Οι φόροι είναι το κλειδί για την επαναφορά σε τροχιά ανάπτυξης. Ο κανόνας είναι «σιδερένιος». Ισχύει σε όλες τις χώρες, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Η Ελλάδα της μακρόσυρτης κρίσης και του «ανίκητου» κρατικού άγους χρειάζεται δραστική μείωση φόρων για να πάρει μπροστά.
Ακόμη κι αν ξεκινήσουν κάποιες επενδύσεις, θα αφορούν απλώς το κύμα αναστροφής της υποτιμητικής ψυχολογίας. Η εκτίναξη που θα προκύψει, το περίφημο «ελατήριο» του κ. πρωθυπουργού, δεν θα διαρκέσει αφού ο «πολλαπλασιαστής» αυτών των κεφαλαιακών τοποθετήσεων είναι πολύ χαμηλός. Η «ανάκαμψη Τσίπρα» θα είναι βραχύβια και χωρίς εργασιακό περιεχόμενο, χωρίς δυναμικά εισοδήματα, χωρίς νεωτερικές ιδέες, χωρίς επιχειρηματική αναγέννηση. Ομως μια ανάπτυξη που δεν βοηθά ανθρώπους και επιχειρήσεις δεν είναι αυτοτροφοδοτούμενη: μόλις καταγραφούν οι χρηματικές υπεραξίες, οι επενδυτές εισπράττουν τα κέρδη τους τοις μετρητοίς και φεύγουν για άλλες επιτυχίες.
Το 2010, υπό καθεστώς υποβοηθούμενης επιβίωσης, συμφωνήθηκε με τους εταίρους-επιτηρητές περιορισμένη αύξηση φόρων: «Τα έσοδα θα αυξηθούν κατά περίπου 4% του ΑΕΠ έως το 2013», έγραψαν (Πρώτο Μνημόνιο, Παράρτημα ΙΙΙ, σελ. 6). Μαζί με τη μείωση των δαπανών κατά 7 μονάδες του ΑΕΠ, ο λογαριασμός φαινόταν σωστός, όταν οφείλαμε να καλύψουμε το πρωτογενές έλλειμμα του 1989 ύψους 10 μονάδων του ΑΕΠ.
Αντ’ αυτού, το σύνολο των κρατικών εισπράξεων (φόροι συν ασφαλιστικές εισφορές) που έπεσε στο 39% του ΑΕΠ (έναντι δαπανών στο 54%) και είχε ήδη πάει στο 41,3% το 2010, εξακοντίστηκε το 2013 στις 48,1 μονάδες του ΑΕΠ. Από αυτό το εξωφρενικό ύψος υποχρεωτικών κρατήσεων, η σημερινή κυβέρνηση πήγε ακόμη υψηλότερα: το 2017 περιμένει να εισπράξει το 53% του ΑΕΠ! Ούτε εκεί όμως σκοπεύει να σταματήσει αφού συμφώνησε, με τη δεύτερη αξιολόγηση, και ήδη έχει εντάξει στο Τρίτο Μεσοπρόθεσμο (2018 – 2021) πρόσθετες αφαιμάξεις με τη μείωση των μεσαίων, ωρίμων και βαρύτατα κεφαλαιοποιημένων συντάξεων, καθώς και με την επέκταση του υπερβολικού ελάχιστου συντελεστή φορολογίας σε μεγαλύτερο εύρος εισοδημάτων.
Η μεγάλη ατυχία
Αποδεικνύεται πόσο μεγάλη ατυχία για τη χώρα, επομένως για όλους εμάς, υπήρξε και εξακολουθεί να είναι η διαπραγμάτευση από την παρούσα κοινοβουλευτική πλειοψηφία της επιστροφής της οικονομίας σε συνθήκες ομαλότητας. Οι άνθρωποι που κυβερνούν μετά το 2015 πιστεύουν ακράδαντα στην επέκταση της κρατικής σφαίρας εις βάρος της επιχειρηματικότητας και δεν διστάζουν να επιδιώκουν τη δέσμευση της χώρας για όσο γίνεται περισσότερα έτη σε αυτή την αντιπαραγωγική «ισορροπία».
Αποδείχτηκε επιπλέον, όπως πολλοί περίμεναν, ότι οι «δανειστές» δεν επιθυμούν να παρέμβουν σε αυτές τις επιλογές, ούτε άλλωστε το επιτρέπουν οι γερά εγκατεστημένες αρχές της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Κάθε κράτος κυβερνάται από τους δικούς του συνταγματικούς θεσμούς συμμορφωνόμενο στους κοινούς στόχους με τους ρυθμούς που το ίδιο αποφασίζει. Αν κάποιος μένει πίσω, όπως έμεινε η Ελλάδα, η Ενωμένη Ευρώπη δεν θα έχει τα μέσα να υποχρεώσει σε άμεση συμμόρφωση. Εξάλλου, αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι οι φόροι μπορεί να μοιάζουν μεγάλοι στο χαρτί, αλλά, υπομνύουν με ειρωνική κακότητα κάποιοι τεχνοκράτες και πολιτικοί, οι Ελληνες «έχουν τον τρόπο τους». Ευτυχώς, υπό την ασφυκτική πίεση όσων πιστεύουν ότι η ελληνική οικονομία ασφυκτιά, γιατί ευτυχώς υπάρχουν κι αυτοί και κυρίως των τεχνοκρατών του ΔΝΤ, το Μεσοπρόθεσμο συμπληρώθηκε στην κατεύθυνση περικοπών στους φόρους, που θα γίνει όμως το 2020 και το 2021.
Πολύ φοβάμαι ότι θα είναι τότε πολύ αργά. Η οικονομία χρειάζεται σοβαρά κίνητρα, ικανά να επαναφέρουν στους ανθρώπους την όρεξη για επενδύσεις, ρίσκο και αυξημένη προσπάθεια. Η ελάφρυνση της κρατικής επιβάρυνσης μπορεί να πάρει τέσσερις, κυρίως, κατευθύνσεις. Πρώτον, να μειωθούν οι ασφαλιστικές κρατήσεις ώστε να μειωθεί το κόστος εργασίας και να αυξηθεί η αύξηση της απασχόλησης, ιδιαίτερα από τις μικρές επιχειρήσεις και να εξομοιωθεί φορολογικά η προσωπική ασφαλιστική αποταμίευση. Δεύτερον, να δημιουργηθεί νέο αρχικό κλιμάκιο εισοδημάτων μέχρι 20.000 ευρώ που θα έχει μικρότερο συντελεστή (π.χ. 12%) και να διευρυνθεί στις 40.000 η εφαρμογή του σημερινού αρχικού συντελεστή (22%) με τον ανώτατο συντελεστή να αφορά όσα εισοδήματα ξεπερνούν τις 60 χιλιάδες. Τρίτον, να καθιερωθεί η ταχεία απόσβεση κεφαλαίου με την προϋπόθεση της επανεπένδυσης, που είναι η αποδεδειγμένα καλύτερη μέθοδος υποστήριξης της σοβαρής επιχειρηματικότητας και ανταποκρίνεται στις πραγματικές συνθήκες μιας οικονομίας που θέλει να πάρει γρήγορα μπροστά. Τέταρτον, να καταργηθούν όλοι οι φόροι επί ακινήτων πλην ενός μικρότερου εθνικού ΕΝΦΙΑ, που θα συμπληρώνεται από τον Φόρο Ακινήτων τον οποίο όμως θα ορίζουν οι ΟΤΑ.
Είναι βεβαίως προφανές ότι οποιαδήποτε σκέψη για ένα νέο καθεστώς φορολόγησης, αναπτυξιακό και δημοκρατικό, δεν μοιάζει ρεαλιστική όσο μεγαλώνει η εξάρτηση του κυβερνώντος κόμματος από τους ψηφοφόρους που περιμένουν τα πάντα από το κράτος.