Η Α.Φ. είναι 29 ετών. Διαγνώστηκε με διπολική διαταραχή. Ακολουθεί σταθερά φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία. Μένει σε προστατευόμενο διαμέρισμα της Εταιρείας Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας (ΕΚΨ&Ψ.Υ.) εδώ και περίπου έξι μήνες. Από τότε που διαγνώστηκε δεν έχει σταματήσει να εργάζεται. Γραμματέας σε φροντιστήριο, ταμίας σε κατάστημα, υπάλληλος σε δημοσκοπική εταιρεία, έχει κάνει περίπου τα πάντα. «Διεκδικούσα πάντα τη δουλειά. Με κάνει να νιώθω όμορφα, επικοινωνιακά είμαι πιο ενεργή. Η δουλειά μού δίνει κίνητρο να φροντίζω τον εαυτό μου, νιώθω ευεξία. Και δεν είναι όσο απλή ή εύκολη μπορεί να φαίνεται. Το σώμα πολλές φορές νιώθει κόπωση, εξάντληση», λέει η Α.Φ.
Αυτήν την περίοδο κάνει διανομή διαφημιστικών εντύπων. «Κάποιος ακούγοντάς το μπορεί να μην το θεωρεί σημαντικό. Ομως, όταν αφήνω κάπου ένα φυλλάδιο και μαθαίνω ότι κάποιος πήρε μετά για να κάνει μια παραγγελία, χαίρομαι. Νιώθω ότι είναι αποτέλεσμα της δικής μου προσπάθειας. Δεν είναι μόνο τα χρήματα, η οικονομική ασφάλεια που μπορεί να σου δίνει η εργασία. Είναι κυρίως η επιβεβαίωση, η αίσθηση ότι έχω αξία, είμαι ικανή, μπορώ να συμβάλω σε κάτι».
Η αντιμετώπιση των υπολοίπων δεν ήταν πάντα θετική. Εχει βιώσει το στίγμα στον εργασιακό χώρο, όταν σε μία από τις πρώτες της δουλειές έγινε γνωστό το πρόβλημα που αντιμετώπιζε. «Οι αντιδράσεις δεν ήταν καλές. Μου ήταν πολύ δύσκολο να το διαχειριστώ. Δεν με καταλάβαιναν, με απέρριπταν, έπαιρναν αποστάσεις. Προτού το μάθουν δεν είχαν την ίδια αντίδραση. Είναι δυστυχώς κάτι με το οποίο δεν είμαστε εξοικειωμένοι».
Η Α.Φ. αποφάσισε να μοιραστεί την εμπειρία της για να βοηθήσει στην καταπολέμηση ακριβώς αυτού, του στίγματος, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, που φέτος είναι αφιερωμένη στην εργασία και στο πώς αυτή επιβαρύνει ή προάγει την ψυχική υγεία. Η εργασία ως μέρος της ζωής μας δεν θα μπορούσε να μην έχει επίδραση και στην ψυχική μας υγεία. Από τη μακροχρόνια ανεργία και την εργασιακή επισφάλεια, μέχρι την επαγγελματική εξουθένωση (burn-out), το εργασιακό bullying ή την ψυχολογική παρενόχληση στην εργασία (mobbing), η εργασία ή απώλειά της μπορεί να απειλήσει τη σωματική και ψυχική μας υγεία πυροδοτώντας συναισθηματικές και αγχώδεις διαταραχές.
Η ΕΚΨ&Ψ.Υ. ωστόσο επέλεξε να φωτίσει και μια ακόμη πτυχή του θέματος: το πώς η ψυχική υγεία ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα μπορεί να βελτιωθεί μέσα σε ένα υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον. Για τον λόγο αυτό άλλωστε η εταιρεία έχει αναπτύξει μια σειρά προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και ενδυνάμωσης για άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Οπως φαίνεται από την παρακολούθηση των ατόμων που λαμβάνουν τις υπηρεσίες της, η εργασιακή επανένταξη βελτιώνει την αυτοεκτίμηση, τις κοινωνικές σχέσεις και την οικονομική κατάσταση και ανακουφίζει από συμπτώματα της ψυχικής νόσου.
Αυξανόμενος αριθμός
«Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που προσπαθούν να βρουν δουλειά και δεν τα καταφέρνουν. Οι μακροχρόνια άνεργοι δέχονται τις συνέπειες αυτής της κατάστασης πολύ έντονα στο πετσί τους, με αγχώδη ή καταθλιπτική συμπτωματολογία», αναφέρει στην «Κ» η ψυχολόγος της ΕΚΨ&Ψ.Υ. Βαλεντίνα Μπόχτσου. «Για τους ανθρώπους αυτούς, έχει πολύ μεγάλο νόημα να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες ένταξης στην αγορά εργασίας, να υποστηριχθούν στην προσπάθειά τους να διεκδικήσουν ενεργητικά μια θέση εργασίας στην ελεύθερη αγορά, να μη χάσουν την αισιοδοξία τους». Η αλήθεια είναι ότι οι εργοδότες θα το σκεφτούν διπλά και τριπλά να δώσουν δουλειά σε κάποιον που αντιμετωπίζει ψυχιατρική διαταραχή. «Γι’ αυτό είναι σημαντικό να έχουν μια αρχική εκπαίδευση με ειδικά προγράμματα κατάρτισης, μέσω των κοινωνικών συνεταιρισμών περιορισμένης ευθύνης, έτσι ώστε να εισάγονται σταδιακά και σε υποστηριζόμενο πλαίσιο καλλιεργώντας το έδαφος με τους εργοδότες. Το βέβαιο είναι ότι κρατώντας αυτούς τους ανθρώπους στο εργασιακό σύνολο μπορούμε να προάγουμε καλύτερα την αυτονομία τους, την κοινωνική ενσωμάτωσή τους, το αίσθημα της προσφοράς και της αναγνώρισης. Η εργασία για τα άτομα με ψυχιατρική διαταραχή είναι δικαίωμα».