Ευρώπη και σοσιαλδημοκρατία: Κι όμως, γυρίζει

Ευρώπη και σοσιαλδημοκρατία: Κι όμως, γυρίζει

3' 35" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η​​ ομιλία του Μάρτιν Σουλτς, αρχηγού των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών, στο συνέδριο του κόμματός του αυτήν την εβδομάδα ανήκει στην κατηγορία των πολιτικών ομιλιών που σηματοδοτούν σημαντικές αλλαγές, ακόμη και αν πιθανόν τo μήνυμα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από αυτόν που το εκπέμπει. Ο Γερμανός πολιτικός κατέθεσε ρηξικέλευθες προτάσεις για το μέλλον της Ευρώπης και της σοσιαλδημοκρατίας (τα δύο συνδέονται άμεσα στη συγκεκριμένη περίπτωση). Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι οι συνθήκες είναι πλέον αρκετά ώριμες για να έχουν οι προτάσεις αυτές ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Θα μπορούσαμε να δούμε την κίνηση Σουλτς και ως μια φυγή προς τα εμπρός από τον αρχηγό ενός κόμματος που υπέστη δεινή ήττα στις πρόσφατες εκλογές, ακολουθώντας τη μοίρα των περισσότερων σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, και που τώρα αντιμετωπίζει ένα εξαιρετικά δύσκολο δίλημμα: Να συνδέσει την τύχη του κόμματός του με μια νέα κυβέρνηση Μέρκελ, διακινδυνεύοντας έτσι την πλήρη απαξίωση των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών στις επόμενες εκλογές, ή να αρνηθεί οποιαδήποτε κυβερνητική ευθύνη με το ρίσκο να χρεωθεί το πολιτικό κόστος μιας παρατεταμένης ακυβερνησίας στη χώρα του; Η ανάγκη ως μαμή της Ιστορίας, θα έλεγαν μερικοί.

Ο Σουλτς μίλησε για τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης μέχρι το 2025, με τη συμμετοχή των χωρών εκείνων που θα επικυρώσουν τη νέα συνθήκη. Οσοι δεν θέλουν μένουν εκτός, αλλά δεν μπορούν να σταματήσουν τους υπόλοιπους. Πάει λοιπόν περίπατο το βέτο. Μίλησε επίσης πολύ επικριτικά για την πολιτική λιτότητας στην Ευρώπη που σημάδεψε την εποχή Σόιμπλε. Μίλησε για έναν Ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών που θα δώσει τη μάχη για την αποτελεσματική φορολόγηση των μεγάλων πολυεθνικών, μίλησε για επενδύσεις και ελάχιστο μισθό. Με άλλα λόγια, ο Σουλτς επιχειρεί να διαμορφώσει την ατζέντα των διαπραγματεύσεων για μια νέα κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού με έμφαση στις παραδοσιακές αξίες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και λάβαρο ευρωπαϊκό.

Ερχεται λοιπόν ο αρχηγός των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών να συναντηθεί με τον Γάλλο πρόεδρο σε μια εξαιρετικά προωθημένη ατζέντα για την Ευρώπη, έπειτα από μια παρατεταμένη περίοδο πολλαπλών κρίσεων που κόντεψε να τινάξει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στον αέρα. Με τη Βρετανία σήμερα σε κατάσταση νευρικού κλονισμού ενόψει του Brexit και τους εθνικολαϊκιστές στην εξουσία σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ σε άλλες χτυπάνε ήδη επίμονα την πόρτα για να μπουν. Και τον κόσμο εκτός ευρωπαϊκών συνόρων σε αναβρασμό. Ο Αμερικανός πρόεδρος κυκλοφορεί με περισσό ναρκισσισμό ως υποψήφιος εμπρηστής σε δάση που είναι έτοιμα να πάρουν φωτιά, η Κίνα ως ανερχόμενη δύναμη αμφισβητεί τους κανόνες μιας προηγούμενης τάξης πραγμάτων, ο μουσουλμανικός κόσμος βρίσκεται στα πρόθυρα νέων θρησκευτικών πολέμων, ενώ αυταρχικοί ηγέτες προβάλλονται ολοένα και περισσότερο ως πρότυπα.

Σε αυτόν τον όχι πολύ όμορφο κόσμο, το ένστικτο συλλογικής επιβίωσης φαίνεται ευτυχώς να λειτουργεί ακόμη σε αρκετούς Ευρωπαίους σε καίριες θέσεις. Δεν είναι προφανώς σύμπτωση ότι και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την προεδρία Γιούνκερ κατέθεσε αυτές τις μέρες τολμηρές προτάσεις για την ενίσχυση της Ευρωζώνης. Η συγκυρία είναι ευνοϊκή, αλλά πιθανόν δεν θα κρατήσει για πολύ. Αρκεί η Γερμανία, με νέα κυβέρνηση, να τολμήσει, σε σύμπραξη με τη Γαλλία, και η Ευρώπη να αρπάξει την ευκαιρία. Οταν αρχίσουν οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, οι τολμηρές προτάσεις θα περάσουν αναγκαστικά από τα καυδιανά δίκρανα του συμβιβασμού. Ετσι λειτουργεί η Ευρώπη, αλλά τουλάχιστον λειτουργεί, και αντιδρά, όταν ο κίνδυνος να τιναχτούν όλα στον αέρα μεγαλώνει.

Η ομιλία Σουλτς είναι επίσης ένα σημάδι της σημαντικής στροφής που συντελείται βαθμιαία στο εσωτερικό ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων (ο όρος «Κεντροαριστερά» μάλλον παραπέμπει σε χλιαρή και νερόβραστη σούπα για ανορεξικούς). Η σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σε μεγάλη κρίση σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης, στην οποία η αγορά επικρατεί του κράτους και οι ανισότητες εντός των χωρών αυξάνονται επικίνδυνα. Οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν εκτιμήσει (εσφαλμένα) ότι στο νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον των απορρυθμισμένων αγορών, θα προέκυπταν κέρδη για όλους. Εδώ και αρκετά χρόνια, πληρώνουν το τίμημα αυτής της λανθασμένης εκτίμησης με πολλά εκατομμύρια χαμένες ψήφους που πήγαν στη ριζοσπαστική αριστερά ή και στην άκρα δεξιά. Τώρα αναθεωρούν. Και από αυτήν την αναθεώρηση, βγαίνουν νέες προτάσεις και μια προσεκτική στροφή προς τα αριστερά. Το φαινόμενο Κόρμπιν στη Βρετανία μπορεί να μην είναι τόσο ακραίο όσο φάνηκε αρχικά. Αρκεί η στροφή αυτή να μην οδηγεί στον λαϊκισμό πολλών κινημάτων διαμαρτυρίας που προέκυψαν στην περίοδο της μεγάλης κρίσης. Κάτι ξέρουμε από αυτά και εμείς.

Ενδιαφέρουσες εποχές. Σίγουρα, δεν θα βαρεθούμε. Αλλά το κρίσιμο για μας θα είναι να μη βρεθούμε έξω από τα ευρωπαϊκά δρώμενα, μόνοι στη δική μας προβληματική γειτονιά.

* Ο κ. Λουκάς Τσούκαλης είναι πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή