Η Πέγκυ Αντωνάκου δεν ήταν παρούσα στην κορυφαία στιγμή της καριέρας της. Ηταν σπίτι της 8,5 μηνών έγκυος, όταν ο Σάτια Ναντέλα, επικεφαλής της μητρικής εταιρείας, βράβευσε στο ετήσιο συνέδριό της στο Ορλάντο της Φλόριντα την ελληνική θυγατρική της Microsoft ως την κορυφαία μεταξύ χωρών συγκρίσιμου μεγέθους. Ηταν το καλοκαίρι του 2016 και το βραβείο αφορούσε το οικονομικό έτος 2015-2016 – με ημερομηνία αφετηρίας την 1/7/2015, τρίτη μέρα εφαρμογής της τραπεζικής αργίας και των capital controls. Οπως λέει, η βράβευση –που ανακοινώνεται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του συνεδρίου– έγινε ενώπιον 15.000 εργαζομένων της Microsoft, οι οποίοι «δεν το πίστευαν» ότι ειδικά τη χρονιά εκείνη είχε καταφέρει να κερδίσει η ελληνική θυγατρική.
Η διάκριση δεν ήλθε τυχαία. Οπως μου εξηγεί, καθισμένη αντίκρυ μου σε ένα τραπέζι δίπλα στα λικνιζόμενα ιστιοφόρα του Μικρολίμανου, όταν ανέλαβε τη θέση στα τέλη του 2012, «θεώρησα σημαντικό να θέσουμε έναν στόχο εμβληματικό, που να μας κάνει να δούμε τις δυνατότητές μας, πέρα από τις δυσκολίες». Το βραβείο απονέμεται κατόπιν πολυσχιδούς αξιολόγησης: «Υπάρχουν 26 κριτήρια, που περιλαμβάνουν κάθε πτυχή λειτουργίας της εταιρείας, από μερίδια αγοράς ώς ικανοποίηση πελατών, συνεργατών και εργαζομένων».
Η κ. Αντωνάκου μετρά προσεκτικά τα λόγια της και καταφεύγει συχνά σε αγγλικές εκφράσεις – ένα σύμπτωμα της θητείας της στις ΗΠΑ, ως μεταπτυχιακής φοιτήτριας και ως εργαζομένης στην Dell, αλλά και του νυν ρόλου της. Παράλληλα, όμως, δείχνει να έχει ανοσία στο μικρόβιο της σοβαροφάνειας. Χαρακτηρίζει τη δουλειά της «απόλαυση», αναφέροντας ότι «έχω δύο οικογένειες – μία στο σπίτι και μία στο γραφείο». Από την κουβέντα μας, όμως, προκύπτει ότι έχει πολλά ενδιαφέροντα που ξεφεύγουν από τα επαγγελματικά.
«Εχουμε δρόμο…»
Καθώς καταφθάνουν οι σούπες μας, τη ρωτώ σε ποιο μέτωπο θεωρεί ότι η Microsoft Ελλάς δεν έχει πετύχει αρκετά, πού πρέπει να εστιάσει στα επόμενα χρόνια. «Ονειρεύομαι μια ψηφιακή Ελλάδα, που θα εξυπηρετεί όλους τους πολίτες της, ανεξαρτήτως πού βρίσκονται γεωγραφικά, ανά πάσα στιγμή», λέει. «Εχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε γι’ αυτό. Εμείς είμαστε εδώ για να συμβάλουμε από την πλευρά μας σε αυτή την κατεύθυνση».
Η ποικιλομορφία του ανθρώπινου δυναμικού είναι στο επίκεντρο της φιλοσοφίας της Microsoft – o CEO της, που είναι ο ίδιος Ινδός μετανάστης στις ΗΠΑ, το έχει συνοψίσει αυτό με τη φράση «diversity is existential», που ελεύθερα μεταφράζεται ως «η ποικιλομορφία είναι θέμα ζωής και θανάτου». Ρωτώ τη συνδαιτυμόνα μου τι σημαίνει για εκείνη αυτή η φράση.
Η κ. Αντωνάκου αναφέρεται σε μια φράση που αποτελεί μέρος του mission statement της Microsoft: «Υπηρετούμε κάθε άτομο στον πλανήτη με το να εκπροσωπούμε κάθε άτομο στον πλανήτη». Ο λόγος που η Microsoft Ελλάς διακρίνεται σταθερά ως μία από τις καλύτερες εταιρείες για τους εργαζομένους στην Ελλάδα, εξηγεί, είναι «επειδή είμαστε ένα ζωντανό παράδειγμα ίσων ευκαιριών και συνύπαρξης, συνεργασίας ανθρώπων από διαφορετικές κουλτούρες.
Η καταγωγή ή εθνικότητα, η θρησκεία ή ακόμα και η γλώσσα, δεν αποτέλεσαν και δεν αποτελούν εμπόδιο για κανέναν που θέλησε να εργαστεί στη Microsoft. Την ίδια στιγμή, δεν αντιμετωπίζουμε το brain drain παθητικά. Προσπαθούμε να είμαστε πόλος έλξης για ταλαντούχους Ελληνες του εξωτερικού, που θέλουν να επιστρέψουν και να εργαστούν στη χώρα τους».
Στεκόμαστε ειδικότερα στο θέμα των γυναικών, με την ίδια ως ένα σπάνιο παράδειγμα γυναίκας CEO στην Ελλάδα, ειδικά λόγω της ηλικίας στην οποία ανέλαβε (38 ετών) και του κλάδου (η τεχνολογία διεθνώς παραμένει έντονα ανδροκρατούμενη). «Στη Microsoft θεωρούμε υποχρέωσή μας να είμαστε πιο μπροστά από αυτά που επιτάσσει ο νόμος. Είναι πολύ σημαντικό εταιρείες σαν τη δική μας να ανοίγουν τον δρόμο σε γυναίκες στην τεχνολογία. Πρόσφατα, μάλιστα, λανσάραμε παγκοσμίως ένα νέο πρόγραμμα, το Family Benefits, που παρέχει 20 εβδομάδες άδεια μητρότητας μετ’ αποδοχών, έξι εβδομάδες άδεια πατρότητας μετ’ αποδοχών, αλλά και τέσσερις εβδομάδες άδεια σε άτομα που φροντίζουν συγγενείς τους». Η ίδια τονίζει τη σημασία της άδειας πατρότητας: «Οσο πιο ισομερώς κατανέμονται τα βάρη της οικογένειας και της φροντίδας τόσο μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων έχουν οι γυναίκες, αν θέλουν να επιστρέψουν ταχύτερα στη δουλειά».
Η ελληνική κοινωνία έχει κάνει πρόοδο την τελευταία 20ετία στο θέμα της ισότητας των φύλων; «Εχει κάνει, αν και όχι όσο γρήγορα όσο θα μπορούσε. Είναι όμως στην ατζέντα πλέον αυτό το θέμα, γιατί είναι σαφές το όφελος, επειδή έχει αποδειχθεί ότι εταιρείες που έχουν εντάξει τις γυναίκες στη σύνθεσή τους παρουσιάζουν καλύτερα αποτελέσματα». Στη Microsoft Ελλάς, αναφέρει, «το 40% της διοικητικής ομάδας είναι γυναίκες».
Ειδικά για τις γυναίκες στην τεχνολογία, αναφέρει μια πανευρωπαϊκή έρευνα της Microsoft με τη συμμετοχή 10.000 γυναικών, σύμφωνα με την οποία τα παιδιά και των δύο φύλων δείχνουν την ίδια τάση για τα μαθήματα STEM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά) σε μικρή ηλικία και στη συνέχεια, «κάπου στην ηλικία των 10-11, χάνουμε τα κορίτσια… Κάπου εκεί ασυναίσθητα, μαθαίνουν, μέσα από το σχολείο, την οικογένεια κ.ο.κ., ότι τα STEM δεν είναι γι’ αυτές. Γι’ αυτό έχουμε προγράμματα όπως το Digi-Girls, με μαθήτριες Γυμνασίου και Λυκείου, που τους μιλάμε για την τεχνολογία και τους δείχνουμε ότι είναι ένας δρόμος που μπορούν να ακολουθήσουν, εξίσου όσο και οι συμμαθητές τους».
Είναι ευθύνη των εταιρειών να έλθουν πιο κοντά στο σχολείο
Η συζήτηση επανέρχεται σε κάτι που ανέφερε νωρίτερα ως στόχο της Microsoft – την «ψηφιακή Ελλάδα». Παρότι όλες οι κυβερνήσεις δηλώνουν προσηλωμένες σε αυτό, εξακολουθούμε να χάνουμε έδαφος έναντι ανταγωνιστριών χωρών. Γιατί; Πώς μπορεί να αλλάξει η κατάσταση;
«Ισχύει αυτό που λέτε – στους περισσότερους ψηφιακούς δείκτες είμαστε ουραγοί, και δεν έχουν γίνει μεγάλα βήματα για να βελτιωθεί η κατάσταση». Για να επιτελεστεί το άλμα προς τα εμπρός, σημειώνει, πρέπει να υπάρξει «σταθερή στρατηγική», που θα τονώσει την εγχώρια επιχειρηματικότητα. Κρίσιμος τομέας για να επιτευχθεί αυτό, τονίζει, είναι η εκπαίδευση.
«Εκεί είναι και η δική μας ευθύνη, των εταιρειών, να έλθουμε πιο κοντά στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο. Είναι πολύ σημαντικό οι μαθητές να μαθαίνουν για τις νέες τεχνολογίες. Στη Microsoft, μέσω του προγράμματος Innovative Educators, έχουμε εκπαιδεύσει περίπου 4.000 εκπαιδευτικούς ώστε να διδάσκουν το μάθημά τους με έναν πιο ψηφιακά φιλικό τρόπο. Και φυσικά είμαστε κοντά στα πανεπιστήμια, όπου αναζητούμε φοιτητές για internship, από όλες τις σχολές». Η κ. Αντωνάκου μάλιστα αναφέρει ότι η εταιρεία επισκέπτεται τους χώρους των πανεπιστημίων, σε «ημερίδες καριέρας και όπου αλλού μας καλούν».
Παράλληλα, η επικεφαλής της Microsoft Ελλάς είναι ιδιαίτερα αισιόδοξη για τις προοπτικές της νεοφυούς επιχειρηματικότητας (μη χάνοντας ούτε στο σημείο αυτό την ευκαιρία να αναδείξει τη στήριξη που έχει παράσχει η εταιρεία στο αναδυόμενο οικοσύστημα). «Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι υπάρχει τόσος ενθουσιασμός για τις startups. Υπάρχουν πολύ καλές ιδέες, θα δημιουργηθούν νέα funds, οι τράπεζες έχουν φτιάξει χρηματοδοτικά εργαλεία. Σε λίγα χρόνια –γιατί όχι;– μπορεί να υπάρχουν και ελληνικά growth funds, που θα επιτρέπουν στις startups να αναπτυχθούν διατηρώντας την έδρα τους εδώ».
Νέα δεδομένα
Προς το τέλος, η κουβέντα ξεφεύγει από τα σύνορα. Τη ρωτώ για τη σημασία των δεδομένων στην ψηφιακή οικονομία και για την ανησυχία κάποιων, τόσο σχετικά με την υπερσυσσώρευση οικονομικής δύναμης των νέων ψηφιακών κολοσσών όσο και με τις δυνατότητες ολοκληρωτικής παρακολούθησης που είναι διαθέσιμες στις Αρχές.
Oντως, απαντά, τα δεδομένα είναι το «νόμισμα του 21ου αιώνα» και «αναπτύσσονται με απίστευτους ρυθμούς». Αναφέρει ένα εντυπωσιακό στατιστικό: Στα τελευταία πέντε χρόνια έχουν παραχθεί όσα δεδομένα είχαν παραχθεί στην ανθρώπινη ιστορία ώς τότε. «Αυτό, σε συνδυασμό με τις διασυνδεδεμένες συσκευές –υπάρχουν ήδη 7 δισεκατομμύρια τέτοιες συσκευές σήμερα, ώς το 2020 θα ξεπεράσουν τα 50 δισεκατομμύρια– θα οδηγήσει σε έναν τεράστιο μετασχηματισμό, που πρέπει όντως να μας ανησυχεί, αλλά παράλληλα μας δίνει τεράστιες ελπίδες. Η διαθέσιμη πληροφορία, για παράδειγμα, μαζί με την υπολογιστική ισχύ που θα υπάρχει, μπορεί να λύσει το πρόβλημα του καρκίνου». Η σημασία, ωστόσο, της προστασίας της ιδιωτικότητας και της κυβερνοασφάλειας «θα είναι τεράστια», τόσο για τα κράτη όσο και τον ιδιωτικό τομέα.
Αλλαγή σκηνικού
Πέρα από την εκπροσώπηση στην τεχνολογία, υπάρxουν τα ζητήματα που ανέδειξε το κίνημα #MeToo. Στις ΗΠΑ και αλλού, ισχυροί άνδρες στιγματίστηκαν λόγω της σεξουαλικής συμπεριφοράς τους. Στην Ελλάδα έχουμε μείνει στους ψιθύρους. «Δεν είμαι σίγουρη γιατί», σχολιάζει η κ. Αντωνάκου. «Oταν όμως γυναίκες-πρότυπα λένε την ιστορία τους χωρίς φόβο πια, το σκηνικό αλλάζει παγκοσμίως. Για μένα είναι σαφής η σημασία της κυρίαρχης κουλτούρας: ποια πρότυπα προβάλλονται, πόσο αποδεκτά γίνονται τα σεξιστικά “αστεία”, πώς μεγαλώνουμε γυναίκες που σέβονται τον εαυτό τους και άντρες που φέρονται ισότιμα, σαν φίλοι, σύντροφοι και συνάδελφοι. Παράλληλα, το κίνημα #MeToo έδειξε τη σημασία του να νιώθεις την ασφάλεια να αντιδράσεις όποτε νιώσεις ότι βάλλεται η αξιοπρέπειά σου. Στη Microsoft έχουμε θεσμοθετήσει τη δυνατότητα ανώνυμης καταγγελίας και μια πολιτική προστασίας από αντίποινα για όποιον προβεί σε τέτοιες καταγγελίες».
Η συνάντηση
Βρεθήκαμε στο «Βαρούλκο» του γνωστού σεφ Λευτέρη Λαζάρου, στο Μικρολίμανο, μια ήρεμη καθημερινή μεταξύ Πρωτοχρονιάς και Φώτων. Στα off the record μέρη της συζήτησης προσπάθησε –μάλλον επιτυχώς– να με τρομοκρατήσει περιγράφοντας το δυστοπικό μέλλον του Διαδικτύου των Πραγμάτων. Εγώ απάντησα με απειλές ότι θα προσθέσουμε με photoshop λεκέδες στο λευκό της ensemble στη φωτογραφία (λιγότερο επιτυχώς). Φάγαμε δύο σούπες (πετρόψαρο και μελάνι σουπιάς), δύο κύρια (σφυρίδα και κριθαρότο με γαρίδες) και ένα εκμέκ παγωτό. Γι’ αυτά, συν ένα ποτήρι κρασί και έναν εσπρέσο, ο λογαριασμός ανήλθε στα 91,70 ευρώ.
Oι σταθμοί της
1974
Γεννιέται στην Αθήνα.
2000
Μετά τη φοίτησή της στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς μεταβαίνει στις ΗΠΑ για μεταπτυχιακές σπουδές MBA στο University of Michigan.
2002
Προσλαμβάνεται στην Dell USA, στα κεντρικά της εταιρείας στο Οστιν (Τέξας), στο τμήμα Marketing.
2007
Επιστρέφει στην Ελλάδα ως στέλεχος της Dell.
2012
Τον Φεβρουάριο μετακινείται στη Microsoft στη θέση της εμπορικής διευθύντριας. Τον Νοέμβριο προβιβάζεται σε CEO της Microsoft Ελλάς.
2015-2016
Υπό τη διοίκησή της, η Microsoft Ελλάς βραβεύεται ως η καλύτερη θυγατρική της Microsoft ανάμεσα σε δέκα αγορές ισοδύναμου μεγέθους.
2016
Aναλαμβάνει CEO και για την Κύπρο και τη Μάλτα.