«Η αστυνομική λογοτεχνία αντανακλά την κοινωνία. Το είδος των εγκλημάτων που διαπράττονται λέει πολλά για το είδος της κοινωνίας. Μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς το έγκλημα σαν ένα καθρέφτη και να το κρατήσει μπροστά από το πρόσωπο της κοινωνίας· θα συνειδητοποιήσει πού είναι τα όρια, τι είναι αποδεκτό και τι όχι». Αυτά μου λέει, μεταξύ των άλλων, ο Σουηδός συγγραφέας Αρνε Νταλ –συγγραφικό ψευδώνυμο του Γιαν Αρναλντ– για το λογοτεχνικό είδος που τον έκανε διάσημο ανά τον πλανήτη, όταν τον συναντώ ένα ηλιόλουστο πρωινό στο κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας, την οποία βρίσκει «εκπληκτική πόλη», η οποία τον συναρπάζει με την έντασή της, την ατμόσφαιρα και τον ήλιο.
Ο Νταλ έχει τη δική του σχέση με την Ελλάδα, τόσο ως επισκέπτης αλλά και ως συγγραφέας. Μεταξύ των θαυμαστών του συγκαταλέγεται μεγάλη μερίδα Ελλήνων αναγνωστών, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν από κοντά πριν από λίγες ημέρες, όταν βρέθηκε στην Αθήνα για την προώθηση του νεοεκδοθέντος βιβλίου του «Μουσικές καρέκλες» (Μεταίχμιο), κυρίως όμως ένας από τους ήρωές του είναι Ελληνας: ο αστυνομικός Αγγελος Σηφάκης, μέλος της ερευνητικής ομάδας Opcop, μυστικού τμήματος της Europol, με έδρα τη Χάγη. Οι «Μουσικές καρέκλες» είναι το δεύτερο βιβλίο της τετραλογίας με ήρωες την ομάδα της Opcop.
Ο Αρνε Νταλ διατηρεί επαφή με πολλούς Eλληνες θαυμαστές των βιβλίων του και μέσω Facebook, έχει γνωρίσει αρκετούς κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στη χώρα μας και τρέφει μεγάλη εκτίμηση για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό: «Είναι γνώστες της αστυνομικής λογοτεχνίας, ενθουσιώδεις και έξυπνοι αναγνώστες». Μεταξύ δε των αγαπημένων του συγγραφέων αστυνομικής λογοτεχνίας συγκαταλέγεται ο Πέτρος Μάρκαρης.
Γεννημένος το 1963, ο Γιαν Aρναλντ εργαζόταν ως κριτικός λογοτεχνίας και ως δημοσιογράφος όταν κέρδισε φήμη, αναγνώριση και καταξίωση στους κόλπους των ομότεχνών του, των κριτικών και του αναγνωστικού κοινού με το «Misterioso», το πρώτο της δεκάδας των βιβλίων με κεντρικούς ήρωες τους αστυνομικούς της ομάδας Αλφα. Ηταν και το βιβλίο –το έκτο του κατά σειρά– με το οποίο αποκαλύφθηκε η αληθινή του ταυτότητα, την οποία έκρυβε πίσω από το ψευδώνυμο που τον έκανε διάσημο.
Hταν μια συνειδητή απόφαση να δώσει τον ρόλο του διώκτη του εγκλήματος σε μια ομάδα ερευνητών αντί για τον μοναχικό καουμπόι του νόμου. «Είχα κουραστεί από αυτόν τον μεσήλικα, μοναχικό άντρα αστυνομικό που ζει μόνο για τη δουλειά του, έχει αποτυχημένη προσωπική ζωή και πίνει λίγο παραπάνω από όσο πρέπει. Και επειδή σκόπευα να γράψω δέκα βιβλία, θεώρησα ότι λίγο καιρό αργότερα θα βαριόμουν αυτόν τον χαρακτήρα».
Προτού ξεκινήσει τη συγγραφή του πρώτου του αστυνομικού μυθιστορήματος δεν επιδίωξε να διαβάσει γνωστά βιβλία του είδους, αντιθέτως άντλησε έμπνευση από τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες και τον Σαίξπηρ. Aρχισε να διαβάζει αστυνομικά μυθιστορήματα αφότου κυκλοφόρησαν τα πρώτα του έργα και τα αγάπησε πολύ. Την ομάδα Αλφα διαδέχτηκε η Opcop. Η Opcop έχει στους κόλπους της ερευνητές διαφόρων εθνικοτήτων, είναι σαν μια μικρή «ευρωπαϊκή κοινότητα», όπου συνεργάζονται ένας Σουηδός, μια Γερμανίδα, ένας Πολωνός, μια Γαλλίδα, μια Λιθουανή, μια Βρετανίδα, ένας Ισπανός και ένας Ελληνας, ο ήρεμος υποδιευθυντής της ομάδας, Αγγελος Σηφάκης.
«Eγραψα το βιβλίο όταν ξεκίνησαν τα προβλήματα και οι επικρίσεις εναντίον της Ελλάδας στην Ευρώπη», μας εξηγεί. «Σκέφτηκα ότι χρειαζόταν ένας καλός, αποτελεσματικός Ελληνας αστυνομικός, κάποιος που θα ήταν το αντίθετο της προκατάληψης που υπήρχε τότε για τους Ελληνες. Hμουν σίγουρος ότι ήταν ένας χαρακτήρας που άξιζε να υπάρχει στα βιβλία, ένας οργανωτικός Eλληνας, που θα εξέπληττε τους Γερμανούς», καταλήγει και ξεσπάει σε γέλια για την… αταξία του.
Μεγάλη έρευνα
Λόγω της ύπαρξης του Σηφάκη, χρειάστηκε να κάνει μια αρκετά μεγάλη έρευνα για την ελληνική κρίση και απέκτησε μια καλή εικόνα της κατάστασης, την οποία έχει συμπεριλάβει στις «Μουσικές καρέκλες». Aλλωστε, ο Αρνε Νταλ ξεχωρίζει μεταξύ των συγγραφέων αστυνομικών θρίλερ επειδή κατορθώνει να θίξει και να «συζητήσει» με τη φωνή των ηρώων του επίκαιρα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα τόσο της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσο και μεμονωμένων κρατών.
Ο ρατσισμός, η μετανάστευση, η ηθική παρακμή, η διαφθορά, η τρομοκρατία έχουν τη δική τους θέση στην πλοκή: «Είναι η προσπάθειά μου να δω τον κόσμο από ψηλά, να δω το μοτίβο του εγκλήματος όπως διαμορφώνεται και εξελίσσεται. Τα ζητήματα που σχετίζονται με την κατάσταση της κοινωνίας και της Ευρώπης παρουσιάζουν ενδιαφέρον γι’ αυτό το είδος της λογοτεχνίας».
Η συγγραφή της τετραλογίας της Opcop ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 2010, όταν, όπως λέει ο ίδιος, «υπήρχε πολλή ελπίδα για την Ευρώπη». Ολοκληρώθηκε το 2014, όταν «η όλη ιδέα μιας λειτουργικής ένωσης άρχισε να εξαφανίζεται σιγά σιγά». Αυτή η πολυεθνική κολεκτίβα αστυνομικών ερευνητών είναι ένα καλό παράδειγμα, θεωρεί, για το πώς θα μπορούσε να είχε λειτουργήσει η Ε.Ε. «Ολοι αυτοί οι διαφορετικοί άνθρωποι εργάζονται μαζί για έναν κοινό σκοπό. Είναι ιδεαλιστικό, αλλά δουλεύει».
Το τελευταίο μυθιστόρημα του Αρνε Νταλ, «Μουσικές καρέκλες», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Γρηγόρη Κονδύλη. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο κυκλοφορούν άλλα επτά βιβλία του.