμένων με τους εκτός φυλακής συζύγους ή συντρόφους με τους οποίους έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Θα πρόκειται για ενός είδους ξενώνα που θα έχει εχέγγυα εχεμύθειας και διακριτικότητας, όπου τα ζευγάρια θα μπορούν να βρίσκονται ερωτικά. Πρόκειται για συνήθη πρακτική στο εξωτερικό και πάγιο αίτημα των κρατουμένων και στη χώρα μας, που εκτός από την ελευθερία τους στερούνται και τις προσωπικές στιγμές με τους ανθρώπους τους.
Ειδικότερα, ο νέος σωφρονιστικός κώδικας προβλέπει ότι τα επισκεπτήρια μεταξύ των συζύγων ή συντρόφων με σύμφωνο συμβίωσης διαχωρίζονται από τα επισκεπτήρια μεταξύ των συγγενών πρώτου βαθμού, θα πραγματοποιούνται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο και θα έχουν διάρκεια δύο ωρών. Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει επιλέξει τις φυλακές Γρεβενών για την πιλοτική εφαρμογή του μέτρου (αφού ψηφιστεί από τη Βουλή). Στις ίδιες φυλακές έχει εφαρμοστεί ήδη πιλοτικά και το «παιδικό επισκεπτήριο», στο οποίοι γονείς κρατούμενοι θα μπορούν να περνούν χρόνο με τα παιδιά τους σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, τα παιδιά φτάνουν στον χώρο χωρίς να εισέρχονται στο εσωτερικό της φυλακής. Οπως καταγγέλλει πάντως η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων, πρόκειται απλώς για έναν διάδρομο ο οποίος ζωγραφίστηκε από έναν κρατούμενο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη δημιουργία «δωματίων» για την προσωπική επαφή των κρατουμένων με τους συντρόφους τους προσανατολίζονται και άλλα μεγάλα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας.