Ενας νέος πολιτικός κύκλος, πιθανότατα πολύ έντονος και αναμφίβολα εξαιρετικού ενδιαφέροντος, θα ξεκινήσει από τον Οκτώβριο στην Ευρώπη, μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία. Θα έχει επίκεντρο τη μεταβίβαση εξουσιών, από την περιφέρεια προς το κέντρο των ευρωπαϊκών αποφάσεων. Ή αλλιώς, από τα εθνικά κράτη-μέλη προς τους υπό διαμόρφωση ισχυρούς κεντρικούς μηχανισμούς της Ευρωζώνης, όπως, για παράδειγμα, τον υπερεθνικό υπουργό Οικονομικών. Η προοπτική μιας πραγματικά ενωμένης Ευρώπης αυτό απαιτεί και κάπως έτσι συνήθως η Ιστορία επιβάλλει τους όρους της, όπως κατέδειξε και η πρόσφατη οικονομική κρίση που βρήκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα ημιτελές. Ο Μακρόν και η Μέρκελ, λοιπόν, προικισμένοι ευρωπαϊστές ηγέτες, συμφώνησαν την Πέμπτη ότι χρειάζεται όντως ένας υπουργός Οικονομικών για ολόκληρη την Ευρωζώνη. Και, προφανώς, χρειάζεται παράλληλα και ένας ικανοποιητικός προϋπολογισμός για τις χώρες της ζώνης του ενιαίου νομίσματος.
Η πρόθεση των δύο ηγετών, που ανάβουν πάλι την πολύ γερή γαλλογερμανική μηχανή για την ενοποίηση, σηματοδοτεί μια ξεχωριστή στιγμή για το όλο εγχείρημα, ένα χαρακτηριστικό πρώτο βήμα, αλλά στη θεωρία ακόμη… Θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος και πολλές αντιπαραθέσεις, ένας σκληρός ενδοευρωπαϊκός αγώνας μέχρι να γίνει πράξη, έως ότου να γίνει αποδεκτή από τα περισσότερα κράτη-μέλη (ακόμη και από τη Γερμανία) και να υιοθετηθεί αυτή η καθοριστική για την προοπτική της Ευρώπης αλλαγή. Οι δυσκολίες που θα προκύψουν είναι πολύ μεγάλες, με δεδομένο ότι μια τέτοια εξέλιξη αφορά άμεσα τη μεταβίβαση σημαντικών εξουσιών από τις εθνικές πολιτικές ηγεσίες στους νέους υπερεθνικούς (ομοσπονδιακού τύπου, ας πούμε) θεσμούς της Ευρωζώνης. Είναι μία κολοσσιαία μεταβολή, η οποία θα πρέπει να έχει δουλευτεί σωστά, να γίνει η κατάλληλη επικοινωνία, ο ανοικτός διάλογος με την κοινωνία των πολιτών, να κατανοήσουν και να συνειδητοποιήσουν οι λαοί της Γηραιάς Ηπείρου ότι η οικονομική και η πολιτική (κατ’ ακολουθία) ένωση της Ευρώπης είναι μείζον θέμα γεωπολιτικής επιβίωσης.
Τα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν και τα καυτά θέματα που θα πρέπει να διευθετηθούν, αρχής γενομένης της συζήτησης από τον Οκτώβριο, είναι απολύτως κρίσιμα:
Πρώτον, ο υπερεθνικός υπουργός θα λαμβάνει αντιστοίχως όλες τις μεγάλες αποφάσεις τις οποίες διαμορφώνει σήμερα το συμβούλιο υπουργών της Ευρωζώνης; Δεύτερον, θα αποφασίζει ο ίδιος για θέματα φορολόγησης επιχειρήσεων, κερδών κ.λπ. απολαμβάνοντας τις αρμοδιότητες που έχουν σήμερα οι εθνικοί υπουργοί; Τρίτον, θα έχει λόγο στις δαπάνες, τις δημόσιες επενδύσεις, την έκδοση ομολόγων των κρατών-μελών ο ομοσπονδιακός υπουργός; Ζητήματα τεράστιας οικονομικής σημασίας για μία χώρα και πολιτικής εξουσίας που ασκούν οι εθνικές κυβερνήσεις (με εξαίρεση όσες μπήκαν σε ειδικό πρόγραμμα λόγω χρεοκοπίας!)… Θα απορροφήσουν συνεπώς πολλή ενέργεια μεταξύ των εθνικών ηγεσιών των κρατών-μελών, εκ των οποίων κανένα δεν είναι ακριβώς στην ίδια θέση ισχύος με το άλλο και δεν αντιμετωπίζουν σίγουρα τα ίδια εσωτερικά προβλήματα (ανεργία, ρυθμός ανάπτυξης, μεταναστευτικό, εθνικιστικά κινήματα κ.ο.κ.). Θα δημιουργηθούν νέα μέτωπα… Η μεταφορά εξουσίας και η εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας είναι κορυφαίας στρατηγικής σημασίας υπόθεση, αλλά θα προκαλέσει συγκρούσεις. Ο δημόσιος ευρωπαϊκός διάλογος, ωστόσο, είναι η ώρα να ανοίξει και την Πέμπτη έγινε το πρώτο βήμα!