Αεί παίδες και παλίμπαιδες

3' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Π​​ολύ μας αρέσει αυτό το «αεί παίδες» που είπε εκείνος ο Αιγύπτιος ιερέας στον «Τίμαιο». Λες και μας το έκαναν δώρο οι θεοί. Μόνον που, όπως γράφει ο Πλάτων, ο ιερέας δεν το πίστωσε στην αγαθότητα της αρετής μας. Το αποδίδει στη ρηχή μνήμη των Ελλήνων, την οποία με τη σειρά της τη χρεώνει στις πολλές φυσικές καταστροφές που υπέστη ο τόπος. Θυμούνταν μόνον τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, όμως, όπως εξηγεί ο σοφός γέρων, υπήρξαν κι άλλοι πολλοί των οποίων η μνήμη έσβησε. Και κάθε φορά που γινόταν ένας κατακλυσμός παρέσυρε στη θάλασσα τους επίλεκτους του τόπου και άφηνε μόνον τους ορεσίβιους, τα κατακάθια. Οι επιζώντες δεν θυμούνταν τίποτε από τα επιτεύγματα όσων προηγήθηκαν και χάθηκαν, με αποτέλεσμα όταν ξαναγεννιόταν ο πολιτισμός να νομίζουν ότι ανακαλύπτουν τον κόσμο απ’ την αρχή, σαν τα αιώνια παιδιά.

Είναι εντυπωσιακό πώς η ελαφρότητα του χαρακτήρα ακολουθεί τους Ελληνες σε όλη τους την ιστορική πορεία. Διαβάζοντας τους «Γραικύλους» του Ρόδη Ρούφου, θα διαπιστώσετε την ευκολία με την οποία οι Αθηναίοι πίστεψαν έναν απατεώνα σοφιστή ο οποίος τους έπεισε ότι ήταν σύμμαχος του Μιθριδάτη, με αποτέλεσμα να έρθουν οι λεγεώνες του Σύλλα και να καταστρέψουν την πόλη. Ο Γίββων, περιγράφοντας τις φυλές που κατοικούσαν στη Ρώμη όταν εισέβαλε ο Αλάριχος, το μόνο χαρακτηριστικό που αποδίδει στους Ελληνες είναι η ελαφρότητά τους.

«…ας σημειώσουμε και κάποια παιδικότητα που συχνά χαρακτήρισε τις πολιτικές, κοινωνικές και πνευματικές εκδηλώσεις της Νεώτερης Ελλάδας, κάτι το ξένοιαστο και το επιπόλαιο, μια τάση να μην παίρνεις τίποτα στα σοβαρά, να τα κοροϊδεύεις όλα αρχίζοντας από τον εαυτό σου, να κοιτάζεις την ζωή σαν μια φάρσα και τον κόσμο σαν χωρατό». Αυτό το έγραψε ο Γιώργος Θεοτοκάς στη δεκαετία του σαράντα, αν δεν κάνω λάθος. Ποιος όμως δεν θα το προσυπέγραφε και σήμερα;

Η ελαφρότητα των πολιτικών; Προ καιρού κάποια κυβερνητική κυρία, ευτυχώς δεν θυμάμαι ποια, αναφερόμενη στη διαπραγμάτευση, είπε για τον Τσακαλώτο ότι είναι σαν παιδί που δεν τα πήγε καλά στις εξετάσεις. Τι κάνεις; Τον απογοητεύεις; Οχι βέβαια, του δίνεις θάρρος να συνεχίσει. Ακόμη θυμάμαι τον Αείμνηστο ηγέτη του ελληνικού σοσιαλισμού να λέει σε προεκλογική συγκέντρωση: «Μας κατηγορούν ότι κάναμε λάθη. Ε, λοιπόν θα κάνουμε κι άλλα λάθη». Εννοείται ότι το κοινό του τον χειροκροτούσε ενθουσιασμένο για τα λάθη που του υποσχέθηκε να κάνει. Ηξεραν ότι τηρούσε τις υποσχέσεις του, εξάλλου.

Στήσαμε ένα σκηνικό ευμάρειας, σαν τη νεόπλουτη πολυχρωμία των μιούζικαλ του Δαλιανίδη, κι όταν το γκρέμισαν κάποιοι με σκούρα κοστούμια που μας έπαιρναν στα σοβαρά, νομίζαμε ότι μας έκαναν φάρσα. Είναι τραγικό να πρωταγωνιστείς σε φαρσοκωμωδία και να νομίζεις ότι παίζεις τραγωδία. Συναυλία δεν κάναμε για να καταγγείλουμε το χρέος, ψηφίσαμε όμως τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη. Γιατί; Μας συγκίνησε η ελαφρότητά τους.

Και καλά η κοινωνική παιδικότης που ταύτισε την παραγωγή πλούτου με ολονυκτίες στη Μύκονο. Και καλά η πολιτική παιδικότης, η παράσταση της αφελούς αθωότητας, το σκρίνιο της σοβαροφάνειας στη δημοκρατίας μας. Τι γίνεται όμως με την πνευματική παιδικότητα που αναφέρει ο Θεοτοκάς;

Εδώ, my fellow Greeks, τα πράγματα σοβαρεύουν. Ποια ιδέα, όχι μεγάλη, έστω μικρή, μικρομεσαία, παρήχθη για τη συλλογική μας μοίρα όλα αυτά τα χρόνια; Πάρτε την Κεντροαριστερά. Τόσοι πανεπιστημιακοί συγκεντρωμένοι σε έναν πολιτικό χώρο, τόσα άρθρα, τόσες διατριβές σοφών επιστημόνων, τόσο πνεύμα μαζεμένο σ’ ένα δωμάτιο και ούτε μία ιδέα. Μια τοσοδούλα ιδεΐτσα. Και μετά παραπονιούνται γιατί βγήκε ο Λαλιώτης να τους πει να πάνε με τον ΣΥΡΙΖΑ. Είχε προηγηθεί ο Τσοχατζόπουλος.

Επειδή τον ρόλο του πνευματικού κόσμου που κάποτε τον υπηρετούσαν διανοητές σαν τον Θεοτοκά, εδώ και κάτι δεκαετίες τον έχουν αναλάβει πανεπιστημιακοί –και έχουμε μπόλικους– θα ήθελα να επισημάνω ότι η κατάσταση της λεγόμενης Κεντροαριστεράς αντανακλά τη στειρότητά τους. Και η κατάσταση του πανεπιστημίου την επιπολαιότητά τους. Ας προσθέσω ότι οι «αεί παίδες» ύστερα από μια ορισμένη ηλικία γίνονται αυτοδικαίως παλίμπαιδες. «Παλίμπαις» είναι όποιος κάτι θυμάται από την καταστροφή αλλά κάνει πως το ξέχασε.

Επειδή την εβδομάδα που έρχεται δεν θα γράφω, έχω όλον τον χρόνο να σκεφτώ τη συνέχεια για την επόμενη Κυριακή. Και μετά ραντεβού τον Σεπτέμβριο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή