Είναι δύσκολο να νοιάζεται κανείς για τη χώρα του και να πρέπει να ελπίζει ότι άνθρωποι στους οποίους δεν έχει εμπιστοσύνη θα κάνουν τα καλύτερα γι’ αυτήν. Αυτή είναι η μοίρα όλων κάτω απ’ οποιοδήποτε καθεστώς –είτε μοναρχία, είτε δικτατορία, είτε δημοκρατία– με τη διαφορά ότι στη δημοκρατία μπορούμε να ελπίζουμε πως κάποια στιγμή τα πράγματα θα αλλάξουν. Οπως και αν είναι, όμως, είτε αυτοπροσδιοριζόμαστε δεξιοί, αριστεροί, κεντρώοι και ό,τι άλλο (εκτός τρελών άκρων), γνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε όλοι στην ίδια χώρα και η τύχη μας, η προσωπική και εθνική, είναι κοινή. Οποια ομάδα κι αν είμαστε, μία είναι η εθνική φανέλα.
Αυτά είναι αυτονόητα. Η ιδιαίτερη δυστυχία προκύπτει όταν καλοπροαίρετοι άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι μεταξύ της ελπίδας για βελτίωση των προοπτικών της χώρας και της έντονης ανησυχίας ότι οι κυβερνώντες δεν μοιράζονται τις ίδιες ελπίδες ούτε ανησυχούν με τα σήματα κινδύνου. Με άλλα λόγια, σήμερα πολλοί άνθρωποι του λεγόμενου Κέντρου ίσως ελπίζουν ότι, επιτέλους, υπάρχουν σημάδια ότι μια μέρα η κρίση θα τελειώσει· ανησυχούν, όμως, με την αλαζονεία των κυβερνώντων, με την υπερβολική φορολόγηση, με το ολοένα αυξανόμενο ιδιωτικό χρέος, με την ενθάρρυνση βίαιων αντικοινωνικών συμπεριφορών. Αναγκάζονται να συνδυάσουν την αγωνία να κερδίσει η χώρα το μεγάλο στοίχημα, με τον φόβο ότι τα πράγματα μπορούν να επιδεινωθούν πολύ ακόμα εάν η κυβέρνηση δεν αλλάξει συμπεριφορά. Γνωρίζουν ότι, ενώ αυτοί που κυβερνούν σήμερα έκαναν ό,τι μπορούσαν να υπονομεύσουν προηγούμενες προσπάθειες να βγούμε από την κρίση, τώρα όλοι ελπίζουμε ότι οι ίδιοι θα πετύχουν αυτά που πολεμούσαν – να βάλουν τάξη στη δημόσια διοίκηση και στα εργασιακά, να στηρίξουν ιδιωτικά έργα και επενδύσεις, να διαχειριστούν τα δύσκολα ζητήματα μιας κοινωνίας που υπέστη ραγδαία πτώση σε όλους τους τομείς.
Οι άνθρωποι του κέντρου (όχι μόνο του πολιτικού αλλά με την ευρύτερη έννοια της μετριοπάθειας) γνωρίζουν, επίσης, ότι η κυβέρνηση αυτή κάνει ό,τι μπορεί να καρπωθεί τα αγαθά της εξουσίας, ενώ βαυκαλίζεται ότι παραμένει κίνημα ασυμβίβαστων νέων. Εκεί που άλλες κυβερνήσεις, είτε από φόβο μη φανούν αυταρχικές στα χρόνια μετά τη δικτατορία είτε από ενοχές για τον προηγούμενο αποκλεισμό αριστερών πολιτών, ήθελαν να φανούν ιδιαιτέρως ανοικτές στη σκέψη και τις πρακτικές της Αριστεράς, αυτή δείχνει παρόμοιους φόβους και ενοχές προς τους αυτάρεσκους χουλιγκάνους των οποίων η δράση εξαπλώνεται ολοένα περισσότερο. Είναι εντυπωσιακή η άνεση με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ, με το δεκανίκι των ΑΝΕΛ, κινείται ως κυβέρνηση, δίνοντας την εντύπωση ότι πιστεύει πως θα κυβερνάει για πάντα, σε αντίθεση με το άγχος των στελεχών του να μη δυσαρεστήσουν αυτούς που βρίσκονται «πιο αριστερά» από το κυβερνών κόμμα. Αυτός ο διχασμός πονάει τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά προκαλεί πολύ σοβαρότερους κινδύνους για την υπόλοιπη κοινωνία.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι η κοινωνία διαβρώνεται από την ύπαρξη ομάδων των οποίων ο λόγος ύπαρξης είναι ακριβώς να επιβάλλουν τον δικό τους εγωισμό στην υπόλοιπη κοινωνία. Είτε ευαγγελίζονται επανάσταση είτε τη φυλετική καθαρότητα, οι φανατικοί που δεν περιορίζονται από το κράτος εξαπλώνονται, ώστε η ρήξη, όταν έρθει, να είναι βιαιότατη. Η ανοχή που δείχνει ο ΣΥΡΙΖΑ στις ομάδες αυτές θα του κοστίσει ακριβά, και στη χώρα ακριβότερα. Επειδή όσο ενθαρρύνονται η υπερβολή και κάθε λογής ακρότητα, τόσο αυξάνεται η αντίδραση, τόσο εκμαυλίζονται κι άλλα τμήματα της κοινωνίας, τόσο υπονομεύονται οι θεσμοί και η ίδια η έννοια της Δικαιοσύνης. Τόσο, ασφαλώς, κινδυνεύει ο ΣΥΡΙΖΑ να χάσει περισσότερους οπαδούς σε πιο «καθαρόαιμα» κομμάτια της Αριστεράς.
Σε αυτό το κλίμα γίνεται ακόμη πιο δύσκολο να παραμένει κανείς μετριοπαθής και καλοπροαίρετος. Κάποιοι θα απελπιστούν και θα σωπάσουν. Αλλοι θα εξοργιστούν και θα χάσουν κι αυτοί το μέτρο, προκαλώντας νέα μέτωπα και ρήξεις. Οι περισσότεροι, όμως, θα συνεχίσουν να ελπίζουν. Θα ελπίζουν σε δουλειές όταν βλέπουν ότι ένας μισθός δεν φθάνει πια για να κρατηθεί μακριά η φτώχεια, πόσο μάλλον να στηθεί μια οικογένεια. Θα ελπίζουν ότι θα τα βγάλουν πέρα με αξιοπρέπεια και ας δυσκολεύουν συνεχώς τα πράγματα. Θα ελπίζουν ότι όταν έρθει η ώρα να ψηφίσουν θα έχουν πεισθεί αρκετοί ότι υπάρχει κάτι καλύτερο απ’ όσα ζήσαμε τα τελευταία χρόνια. Θα ελπίζουν ότι αυτοί που κυβερνούν σήμερα –και όποιοι τους στηρίζουν ή τους εξαναγκάζουν να κάνουν όσα κάνουν– θα έχουν στόχο την ευημερία του συνόλου των πολιτών και όχι μόνο συγκεκριμένων ομάδων.
Θα ελπίζουν ότι, με κάποιο θαύμα, με την ξαφνική αφύπνιση των πολιτών σε κάθε σπίτι, χωριό και πόλη, θα δουν τους Ελληνες ενωμένους σε μια κοινή προσπάθεια να οικοδομήσουμε μια δίκαιη, ευνομούμενη κοινωνία. Μια κοινωνία που, με τις δυνάμεις που διαθέτουμε, δεν είναι ανέφικτη. Αρκεί αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία να γνωρίζουν τις πραγματικές αρετές αυτού του λαού και όχι μόνο τα παραμύθια. Γιατί και τα πιο ηρωικά παραμύθια, οι μεγαλύτερες επιτυχίες, βασίζονται στον μόχθο, στην επινοητικότητα, στη συλλογική προσπάθεια αμέτρητων μετριοπαθών, ανώνυμων ανθρώπων. Αυτών που περιμένουν. Που παραμένουν πάντα όμηροι της ελπίδας.