Πέρασε η Black Friday, η οποία καθιερώθηκε τα δύο τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Πέρασε ημερολογιακά, αλλά δεν πέρασε απαρατήρητη και χωρίς την αναγκαία αντιπαράθεση. Φαίνεται ότι εδώ στην Ελλάδα έχουμε έτοιμο το ζωνάρι μας για καβγά και δεν χάνουμε ευκαιρία. Ποιος θα πίστευε ότι μια σχεδόν παγκόσμια συνήθεια θα δημιουργούσε τέτοιο σχίσμα και τόσο σκληρή αντιπαράθεση όπως έγινε φέτος.
Την αντίθεσή της στην καθιέρωση της Black Friday εκφράζει η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΙΥΕ) με την ακόλουθη ανακοίνωση:
«Μετά την απελευθέρωση της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές, μετά την καθιέρωση του θεσμού της “Λευκής Νύχτας” από διάφορους δήμους της χώρας, οι μεγάλες εμπορικές αλυσίδες και οι πολυεθνικές επανέρχονται και αυτή τη χρονιά για να εκμεταλλευτούν τη χειμαζόμενη αγορά του Εμπορίου με την “Black Friday”.
»Η Μαύρη Παρασκευή είναι εντελώς αμερικάνικος θεσμός, ο οποίος υποτίθεται ότι κηρύσσει την έναρξη των Χριστουγεννιάτικων αγορών και προκαλεί υστερία στους καταναλωτές (κυρίως χαμηλής αγοραστικής δύναμης) με τις “απίθανες προσφορές”.
»Στην ουσία, η Μαύρη Παρασκευή, στοιβάζει αξημέρωτα έξω από τα καταστήματα πλήθος καταναλωτών, που στο τέλος ποδοπατούνται μεταξύ τους για να αγοράσουν το οτιδήποτε θεωρούν φθηνό, ενώ οι εργαζόμενοι βρίσκονται να είναι ακόμα μία φορά τα εξιλαστήρια θύματα της εργασιακής δουλείας.
»Ολα αυτά στον βωμό του κέρδους και του ανταγωνισμού των μεγάλων εμπόρων, οι οποίοι θέλουν να συγκεντρώσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο τζίρο από μια αγορά που δεν έχει εισοδήματα, από μια αγορά όπου η φτώχεια και η ανεργία κάνουν τη μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών “κυνηγό προσφορών”.
»Καταγγέλλουμε αυτές τις ξενόφερτες και επιθετικές στρατηγικές πωλήσεων τύπου Black Friday που εισάγουν οι μεγαλοεργοδότες και οι οποίες όχι μόνο καταστρέφουν τον υγιή ανταγωνισμό στον κλάδο, αλλά επιπλέον εκμεταλλεύονται καταναλωτές και εργαζόμενους, που καλούνται να είναι συνεχώς ελαστικά εργαζόμενοι.
»Η Ομοσπονδία μας, μαζί με τα σωματεία και τους εργαζόμενους συνεχίζει να αγωνίζεται για να υπάρξει ισορροπημένη, ορθολογική και δίκαιη ρύθμιση της λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά και ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, μέσα από την επαναφορά της ΕΓΣΕΕ και των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, που θα είναι υποχρεωτικές για όλους τους εργοδότες».
Ζητώ την κατανόησή σας γιατί σας υποχρέωσα να διαβάσετε μια συνδικαλιστική ανακοίνωση, αλλά μόνον έτσι μπορώ να σχολιάσω τα διάφορα μηνύματα από αυτήν.
• Ξενόφερτος αμερικανικός θεσμός. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ένας «ξενόφερτος θεσμός» είναι υποχρεωτικά κακός. Σχεδόν τα περισσότερα αντικείμενα, υπηρεσίες και συνήθειες είναι ξενόφερτα. Να απαριθμήσω μερικά που είμαι απολύτως βέβαιος ότι τα χρησιμοποιούν οι διαμαρτυρόμενοι εργαζόμενοι: smart phones, PC, Internet, Facebook, Instagram, Twitter όλα είναι «αμερικανιές» αλλά αυτά τα κάνουμε γαργάρα για να το πούμε λαϊκά. Ως συνήθως, η εξήγηση είναι στην ιδεοληψία. Ακουσα από ορθόδοξη (κυριολεκτικά και μεταφορικά) κομμουνίστρια βουλευτή μας, ότι αυτή η «αμερικανιά» μάς επιβλήθηκε για «να μάθουμε να πειθαρχούμε σαν πρόβατα» όταν περιμένουμε με τάξη στις ουρές για να μπούμε στα καταστήματα! Λες και ο σεβασμός στην προτεραιότητα των άλλων είναι έγκλημα ή περιορισμός της υπέροχης ελευθερίας μας που ενίοτε εκδηλώνεται σαν μαγκιά. Μακάρι η Black Friday να μας μάθαινε να πειθαρχούμε. Καλό θα μας έκανε, γιατί η παντελής έλλειψη πειθαρχίας έχει συνεισφέρει τα μάλα στην δεινή κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα.
Για να κλείσω το θέμα με τους ξενόφερτους θεσμούς, φτάνει να υπενθυμίσω ότι τα δημοφιλέστατα σπορ basketball και ποδόσφαιρο είναι και αυτά ξενόφερτα. Μήπως πρέπει να τα μποϊκοτάρουμε και αυτά;
• Μεγαλοεργοδότες. Μάλλον τους ξέφυγε των συνδικαλιστών μας. Ετυμολογικά μεγαλοεργοδότης σημαίνει ότι έχει πολλούς εργαζόμενους, πράγμα επιθυμητό. Αμα είναι κανείς εργαζόμενος ή σωστότερα εργοδοτούμενος θα ήθελε να υπάρχουν πολλοί μεγαλοεργοδότες για να βρίσκουν περισσότεροι άνθρωποι δουλειά. Δεν καταλαβαίνω, λοιπόν, γιατί οι εργαζόμενοι τα βάζουνε με τους μεγαλοεργοδότες και τους κατηγορούν ότι «…καταστρέφουν το υγιή ανταγωνισμό στον κλάδο, αλλά επιπλέον εκμεταλλεύονται καταναλωτές και εργαζόμενους, που καλούνται να είναι συνεχώς ελαστικά εργαζόμενοι». Καλά οι «ελαστικά εργαζόμενοι», για τους οποίους θα τα πούμε παρακάτω, αλλά «ελαστικά καταναλωτές» δεν υπάρχουν και φαίνεται ότι οι καταναλωτές μάλλον ευχαριστημένοι είναι από τις αγορές τους.
Πάντως, ούτε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), κ. Βασίλης Κορκίδης συμφωνεί με τους συνδικαλιστές. Οπως δήλωσε: «οι καταναλωτές φάνηκαν να ευχαριστήθηκαν τις στοχευμένες αγορές τους κυρίως στα ηλεκτρονικά είδη, με αποτέλεσμα η μαύρη Παρασκευή να εξελιχθεί σε “άσπρη μέρα” για τα ταμεία κυρίως των μεγάλων και ισχυρών της αγοράς, αλλά και όσων μικρομεσαίων είχαν γεμάτα ράφια και γενναίες προσφορές». Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΣΕΕ, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της, «εκπροσωπεί τον εμπορικό κόσμο και γενικότερα την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο». Πάει, λοιπόν, και το επιχείρημα αυτό. Από τις δηλώσεις του κ. Κορκίδη, φαίνεται ότι είναι ευχαριστημένοι όλοι οι έμποροι (μικροί και μεγάλοι), αλλά και οι καταναλωτές.
• Ο βωμός του κέρδους. Ποτέ μου δεν κατάλαβα τον «βωμό του κέρδους» και τι θυσιάζουμε σε αυτόν τον βωμό. Κάθε επιχείρηση επιδιώκει και πρέπει να επιδιώκει το κέρδος, αλλιώτικα δεν έχει λόγο ύπαρξης. Στην Ελλάδα έχουμε διαμορφώσει μια εντελώς στραβή αντίληψη για το κέρδος. Το έχουμε δαιμονοποιήσει και η επιδίωξη του κέρδους θεωρείται αμάρτημα καθοσιώσεως. Είναι και αυτό μέρος της αριστερής ιδεοληψίας μας. Το περίεργο στην περίπτωσή μας είναι ότι οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται γιατί οι εργοδότες τους, με δραστηριότητες όπως η Black Friday, επιδιώκουν μεγαλύτερα κέρδη. Μια επιχείρηση που αυξάνει τα κέρδη της έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να δώσει αυξήσεις στους εργαζόμενούς της. Αντίθετα, αν έχει ζημιές πιθανότατα θα περικόψει μισθούς ή ακόμα και θέσεις εργασίας. Ομολογώ ότι μου είναι αδύνατο να καταλάβω το σκεπτικό των εργαζομένων που διαμαρτύρονται για τα αυξημένα κέρδη που μπορεί να φέρει η Black Friday. Αλλά δεν είναι μόνο τα κέρδη που έχουν σημασία. Τέτοιες μέρες συγκεντρωμένης ζήτησης εξασφαλίζουν την πολυπόθητη αυξημένη ρευστότητα στις επιχειρήσεις για να ανταποκριθούν στα αυξημένα έξοδα του Δεκεμβρίου. Αλλά είπαμε, στην Ελλάδα έχουμε μάθει να πολεμάμε τις επιχειρήσεις που μας εξασφαλίζουν τα προς το ζην!
• Εργαζόμενοι. Από τις 257 λέξεις της ανακοίνωσης (η οποία βρίθει με λαϊκίστικες φράσεις) μόνο η τελευταία παράγραφος αναφέρεται στα πραγματικά κίνητρα της Ομοσπονδίας, που είναι «…η ορθολογική και δίκαιη ρύθμιση της λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά και ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, μέσα από την επαναφορά της ΕΓΣΕΕ και των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, που θα είναι υποχρεωτικές για όλους τους εργοδότες». Δηλαδή, με άλλα λόγια να επανέλθουμε από εκεί που ξεκίνησε η κρίση. Την απόλυτη κυριαρχία των συνδικαλιστών με πρόσχημα ότι οι εργαζόμενοι δουλεύουν σε συνθήκες γαλέρας. Μπορεί, πράγματι, να υπάρχουν εργοδότες οι οποίοι εκμεταλλεύονται την υψηλή ανεργία και δεν είναι σωστοί απέναντι στους υπαλλήλους τους. Είμαι όμως απολύτως βέβαιος ότι η μεγάλη πλειονότητα των εργοδοτών σέβεται και τηρεί τους νόμους γιατί έτσι είναι απολύτως εξασφαλισμένη από εργασιακές κακοτοπιές που στοιχίζουν πολύ ακριβά. Εξάλλου τον τελευταίο καιρό γίνονται συστηματικές έφοδοι της Επιθεώρησης Εργασίας σε μεγάλες επιχειρήσεις για να διαπιστωθεί ότι τηρείται το ωράριο εργασίας, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα σ επιχειρήσεις που έχουν ελαστικό ωράριο ή επιχειρήσεις που πρέπει να δουλεύουν συνεχώς.
• Ελευθερία. Αφησα για το τέλος ένα ουσιαστικό θέμα. Το θέμα της ελευθερίας της επιλογής, κάτι που στην Ελλάδα δεν το αναγνωρίζουμε στους άλλους. Ορισμένες ομάδες ή συλλογικότητες θέλουν με κάθε τρόπο να επιβάλουν την δική τους άποψη. Η Black Friday όπως και το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, δεν είναι υποχρεωτικά. Οποιος θέλει να συμμετέχει είτε σαν κατάστημα είτε σαν καταναλωτής μπορεί να το κάνει. Γιατί πρέπει σώνει και καλά αυτοί που δεν το θέλουν να επιβάλουν την άποψή τους στους άλλους; Περιέργως είναι οι αριστεροί, που κόπτονται για την ελευθερία, που θέλουν να επιβάλλουν τις θέσεις τους στους άλλους, περιορίζοντας έτσι την ελευθερία τους!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.