Το 2012 όταν έληξε το Κυπριακό Διαβατήριό μου, πήγα στο Προξενείο το οποίο στεγάζεται στην Κυπριακή Πρεσβεία, προκειμένου να το ανανεώσω. Στην υποδοχή συνάντησα μια ευγενική κυρία, η οποία εξέτασε το παλαιό διαβατήριο, μου είπε να συμπληρώσω τη σχετική αίτηση και να περιμένω σε μια αίθουσα στο τέλος του διαδρόμου. Σε λίγο εμφανίστηκε η ίδια κυρία, κάθισε στο γραφείο πάνω στο οποίο υπήρχε ένας υπολογιστής και μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή σε τρίποδο. Για να μη σας κουράζω, με φωτογράφισε, έλεγξε με το κατάλληλο λογισμικό ότι η φωτογραφία πληροί τις προδιαγραφές, μου πήρε ηλεκτρονικά τα δακτυλικά αποτυπώματα με μια μικροσκοπική συσκευή και αφού υπέγραψα ηλεκτρονικά σε μια ταμπλέτα, πλήρωσα στην ιδία κυρία το αντίτιμο, η οποία μου έδωσε και τη σχετική απόδειξη. Σε λίγες εβδομάδες παρέλαβα το βιομετρικό διαβατήριό μου.
Φέτος χρειάστηκε να εκδώσω Κυπριακή Ταυτότητα. Ξαναπήγα στο προξενείο και ακολούθησα ακριβώς την ίδια διαδικασία. Πλήρωσα πάλι το αντίτιμο και από την ίδια κυρία πήρα την απόδειξή μου. Σε μερικές βδομάδες παρέλαβα τη νέα ταυτότητά μου. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη συμπλήρωση της αίτησής μου έκανα ένα λάθος το οποίο μου υπέδειξε η ευγενική κυρία και προσπάθησα να πάρω ένα νέο έντυπο για να το συμπληρώσω. Η ευγενική κυρία με σταμάτησε και αφού κάλυψε με blanco το λάθος, μου ζήτησε να συμπληρώσω σωστά την αίτηση λέγοντάς μου τα εξής: «Εμείς εδώ κάνουμε οικονομία παντού. Ακόμα και ένα φύλλο αίτησης είναι οικονομία»! Οπως καταλαβαίνετε, έφυγα προβληματισμένος και αποφασισμένος να αναδείξω αυτή τη νοοτροπία, εξ ου και το σημερινό άρθρο μου.
Από την παραπάνω εμπειρία μπορούμε να βγάλουμε πολλά χρήσιμα συμπεράσματα. Θέλω να τα ταξινομήσω σε Πολιτικά και Τεχνικά.
Πολιτικά. Είναι σε όλους γνωστή η διαμάχη που υφίσταται στην Ελλάδα σχετικά με την έκδοση ταυτοτήτων και διαβατηρίων με βιομετρικά στοιχεία. Οσες προσπάθειες και αν έγιναν για την έκδοση ταυτοτήτων απέτυχαν παταγωδώς. Ισως να μην το γνωρίζετε, αλλά η Κυβέρνηση Μητσοτάκη (1990-1993), στην προσπάθειά της να εκσυγχρονίσει τις διαδικασίες, ολοκλήρωσε με επιτυχία τον διαγωνισμό για την έκδοση ταυτοτήτων με έναν μοναδικό αριθμό, τον Ενιαίο Κωδικό Αριθμό Μητρώου (ΕΚΑΜ) το 1993. Δυστυχώς μετά την πτώση της και την ανάληψη της Διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, ο τότε υπουργός Εσωτερικών Ακης Τσοχατζόπουλος ακύρωσε τον κατακυρωμένο διαγωνισμό, χωρίς ποτέ να δοθεί καμία εξήγηση πειστική ή μη. Ετσι χάθηκε μια μοναδική ευκαιρία!
Στα διαβατήρια υπήρξαν πολλοί πολιτικοί (και όχι μόνον) σε πολλές παρατάξεις, οι οποίοι ορκίζονταν μπροστά στις κάμερες ότι δεν θα δεχτούν να παραλάβουν διαβατήρια με βιομετρικά στοιχεία. Παρά τις κορώνες, αυτοί οι ίδιοι πολιτικοί αλλά και αντιδρώντες ιερωμένοι έχουν εφοδιαστεί με τα νέα βιομετρικά διαβατήρια εδώ και αρκετά χρόνια και έχουν πάψει τους λεονταρισμούς γιατί αν δεν θέλουν το βιομετρικό διαβατήριο είτε πρέπει να αλλάξουν υπηκοότητα είτε να μην ταξιδεύουν. Μάθημα πρώτον. Οταν θέλει μια κυβέρνηση να επιβάλει κάτι, μπορεί να το κάνει με μεγάλη ευκολία γιατί τις περισσότερες φορές υπερεκτιμούμε το περίφημο πολιτικό κόστος που δεν βρέθηκε ακόμα κανένας να το μετρήσει σωστά.
Πάμε τώρα στις βιομετρικές ταυτότητες. Στην Κύπρο είναι υποχρεωτικές από το 2015 για όλους τους πολίτες από την ηλικία των 12 χρονών. Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω αν υπήρξαν αντιρρήσεις για την έκδοσή τους. Είτε υπήρξαν είτε όχι, είναι πλέον γεγονός ότι οι Κύπριοι διαθέτουν ασφαλή βιομετρική ταυτότητα και με κανέναν τρόπο δεν προσπάθησαν να «μαλακώσουν» τις εντυπώσεις. Αντιγράφω από το site της Κυπριακής Δημοκρατίας τα σχετικά με τις νέες πολιτικές ταυτότητες: «Οι βιομετρικές ταυτότητες είναι ηλεκτρονικά έγγραφα τα οποία φέρουν σε μικροψηφίδα (microchip) τα βιομετρικά στοιχεία του κατόχου και αντικαθιστούν τις παλαιού τύπου πολιτικές ταυτότητες που εκδίδει η Κυπριακή Δημοκρατία. Τα βιομετρικά στοιχεία τα οποία αποθηκεύονται στη μικροψηφίδα (microchip) αποτελούνται από τα δακτυλικά αποτυπώματα, τη βιομετρική φωτογραφία και την ψηφιακή υπογραφή εκάστου προσώπου και είναι μοναδικά, μετρήσιμα, φυσικά γνωρίσματα του κάθε προσώπου. Τα βιομετρικά στοιχεία πιστοποιούν αφενός την ταυτότητα του κατόχου του εγγράφου και αφετέρου συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των συνεχώς αυξανόμενων κρουσμάτων χρήσης πλαστών εγγράφων».
Λόγια σταράτα και ξεκάθαρα. Χριστιανοί Ορθόδοξοι είναι στην Κύπρο, αλλά φαίνεται ότι ξεπέρασαν το σατανικό 666, το οποίο μόνο στη φαντασία των φανατικών ζηλωτών υφίσταται, αλλά απουσιάζει από το microchip. Στη σημερινή κοινωνία δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει ενιαίος τρόπος ταυτοποίησης των πολιτών. Η έλλειψη μόνο τους απατεώνες εξυπηρετεί και όχι τους πολλούς νομοταγείς πολίτες. Τρομοκράτες και απατεώνες κυκλοφορούν με πλαστές ταυτότητες τις οποίες με τη σημερινή τεχνολογία τις αγοράζει κάνεις «τρεις δεκάρες η οκά». Η ψηφιακή ταυτότητα με έναν και μοναδικό αριθμό, ο οποίος να μην αλλάζει με την επανέκδοση λόγω απωλείας ή φθοράς, είναι το αναγκαίο θεμέλιο για την ψηφιακή εποχή. Οσο δεν το κάνουμε, μόνο τους τρομοκράτες και τους απατεώνες εξυπηρετούμε.
Τεχνικά. Τα βιομετρικά διαβατήρια εκδίδονται στην Κύπρο από το 2012, ενώ στην Ελλάδα μερικά χρόνια πριν. Η διαδικασία όμως είναι που κάνει τη διαφορά. Στα κυπριακά διαβατήρια το μοναδικό χαρτί που κυκλοφορεί είναι η αρχική αίτηση. Ολα τα υπόλοιπα (φωτογραφία, δακτυλικά αποτυπώματα και υπογραφή) είναι ψηφιακά, παράγονται και μεταδίδονται ηλεκτρονικά. Αντίθετα στην Ελλάδα τίποτα δεν είναι ψηφιακό. Ακόμα και η φωτογραφία, η οποία αρχικά παράγεται σε ψηφιακή μορφή από τον φωτογράφο, τυπώνεται για να γίνει αναλογική και στη συνέχεια σκανάρεται για να ξαναγίνει ψηφιακή. Δεν υπάρχει χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αναποτελεσματικής διαδικασίας. Φανταστείτε την εξής εικόνα. Κάποιος βρίσκεται στο Φάληρο και θέλει να έλθει στο κέντρο της Αθήνας. Πάει πρώτα στο Σούνιο, όπου δεν έχει καμία απολύτως δουλειά, και αμέσως επιστρέφει στην Αθήνα περνώντας ξανά από το Φάληρο!
Το πιο σημαντικό στη διαδικασία είναι ότι όλες οι ενέργειες (παραλαβή και έλεγχος αίτησης, φωτογράφιση, δακτυλοσκόπηση, λήψη υπογραφής, έκδοση απόδειξης και είσπραξη) διεκπεραιώνονται από έναν μόνο υπάλληλο! Στην Ελλάδα είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα θέλαμε τουλάχιστον τέσσερις υπαλλήλους για την ίδια δουλειά. Αφήστε που για τη δακτυλοσκόπηση πιθανότατα θα θέλαμε να είναι αστυνομικός αυτός που θα πάρει τα δακτυλικά αποτυπώματα, ενώ για τη φωτογράφιση η συντεχνία των φωτογράφων θα απαιτούσε η λήψη να γίνει από εξειδικευμένο φωτογράφο. Τέλος, η είσπραξη θα απαιτούσε ταμία και φυσικά επίδομα ταμία. Περιττό να σας πω ότι η ίδια διαδικασία γίνεται και στα Αστυνομικά Τμήματα της Κύπρου και όχι μόνο στα Προξενεία. Δηλαδή, ένας υπάλληλος τα κάνει όλα.
Σημειώστε, επίσης, το γεγονός ότι η υπάλληλος επαναχρησιμοποίησε την αίτηση αντί να την πετάξει και έτσι θα καταλάβετε γιατί η Κύπρος βγήκε από το Μνημόνιο σε ελάχιστο χρόνο, ενώ εμείς ταλαιπωρούμαστε 8 χρόνια τώρα. Η νοοτροπία του Δημοσίου Υπαλλήλου στην Κύπρο είναι εντελώς διαφορετική. Μια περιττή δαπάνη, μικρή ή μεγάλη, είναι πάντοτε περιττή!
Αλλά η Κύπρος δεν σταμάτησε εδώ. Αντιγράφοντας την πλέον επιτυχημένη χώρα στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, την Εσθονία, υπέγραψε το 2016 σύμβαση για τη μεταφορά της τεχνογνωσίας της ηλεκτρονικής ταυτότητας και της ψηφιακής υπογραφής. Λεπτομέρειες στο http://estonianworld.com/technology/cyprus-implement-estonian-model-electronic-identity/ το οποίο έχει τίτλο: «Η Κύπρος θα υλοποιήσει το μοντέλο της Εσθονίας για την ηλεκτρονική ταυτότητα». Αξίζει να το δείτε. Εμείς ζούμε τον μύθο μας αντί να αντιγράφουμε τους επιτυχημένους.
Οι Ελληνοκύπριοι είναι Ελληνες, αλλά με εντελώς διαφορετική νοοτροπία, η οποία κακώς αποδίδεται στη βρετανική κατοχή. Γίνανε καλύτεροι γιατί έχουνε μνήμες από την κρίση του 1974 (χάσανε το 30% της Χώρας και το 50% της Οικονομίας) και την πρόσφατη οικονομική κρίση του 2013. Αυτοί υπέφεραν και έμαθαν. Εμείς ζήσαμε με ξένα χρήματα την εποχή της αστακομαρονάδας και τώρα που αντιμετωπίζουμε τη σκληρή πραγματικότητα, δεν μαθαίνουμε. Καλά λένε ότι «ο Ελληνας διδάσκεται αλλά δεν μαθαίνει»!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.