«Επειτα από μία οκταετία με μεταρρυθμιστικά προγράμματα και 232 δισ. ευρώ πιστώσεις η πτήση στα ουράνια δεν ξεκίνησε για την Ελλάδα», σημείωνε προχθές η Frankfurter Allgemeine Zeitung. «Προπύργιο της αντίστασης κατά της αλλαγής είναι η δημόσια διοίκηση», συμπέραινε. «Γι’ αυτό και ήρθε η ώρα, οι χρηματοδότες της Ελλάδας να μη μετράνε πια τα προαπαιτούμενα (που θα ψηφιστούν αλλά δεν θα εφαρμοστούν) αλλά να δοκιμάζουν τη θέληση για μεταρρυθμίσεις στην πράξη».
Εχει περάσει τα σύνορα η διαδεδομένη πεποίθηση ότι το Δημόσιο αποτελεί τροχοπέδη σε κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Ακόμη και οι Γερμανοί γνωρίζουν ότι είναι αήττητο το «τέρας της γραφειοκρατίας». Που είναι μόνο εν μέρει αλήθεια. Εάν η διοίκηση είναι διεφθαρμένη, υδροκέφαλη, παχυδερμική, αυταρχική, ένας μηχανισμός διαβρωμένος και απολιθωμένος, αυτό συμβαίνει διότι έτσι τη συντηρεί η πολιτική εξουσία: είναι το κακομαθημένο παιδί της σε μιαν άρρηκτη σχέση δούναι – λαβείν (σε στηρίζω – με στηρίζεις), το πλέον ευπαθές, ευάλωτο πεδίο στις διαθέσεις και τις βουλήσεις της. Αν το κράτος, που ταυτίζεται αυθαιρέτως από τις κυβερνήσεις με το έθνος, είναι δυσκίνητο και αντιδραστικό, αυτό οφείλεται στο ότι η δεκτική στον κομματισμό και τη διαφθορά μηχανή διευκολύνει τη στερέωση της πολιτικής εξουσίας.
Η διοίκηση είναι για τις κυβερνήσεις μαζί «εχθρός» και «αγαπημένη». Οποτε οφείλουν να αιτιολογήσουν καθυστερήσεις, ακυρώσεις ρυθμίσεων στην πράξη, ενοχοποιούν το απρόσβλητο βαθύ κράτος στο οποίο προσκρούουν όλες οι καλές προθέσεις. Παράλληλα, απαιτούν από την «ημέτερη» ραχοκοκαλιά του υπακοή όχι στις μεταρρυθμιστικές επιταγές, αλλά στο κομματικό συμφέρον.
Αυτό το εφιαλτικό δίπολο κρατάει τη χώρα καθηλωμένη στην ακινησία. «Αξιολόγηση» για τα μάτια των θεσμών και υπάλληλοι ενεργούμενοι των κομματαρχών. Στρατιές συμβασιούχων για έκτακτες ανάγκες που δεν εξυπηρετούνται πλήρως λόγω της ιδιοτελούς κατανομής τους και αφανείς μικροί κλάδοι, όπου μπορεί η κάθε κυβέρνηση να διορίσει «δικούς της» ανθρώπους. Το ανορθολογικό να θριαμβεύει απεριόριστα. Η μεταρρύθμιση της διοίκησης και η λογοδοσία, όχι στις κυβερνήσεις αλλά στην κοινωνία, είναι μια μάχη που κανείς δεν θέλει πραγματικά να δώσει. Ταπεινωτική χρεοκοπία για το κοινό πνεύμα.