Το γκρι κοστούμι

2' 12" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το 1955 κυκλοφόρησε στην Αμερική ένα βιβλίο που έγινε αμέσως μπεστ σέλερ (πούλησε 2 εκατομμύρια αντίτυπα), επιτυχημένη ταινία το 1956 (με πρωταγωνιστή τον Γκρέγκορι Πεκ), αντικείμενο μελέτης για τους κοινωνιολόγους. H επανέκδοσή του το 2002 έφερε πρόλογο του διάσημου σήμερα συγγραφέα Τζόναθαν Φράνζεν. Tίτλος του, «The Man in the Gray Flannel Suit» και συγγραφέας του ο Σλόουν Ουίλσον (Sloan Wilson, 1920-2003).

«Ο άνδρας με το γκρι κοστούμι» είναι ένας ανθρωπότυπος, τουλάχιστον για την Αμερική της δεκαετίας του ’50. Οι κοινωνιολόγοι τον χαρακτήρισαν «Organization Man», τον άνδρα της δουλειάς, του γραφείου. Κοστουμαρισμένοι οικογενειάρχες που ζούνε στα προάστια, μετακινούνται στην πόλη για τη δουλειά με το τρένο και επιστρέφουν το βράδυ. Τις μυστικές, «αμαρτωλές» ζωές αυτών των ανθρώπων αποτύπωσε δεξιοτεχνικά στα διηγήματά του ο Τζον Τσίβερ· την ψυχική τους κόπωση σε εκπληκτικά επεισόδια της «Ζώνης του λυκόφωτος» ο Ροντ Σέρλινγκ· την αίγλη τους, τις εσωτερικές τους συγκρούσεις και τις κανιβαλικές εργασιακές σχέσεις απέδωσαν και οι πρόσφατοι τηλεοπτικοί «Mad Men».

Στο βιβλίο, όπως και στην ταινία, ο Τόμι είναι ο παντρεμένος οικογενειάρχης με κολλαριστό πουκάμισο και σιδερωμένο σακάκι. Η γυναίκα του, περιορισμένη στο σπίτι με τα παιδιά, περιμένει από εκείνον ένα μεγαλύτερο σπίτι, μια καλύτερη ζωή. Τον κατηγορεί για «έλλειψη φιλοδοξίας». Ο Τόμι κάνει ό,τι μπορεί, αλλά στο τέλος απορρίπτει τη μεγάλη θέση για μια πιο ισορροπημένη ζωή κοντά στα παιδιά του.

Ηταν ένα αίτημα αυτό, που τελικώς έχει διαχρονική σημασία: μια ζωή με περισσότερες ανάσες. Το ξέρουμε πια καλά: το αίτημα αυτό δεν αφορά μόνο την Αμερική των ’50s.

Η δουλειά είναι ζωή τελικώς ή όχι; Αν ρωτήσουμε κάποιον στην Ελλάδα, το πιθανότερο είναι να δώσει αρνητική απάντηση, ερμηνεύοντας τις αγωνίες του Τόμι μέσα από το πρίσμα της προτεσταντικής εργασιακής ηθικής. Αυτή τον καταπιέζει, θα έλεγε μάλλον ένας Ελληνας που θεωρεί τη δουλειά «χολέρα».

Ο Τόμι του Σλόουν Ουίλσον όμως δεν απορρίπτει την προσωπική ευθύνη, δεν απορρίπτει την εργασία γενικώς, κάνει τις ιεραρχήσεις του συνειδητά και χωρίς παράπονα, αγνοώντας εξίσου συνειδητά την έννοια μιας χωρίς κόπο καλής ζωής. Για τον Τόμι «χολέρα» είναι η ανευθυνότητα, ξέροντας πως δεν υπάρχει καλή ζωή χωρίς κόπο, αυτό που ειδικά στους μεταπολιτευτικούς χρόνους αναδείχθηκε σε δεύτερο δέρμα στη χώρα μας.

Στους σημερινούς «άνδρες (και γυναίκες) με γκρι κοστούμι» της Ελλάδας συμβαίνει το εξής δραματικό: πιεστική, συχνά ασφυκτική εργασία χωρίς απολαβές και, το χειρότερο, χωρίς προοπτικές. Ο Τόμι μπορούσε να επιλέξει στην Αμερική των ’50s. Στην Ελλάδα του 2017, η επιλογή μοιάζει με πολυτέλεια. Γενικά, δεν χρειάζεται νομίζω να πω ότι μια άβυσσος χωρίζει τους δύο κόσμους, τον αμερικανικό από τον ελληνικό. Ο Σλόουν Ουίλσον συνήθιζε τα «χάπι εντ» στα βιβλία του διότι ένιωθε πως «η ευτυχία ταιριάζει καλύτερα στην Αμερική». Στην Ελλάδα, το χάπι εντ θεωρείται και αυτό «χολέρα».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή