Η νέα, μεγάλη ευκαιρία της Αθήνας

Δεν ξέρουμε πώς θα ήταν Αθήνα εάν η αποδέσμευση των 85 εκατ. ευρώ, από τα 100 που ζήτησε ο Δήμος Αθηναίων, είχε συμβεί στην ώρα της, δηλαδή το 2014. Η Περιφέρεια Αττικής και η ομάδα επιστημόνων που όρισε για την κατάρτιση των προϋποθέσεων της ένταξης των δήμων στο πρόγραμμα Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης του ΕΣΠΑ 2014-2020 φαίνεται ότι τα βρήκαν σκούρα με το νέο εργαλείο που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Ενωση. Και έτσι πήγαν όλα πίσω κατά τρία ολόκληρα χρόνια.

Ο Δήμος Αθηναίων, ωστόσο, είχε την ευκαιρία, σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών του στην «Κ», να προετοιμάσει περαιτέρω τον μηχανισμό του, ώστε, όταν θα έφθανε η «μεγάλη μέρα», να μη βρισκόταν προ απροόπτου, όπως μαθαίνουμε ότι συνέβη με άλλους δήμους της Αττικής που εντάχθηκαν επίσης στο πρόγραμμα. Αλλωστε, από το 2012 είχαν ξεκινήσει οι εργασίες και τα πρότζεκτ αναβάθμισης του κέντρου της πρωτεύουσας, με το πρόγραμμα «Εργο Αθήνα», στο οποίο είχαν ενταχθεί η Δημοτική Αγορά Κυψέλης, το Σεράφειο κολυμβητήριο, η Βίλα Αμαλίας, το Ψηφιακό Μουσείο Ακαδημίας Πλάτωνος, η δημιουργία δύο βιοκλιματικών παιδικών σταθμών, στην Κυψέλη και στο Μεταξουργείο, έργα αποχέτευσης κ.λπ.

Η δεύτερη φάση

Στο ίδιο πνεύμα φαίνεται ότι θα κινηθεί ο δήμος και στη δεύτερη φάση του προγράμματος, η απορρόφηση των χρημάτων του οποίου θα πρέπει να γίνει έως το 2020. Στις πρώτες προτεραιότητες της δημοτικής αρχής, σύμφωνα με τον «στρατηγικό σχεδιασμό» που έχει καταρτισθεί «με πραγματικά δεδομένα και στοιχεία από τις οικείες δημοτικές υπηρεσίες» («δεν κάναμε ασκήσεις επί χάρτου», μεταφέρθηκε χαρακτηριστικά στην «Κ»), είναι η επέκταση του εμπορικού τριγώνου του κέντρου της πόλης, διά παρεμβάσεων που θα κινούνται στη λογική των πεζοδρομήσεων και της αστικής ανάπλασης της περιοχής, η «ολιστική παρέμβαση» στην πλατεία Αγίου Παντελεήμονα Αχαρνών, η βελτίωση των υποδομών και του πρασίνου του Εθνικού Κήπου (σε συνεργασία με τους Βαυαρικούς Κήπους του Μονάχου), η ενεργειακή αναβάθμιση σχολείων και κτιρίων, η ολοκλήρωση του Μουσείου Μαρίας Κάλλας και ο περαιτέρω μετασχηματισμός των δημοτικών ιατρείων σε πολυδύναμα κέντρα ολιστικής προσέγγισης (με μοντέλο εκείνο της Κυψέλης).

Παρότι τα χρήματα για τις αστικές αναπλάσεις δεν είναι πολλά, βασικός στόχος είναι η αναβίωση των κλειστών καταστημάτων, με πόρους, προφανώς, από το ΕΣΠΑ αλλά και ιδιωτικές χορηγίες. Ο δήμος, εντούτοις, δεν είναι εις θέσιν, προσώρας τουλάχιστον, να ανακοινώσει ποιους «σκοτεινούς» δρόμους θα στοχεύσει, αφού αναμένεται ο τελικός προϋπολογισμός των παρεμβάσεων αυτών. «Δεν ξέρουμε ακόμα εάν θα είναι σε 2-3 μικρούς δρόμους ή σε έναν μεγάλο», λέγεται σχετικά.

Εν προκειμένω, αυτό που σχεδιάζεται είναι η χρηματοδότηση των ανακατασκευών των καταστημάτων, όπου χρειάζεται, και των πρώτων εξόδων που θα έχουν οι νέες επιχειρήσεις –που θα επιλεγούν με συγκεκριμένα κριτήρια, μη ανακοινώσιμα επίσης– που θα ενεργοποιήσουν τα έρημα μαγαζιά και, μαζί τους, ένα κομμάτι της πόλης. Σε παρόμοιο κλίμα θα είναι και η ανάπλαση της πλατείας Αγίου Παντελεήμονα Αχαρνών. Στόχος, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι ο φωτισμός της περιοχής ώστε να επανέλθουν το εμπόριο και η ζωή, που τα τελευταία χρόνια έχουν φύγει σ’ άλλη γη, σ’ άλλα μέρη. Σχεδιάζεται, πάντως, η χρήση της πλατείας για δράσεις όπως τα Ανοικτά Σχολεία και τα events του Athens Culture Network, ενός ακόμη δικτύου, πολιτιστικού αυτήν τη φορά, που έχει συστήσει ο δήμος.

Ο άξονας της Πειραιώς

Την ίδια στιγμή, στις αστικές βελτιώσεις που σχεδιάζονται εντάσσονται οι συντηρήσεις των αεροφυλακίων της Τεχνόπολης, αλλά και οι παρεμβάσεις σε διάφορα σημεία του άξονα της Πειραιώς, σε συνεργασία, μάλιστα, με τον Δήμο Μοσχάτου – Ταύρου. Εξάλλου, η Πειραιώς διαθέτει ήδη επιδραστικά για τη ζωή της πόλης τοπόσημα, όπως, μεταξύ άλλων, η Τεχνόπολη, το Σεράφειο κολυμβητήριο, το Μουσείο Μπενάκη, το Ιδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη, τα Δημοτικά Σφαγεία, ο Ελληνικός Κόσμος και η ΑΣΚΤ. Ανάπλαση σχεδιάζεται και στην οδό Αιγαίου, στα όρια με τη Νέα Σμύρνη, σε συνεργασία, και πάλι, με τον οικείο δήμο.

Φτώχεια, διακρίσεις, ανάπτυξη

Ο Δήμος Αθηναίων, όπως στελέχη του περιγράφουν στην «Κ», εντείνει την παρέμβασή του σε τρία σημεία. Πρώτον, στην αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας, με ενίσχυση των συσσιτίων, βελτίωση των δομών φιλοξενίας αστέγων και τον επιπλέον εξοπλισμό των δημοτικών ιατρείων. Δεύτερον, στην καταπολέμηση των κοινωνικών διακρίσεων μέσω παρεμβάσεων και δράσεων, όπως συνέβη με την παροχή διαμερισμάτων σε πρόσφυγες.

Την ίδια στιγμή, ο Δήμος Αθηναίων προωθεί την εύρεση εργασίας σε όσους πρόσφυγες και μετανάστες μένουν νομίμως στην πόλη, κυρίως μέσω τις αντιπαροχής εργασίας σε υπηρεσίες φύλαξης και καθαρισμού της γειτονιάς τους. Τέλος, στον ίδιο άξονα ανήκει και η μέριμνα για τα ΑμεΑ, με συνεχείς ενημερώσεις και δράσεις στην πόλη. Τρίτον, στην ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα, με επέκταση των συνεργειών με τα ΑΕΙ της πρωτεύουσας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συνεργασία με την Ιατρική Σχολή για την επιστημονική επιστασία του Δημοτικού Ιατρείου Κυψέλης, στην οδό Χανίων. Συνεργασία που, όπως όλα δείχνουν, θα συνεχιστεί και αφού εκπνεύσει η δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στα τέλη του 2017.

Στο ίδιο πλαίσιο, στην προσπάθεια να συνδεθεί η έρευνα με την αγορά εργασίας, συστάθηκε το Δίκτυο Επιχειρηματικότητας, το οποίο σκοπό έχει να φέρει κοντά τα επιστημονικά ιδρύματα με τη νεανικό επιχειρείν.

Τα έργα τα οποία σχεδιάζει να υλοποιήσει ο Δήμος Αθηναίων, με την «ανάσα» των 85 εκατ. ευρώ που θα εισρεύσουν στα ταμεία, εξ όσων συνάγεται, εντάσσονται όλα στη γενική ομπρέλα της μετατροπής της πόλης σε τόπο φωτεινό, όπου ανθούν οι συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα, την αγορά εργασίας και την καινοτομία – σε μια πόλη που «δουλεύει» και γίνεται αργά και σταθερά smart city.

Αυτό θα βοηθήσει, λένε στελέχη του δήμου στην «Κ», τις προσπάθειες της Αθήνας να μπει στον χάρτη των διεθνών τουριστικών προορισμών, όπως συμβαίνει με τη Σύμπραξη για την Τουριστική Προβολή με τη συνεργασία της Aegean και του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Απώτερος στόχος, η παρουσίαση της Αθήνας ως ιδανικής πόλης για city breaks, για παραμονή των επισκεπτών πέραν του «Σαββατοκύριακου», με πολιτιστικά και άλλα κίνητρα.

Κριτική για την «μπερδεμένη» πόλη

Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης έρχεται αντιμέτωπος καθημερινά με τις πληθυνόμενες φωνές που βλέπουν μιαν Αθήνα σκοτεινή, αφιλόξενη, βρώμικη, μουντζουρωμένη, γεμάτη αστέγους, επαίτες, τοξικοεξαρτημένους, μιαν Αθήνα στο έλεος τού «έτσι μου αρέσει» του κάθε «μπαχαλάκια», του οποιουδήποτε προβαίνει σε αντικοινωνικές παραβάσεις, επειδή μπορεί να δρα ανεξέλεγκτα σε μια πόλη που μαραζώνει. Τα υπεσχημένα οράματα για μιαν Αθήνα στο κέντρο του ευρωπαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος μένουν «μισοτελειωμένα», όσες διεθνείς επαφές και όποια διεθνή αναγνώριση κι αν έχει λάβει ο ίδιος, διότι η πρωτεύουσα εξακολουθεί να προβάλλεται ως προορισμός για «τουρισμό της κρίσης», σαν να είναι… εξωτικός τόπος τριτοκοσμικού βεληνεκούς.

Η ηπιότητα του Γιώργου Καμίνη απέναντι στα φαινόμενα που βυθίζουν περαιτέρω την πρωτεύουσα δεν βοηθά στην αλλαγή κλίματος. Η ίδια η πόλη, που δεν σηκώνει άλλες βουτιές στο κενό, χρειάζεται –είναι πανθομολογούμενο– ορατές βελτιώσεις και, πάνω απ’ όλα, έναν δήμαρχο ο οποίος, έστω και στα δύο χρόνια που απομένουν για την ολοκλήρωση της θητείας του, θα μιλήσει για την Αθήνα στους Αθηναίους, ακόμη κι αν χρειαστεί να χτυπήσει, έστω για μία φορά, το χέρι του στο τραπέζι.

Δεν είναι περιττά όσα ο δήμαρχος οραματίζεται και εν μέρει υλοποιεί για την πόλη και όσα φαίνεται ότι σχεδιάζει γι’ αυτήν με τη νέα χρηματοδότηση των 85 εκατ. ευρώ του περιφερειακού προγράμματος «Αττική». Ο Δήμος Αθηναίων μοιάζει, γι’ άλλη μια φορά, αποφασισμένος να προχωρήσει στην υλοποίηση του «στρατηγικού σχεδίου για την πόλη» που έχει καταρτίσει. Εχει το καλό προηγούμενο των ολοκληρωμένων έργων, έχει, όμως, και το κακό προηγούμενο της «εγκατάλειψης», ας πούμε, της Ομόνοιας (ο δήμος είχε, μάλιστα, χάσει τις ημερομηνίες για ένταξη του «Μπάγκειου» και του «Μεγάλου Αλεξάνδρου» στο ΕΣΠΑ) και των Εξαρχείων, των σκουπιδιών και του κλίματος αποεπένδυσης, της σκοτεινιάς.

Παρότι η καθημερινή κριτική και γκρίνια είναι αναπόφευκτες, τα επόμενα δύο χρόνια έως τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 θα φανεί εάν οι μηχανές της Αθήνας πήραν ποτέ μπρος ή εάν, τελικά, το όραμα της δημοτικής αρχής ήταν μεγαλύτερο των δυνατοτήτων και της αποφασιστικότητάς της. Εκεί θα φανεί εάν, τελικά, ο δήμαρχος εκμεταλλεύθηκε δύο μεγάλες συγκυρίες: την documenta του 2017 και την Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου του 2018.

Ο Γιώργος Καμίνης, μετά την αναμέτρηση για την ηγεσία της Κεντροαριστεράς το φθινόπωρο, θα έχει να αναμετρηθεί σε μία ακόμη, μεγαλύτερη μάχη: να πείσει ότι τα εννέα χρόνια δημαρχίας του προσπάθησε να αλλάξει την πόλη, να της δώσει την ανάσα που επιτακτικά και διαχρονικά χρειάζεται, έστω κι αν δεν τα κατάφερε ως αρχικώς είχε οραματιστεί, προτού αναλάβει τη διοίκηση της πιο «μπερδεμένης» πόλης της ελληνικής επικράτειας – έστω κι αν, μη δυνάμενος να λύσει τα «μεγάλα», έλυσε κάποια «μικρά».