Γυναίκα. Μαύρη. Αυτοδημιούργητη. Ενα πρότυπο επιτυχίας με το «ιδανικό» βιογραφικό. «Ιδανικό», αν το μετρήσει κανείς με τις προδιαγραφές της αμερικανικής Αριστεράς, η οποία αντιπαραθέτει το δικό της μωσαϊκό ταυτοτήτων στην πολιτική ταυτοτήτων της Δεξιάς.
Αυτή είναι, μετά την ομιλία της στις Χρυσές Σφαίρες, η Οπρα Γουίνφρεϊ. Οχι πια εξομολογήτρια τρικυμισμένων διασημοτήτων και τηλεπωλήτρια μελοδράματος, αλλά μια κήρυκας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που, χρόνια στο σανίδι της δημόσιας ζωής, άλλαξε τόσο, ώστε να μπορεί να συνεγείρει τις ευαίσθητες ψυχές της σόουμπιζ· ωρίμασε, λένε, τόσο, ώστε να μπορεί η σόουμπιζ να τη φαντάζεται τώρα και στον Λευκό Οίκο.
Τι να κάνει και η αντιπολίτευση στις Ηνωμένες Πολιτείες; Ευρισκόμενοι ακόμη υπό το σοκ της μεγάλης τους διάψευσης, οι Δημοκρατικοί –τόσο το κόμμα όσο και οι ελίτ που το στηρίζουν– ψάχνουν ένα εκλόγιμο αντίδοτο στον αντισυστημικό εθνικολαϊκισμό. Και, ψάχνοντας το αντίδοτο, καταλήγουν σε υποψηφιότητες που έχουν τις δραστικές ουσίες του δηλητηρίου. «Εκλόγιμος» είναι μόνο όποιος μοιάζει στον Τραμπ. Οποιος έχει ακτινοβολία στην εποχή των χύμα media – χωρίς να μετράει αν έχει πείρα, κατάρτιση ή πρόγραμμα.
Η αναζήτηση του αντι-Τραμπ στο πρόσωπο της Οπρα δείχνει όσο τίποτε άλλο το εύρος του κλονισμού του 2016. Ο Τραμπ δεν κυριάρχησε απλώς στις κάλπες. Αλλαξε θεμελιωδώς την πολιτική κουλτούρα.
Το έχουμε δει να συμβαίνει και αλλού, όπου επικράτησε ο νεολαϊκισμός, πριν από τις ΗΠΑ: Πανικόβλητες, οι συστημικές πολιτικές δυνάμεις σκίζουν όλα τα εγχειρίδια και τα προγράμματά τους και αφήνονται να αλωθούν από τους τρόπους του αντιπάλου.
Εντάξει, η Οπρα δεν είναι Τραμπ. Ο όψιμος λόγος της μπορεί να είναι λαϊκός, αλλά δεν είναι ασυνάρτητος. Μπορεί να απευθύνεται στο συναίσθημα, αλλά δεν υποδαυλίζει το μίσος και τον διχασμό. Ο λαϊκισμός που κομίζει η Οπρα είναι καλοήθης. Συμπονετικός και πολιτικώς ορθός.
Ομως, όποιος αρκεστεί σε αυτό το υπόδειγμα, συνθηκολογεί με τη γλώσσα των νέων Μέσων, συρρικνώνοντας το περιεχόμενο της πολιτικής στις μιντιακές δεξιότητες του πολιτικού.
Αν κάτι προλάβαμε να μάθουμε στη νοτιοανατολική άκρη της Ευρώπης, προτού καν αρχίσουν οι μεγάλες δυτικές δημοκρατίες να ζαλίζονται, είναι ότι επιτυχημένος πολιτικός δεν είναι ο επιτυχημένος ψηφολέκτης. Το να κερδίζεις εκλογές είναι προϋπόθεση, αλλά δεν είναι εγγύηση επιτυχίας. Αντιθέτως.
Η πρόσφατη αμερικανική ιστορία έχει δείξει ότι η ρηχότητα δεν είναι μονόδρομος. Η αξίωση της πολιτικής να γοητεύει δεν αντιστρατεύεται την αξίωσή της να πείθει. Το ότι η πολιτική πρέπει να έχει ψυχή δεν αποκλείει να έχει και μυαλό.