Κύριε Ντιμά, τι σημαίνει για σας πολυτέλεια;
Μου αρέσει να συνδέω την έννοια της πολυτέλειας με μια ανθρωπιστική κουλτούρα, με τον πολιτισμό. Σε ό,τι αφορά τον οίκο Hermès, η έννοια αυτή υπάρχει στην τεχνογνωσία του, μέρος της οποίας χάνεται στα βάθη του χρόνου. Ο πατέρας μου, αναφερόμενος στον οίκο, δεν μιλούσε ποτέ για πολυτέλεια, αλλά για ποιοτική βιοτεχνία, έτσι όπως δημιουργήθηκε το 1837 από τον πρόγονό μου, τον τεχνίτη Τιερί Ερμές, που έφτιαχνε σέλες και ιπποσκευές για άμαξες. Αν όμως θεωρήσουμε ότι πολυτελές είναι ένα ωραίο και σπάνιο αντικείμενο, θα έλεγα ότι πολυτέλεια σήμερα είναι να αισθάνεσαι μέσα απ’ αυτό μια απόλαυση που σε φέρνει κοντά στον άνθρωπο. Γιατί ο άνθρωπος είναι εκείνος που με την ευφυΐα του μεταμορφώνει την ύλη, την εξευγενίζει με τη σκέψη και τις πράξεις του. Και καθώς σήμερα, λόγω της έντονης βιομηχανοποίησης, ο κόσμος μας κατακλύζεται από φθηνά αντικείμενα, έχουμε συχνά την εντύπωση ότι τίποτα δεν έχει αξία. Αυτό, παραδόξως, μας δημιουργεί τελικά την επιθυμία να αναζητούμε αντικείμενα που να έχουν νόημα.
Τι είναι ένα αντικείμενο που έχει νόημα;
Αν ένα αντικείμενο, πέρα από τη λειτουργία και τη χρήση του, γίνεται πιο όμορφο με το πέρασμα του χρόνου και μπορεί κανείς να το κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές, τότε το αντικείμενο αυτό γίνεται θεματοφύλακας μιας μνήμης, ενός παρελθόντος. Αυτό του δίνει νόημα. Σήμερα δικαίως αναρωτιόμαστε από πού προέρχεται ένα αντικείμενο, πώς δημιουργήθηκε, με τι υλικά, από πού προέρχονται αυτά τα υλικά, ποιος είναι ο σκοπός του, η διάρκεια ζωής του, ποια είναι η τιμή του και γιατί. Τελικά το αντικείμενο είναι ένα μείγμα συμπυκνωμένης ευφυΐας και πρακτικής. Πολυτέλεια, λοιπόν, είναι όταν σε κάθε στάδιο της δημιουργίας του οι απαιτήσεις μας βρίσκονται στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο.
Ένα τέτοιο αντικείμενο μπορεί να είναι κάτι εξαιρετικά απλό…
Βεβαίως! Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Ένζο Μάρι, τον μεγάλο Ιταλό ντιζάινερ, που μου είπε: «Τελικά, όσο κι αν ψάχνουμε καινούργιες ιδέες για πορτ-μαντό, το πιο ωραίο πορτ-μαντό είναι ένα καρφί πάνω στον τοίχο». Δεν είναι υπέροχο; Στην Ελλάδα επίσης συναντά κανείς αυτό το είδος ευφυΐας και κοινής λογικής που δημιουργεί πράγματα χρηστικά, έξυπνα και πρακτικά, πράγματα που γίνονται με ελάχιστα μέσα, αλλά με μεγάλη αποτελεσματικότητα. Πρόκειται για μια μινιμαλιστική προσέγγιση που πηγάζει από μια αναγκαιότητα. Στα ελληνικά χωριά βρίσκουμε συχνά πολύ απλά αντικείμενα τα οποία είναι πολύ όμορφα, ακριβώς χάρη στην απλότητά τους. Όπως αυτό το υπέροχο αντικείμενο που έχω εδώ στο γραφείο μου και το οποίο με καθοδηγεί συχνά στις επιλογές και στις αποφάσεις μου ως καλλιτεχνικού διευθυντή του οίκου. Είναι ένα πολύ ψηλό μπαστούνι βοσκού που σου επιτρέπει να στηριχτείς πάνω του και να κοιμηθείς όρθιος!
Γιατί αυτό το αντικείμενο έχει τόση αξία για σας;
Είναι μια ανάμνηση της παιδικής μου ηλικίας. Ο τεχνίτης που τα έφτιαχνε ζούσε στην Αίγινα, κοντά στο χωριό Πόρτες. Δυστυχώς τώρα έχει πια πεθάνει και, καθώς δεν είχε μαθητευομένους, η τεχνογνωσία του εξαφανίστηκε μαζί του. Όταν λοιπόν ήμουν μικρός, πήγαινα στο σπίτι του με τους γονείς μου – τους άρεσε πολύ να βρίσκουν τεχνίτες στα ελληνικά χωριά, κεντήστρες, κεραμοποιούς. Είχε στον κήπο του ένα δέντρο με σκληρό και συμπαγές ξύλο και το κλάδευε έτσι ώστε τα κλαδιά του να μεγαλώνουν προς τα πάνω, σαν μαλλιά ορθωμένα στη θύελλα. Και όταν ένα κλαδί αποκτούσε το σωστό μήκος και την επιθυμητή διάμετρο, το έκοβε, το άφηνε να στεγνώσει και στη συνέχεια, με τη βοήθεια του ατμού, έδινε στη λαβή του μπαστουνιού το τελικό της σχήμα. Ήταν άνθρωπος μεγάλης ευγένειας, πολύ περήφανος για τη δουλειά του, που με έκπληξη έβλεπε έναν Γάλλο, τον πατέρα μου, να αγοράζει τη μισή παραγωγή του – έχουμε μια μεγάλη συλλογή μπαστουνιών στο σπίτι μας στην Ελλάδα. Αυτό, λοιπόν, το αντικείμενο είναι ζωντανό. Είναι εμποτισμένο απ’ αυτόν που το έφτιαξε, δυνατό και ωραίο μέσα στην απλότητά του. Έγινε με αγάπη και υπερηφάνεια, και αυτό το αισθάνεται κανείς όταν το βλέπει.
Το κατάστημα του γαλλικού οίκου στο κέντρο της Αθήνας. © HermesGreece
Το κατάστημα του γαλλικού οίκου στο κέντρο της Αθήνας. © HermesGreece
Τι είναι για σας η Ελλάδα;
Είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου μάλλον σιωπηλό. Είμαι ελληνικής καταγωγής και η Ελλάδα για μένα είναι μέρος της κουλτούρας και της παιδείας μου. Είναι ένα συναίσθημα και ταυτόχρονα μια πηγή πνευματικών ερεθισμάτων συνδεδεμένων με μια εμπειρία εντελώς υλική και σωματική. Γιατί η Ελλάδα είναι για μένα, πάνω απ’ όλα, η μητέρα μου. Η μητέρα μου και το φως. Πάντα ένιωθα ένα φως εξαιρετικό και ιδιαίτερο στην Ελλάδα, ένα φως που εγγράφεται σε μια εκπληκτική γεωγραφία ανθρώπινης κλίμακας. Εδώ στο γραφείο μου έχω άλλα δύο αντικείμενα που με ταξιδεύουν καθημερινά στην Ελλάδα, το ένα άμεσα και το άλλο έμμεσα. Το πρώτο είναι ένας μικρός πίνακας του Φασιανού που αναπαριστά έναν άγγελο. Ο πίνακας αυτός, τον οποίο είχε η μητέρα μου στο γραφείο της, είναι η πηγή της έμπνευσής μου, η μούσα μου. Είναι μια υπενθύμιση ότι πρέπει πάντα να ψάχνουμε μέσα μας την προσωπική μας αλήθεια, την αλήθεια της διαίσθησης και του ενστίκτου. Και κάθε φορά που γεννιέται μια ιδέα, είναι ένα δώρο της ζωής. Το δεύτερο είναι ένας πίνακας του Ομπερτέν, ένα χρυσό καρέ με 1.000 στρώσεις χρυσού χρώματος, το οποίο αποκαλώ «το φωτεινό μου τετράγωνο». Το χρυσό χρώμα του αντανακλά τέλεια το φως και αλλάζει ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Είναι σαν ένα βαρόμετρο –ή θερμόμετρο– της ποιότητας του φωτός. Αυτή η εμπειρία της ποιότητας του φωτός είναι για μένα ουσιαστική, διότι πιστεύω ότι μόνο μέσα από τις αισθήσεις μπορούν να γεννηθούν στην ψυχή μας συναισθήματα τα οποία θα μας οδηγήσουν στην έμπνευση.
Η εμπειρία του φωτός, όπως την περιγράφετε, είναι στενά συνδεδεμένη με την εμπειρία του χρόνου…
Ο χρόνος είναι κυρίως ένας χώρος για τη σκέψη. Και πιστεύω ότι στην εποχή μας, περισσότερο από ποτέ, αισθανόμαστε όλοι την ανάγκη να σκεφτούμε πάνω στο νόημα των πραγμάτων, όποια κι αν είναι η φύση τους. Μπορεί να είναι τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν, μπορεί να είναι η δουλειά μας, ο τρόπος σκέψης μας, οι ιδέες για τις οποίες αγωνιζόμαστε, η ίδια μας η ζωή. Φυσικά, ο χρόνος είναι μια τεράστια πολυτέλεια. Η υπέρτατη, θα έλεγα. Αυτό όμως δεν αφορά την ποσότητα, αλλά την ποιότητά του. Κι αυτό που είναι υπέροχο στη ζωή είναι ότι η ποιότητα του χρόνου μπορεί να δουλευτεί κάθε στιγμή. ■