Και τι δεν περιλαμβάνει αυτό το θρίλερ που ξετυλίγει η «Κ»: χρυσό, πετρέλαιο, εμπάργκο, διαδρομές σε Ιράν, Τουρκία αλλά και Ελλάδα, συλλήψεις, «λαδώματα», κουτιά με δολάρια, Γκιουλέν, Τζουλιάνι και Δικαιοσύνη ΗΠΑ. Κεντρικό πρόσωπο ο Ζαράμπ, Ρέζα Ζαράμπ, ο άνθρωπος με τις πολλές υπηκοότητες. Λοιπόν: Το περασμένο φθινόπωρο μια ιρανική τραπεζική αντιπροσωπεία ήρθε στην Ελλάδα με αποστολή να προωθήσει το άνοιγμα ιρανικών εμπορικών τραπεζών στην Αθήνα. Οι κυρώσεις κατά του Ιράν από την Ε.Ε. είχαν αρθεί και μια σειρά ευρωπαϊκών –πετρελαϊκών κυρίως– εταιρειών δραστηριοποιούνταν ήδη στο Ιράν. Οι Ιρανοί ήταν μάλιστα έτοιμοι, όπως είπαν στον διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, να φέρουν ένα μεγάλο ποσό στη χώρα (τραπεζικές πηγές μιλούν για 5 δισεκατομμύρια ευρώ) ως προίκα της μετεγκατάστασης των τραπεζών τους από την Τουρκία. Η αναζήτηση κεφαλαίων στην Ελλάδα έκανε, έτσι, την πρόταση παραπάνω από ελκυστική. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όμως, στη Φρανκφούρτη διεμήνυσε στην Αθήνα ότι οι Αμερικανοί θα είχαν πρόβλημα με μία τέτοια «μετεγκατάσταση».
Αιτία; Η υπόθεση Ζαράμπ με την οποία θα έπρεπε να έχουν ασχοληθεί περισσότερο οι μυστικές υπηρεσίες και λιγότερο η κεντρική τράπεζα. Παραθέτουμε γιατί:
Στις 7 Ιουλίου, ο Ερικ Εντελμαν, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, έγραψε στην «Ουάσιγκτον Ποστ» ότι η «αμερικανική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να μπει στον πειρασμό να ανταλλάξει τον επιχειρηματία Ρέζα Ζαράμπ με έναν πάστορα από τη Βόρεια Καρολίνα, που είχε συλλάβει το καθεστώς Ερντογάν και κρατούσε στη Σμύρνη». Το δημοσίευμα δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία, αλλά ύστερα από ένα ταξίδι του στενού συνεργάτη του Τραμπ και δικηγόρου Ρούντι Τζουλιάνι (πρώην δήμαρχος Νέας Υόρκης) στην Τουρκία, για να συζητήσει με την τουρκική ηγεσία τις λεπτομέρειες της υπόθεσης Ζαράμπ. Λίγο αργότερα, δικαστήριο της Νέας Υόρκης δέχθηκε ότι δεν υπάρχει «σύγκρουση συμφερόντων» στην εκπροσώπηση του Ιρανού πολυεκατομμυριούχου από τον Τζουλιάνι. Στα τέλη Οκτωβρίου, η υπόθεση θα επανεισαχθεί σε δικαστήριο της πόλης που απέρριψε την άποψη των δικηγόρων του Ζαράμπ. Αυτοί υποστήριξαν ότι ο πελάτης τους κακώς κρατείται από τον Μάρτιο του 2016 στις ΗΠΑ. Το κατηγορητήριο κατά του Ζαράμπ (https://www.justice.gov/usao-sdny/press-release/file/909306/download) και (https://www.justice.gov/opa/file/834146/download) στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε έρευνες τουρκικών εισαγγελικών αρχών και μάλιστα εκείνων που κατηγορήθηκαν στη συνέχεια από το καθεστώς Ερντογάν ότι υπήρξαν όργανα του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιμάμη Γκιουλέν. Ο Ιρανός έμπορος χρυσού Ρέζα Ζαράμπ με υπηκοότητες και του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας, κατηγορείται από τις αμερικανικές αρχές ότι από το 2010 έως το 2015 αγόραζε σε μεγάλες ποσότητες χρυσό για το Ιράν, τον έστελνε με «ταχυδρόμους» στην Τεχεράνη, από όπου πωλούνταν σε ολόκληρο τον κόσμο, βοηθώντας το καθεστώς του Ιράν να παρακάμπτει με έναν έξυπνο και απλό τρόπο τις εναντίον του οικονομικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί από το 2012 έως το 2015 και από τις ευρωπαϊκές χώρες. Συνεταίρος του Ζαράμπ ο… ιδιαίτερα άπληστος συμπατριώτης του Μορτέζα Ζανζάνι, που έχει καταδικασθεί από δικαστήριο της Τεχεράνης σε θάνατο.
Στα αποδεικτικά στοιχεία που αντλούνται από τις τουρκικές έρευνες υπάρχουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ήδη από το 2011, όπου δίνονται εντολές σε εταιρείας συμφερόντων του Ζαράμπ να πληρωθούν ιρανικές εταιρείες στον Καναδά, αλλά και κινεζικές που τροφοδοτούσαν το Ιράν στο πλαίσιο της ανάπτυξης του ατομικού του προγράμματος ή για την ανάπτυξη νέων πετρελαϊκών πεδίων στο Ιράν (σ.σ. σε μια περίπτωση, οι αμερικανικές αρχές μπλόκαραν την πληρωμή επικαλούμενες ακριβώς τη νομοθεσία για τις κυρώσεις).
Οι διαδρομές
Στην Τουρκία, ο Ζαράμπ έγινε γνωστός επειδή έκανε «δώρα» σε πρώην υπουργούς της κυβέρνησης, που εξαναγκάσθηκαν όλοι (τρεις τον αριθμό) σε παραίτηση. Ο τέως υπουργός Οικονομικών Ζαφέρ Τσαγλαγκιάν έλαβε τα περισσότερα, 45 εκατ. δολ. και είδη πολυτελείας. Χρήματα φέρεται να πήραν και μέλη της οικογένειας του προέδρου Ερντογάν. Ενας υπουργός φέρεται να εισέπραξε χρήματα (1,5 εκατ. δολ.) για να επιτρέψει στον Ζαράμπ να χρησιμοποιεί τη λωρίδα έκτακτης ανάγκης στα μποτιλιαρίσματα!
Οταν η υπηρεσία δίωξης οργανωμένου εγκλήματος της τουρκικής αστυνομίας μπήκε στo σπίτι του επικεφαλής της Λαϊκής Τράπεζας (Halk Bank) Σουλεϊμάν Ασλάν, βρήκε κουτιά με παπούτσια γεμάτα… δολάρια. Ετσι, δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι αμερικανικές αρχές συνέλαβαν και τον Σουλεϊμάν Αττίλα, αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο της ίδιας τράπεζας.
Στο κατηγορητήριο κατά του τραπεζίτη ακούγονται απίθανα πράγματα, όπως για παράδειγμα ότι για να εξηγηθεί η πορεία του χρυσού από την Τουρκία στο Ντουμπάι και από εκεί στο Ιράν, φαινόταν στις συνομιλίες Ασλάν-Ζαράμπ ότι ο πρώτος προσπαθούσε να πείσει τον Ιρανό ότι δεν δικαιολογείται η εξαγωγή σιτηρών από το… Ντουμπάι. «Δεν φύεται σιτάρι στο Ντουμπάι…» φέρεται να έχει πει ο τραπεζίτης στον έμπορο χρυσού.