Ολο και πιο συχνά επώνυμοι, πρόσωπα από τον χώρο της πολιτικής (Σταύρος Θεοδωράκης) ή της τέχνης (Δημήτρης Παπαδημητρίου) αποφασίζουν να μιλήσουν ανοικτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή δημόσια, λόγου χάρη σε κοινό συναυλίας, για ένα αιφνίδιο ή επιδεινωμένο πρόβλημα της υγείας τους. Χωρίς ίχνος αυτολύπησης και μελοδραματισμούς. Ως μια κίνηση-φρένο στην ανεξέλεγκτη διασπορά πληροφοριών που ανακτήθηκαν πλαγίως και εκτοξεύονται ως είδηση-βόμβα, σε διαφορετικές εκδοχές; Ως «απαγορευτικό» στα σκανδαλοθηρικά φαιά ρεπορτάζ σε συνέχειες; Σίγουρα, προκειμένου να μείνουν «αυτοί που είναι» –νέτα σκέτα– «χωρίς άλλους προσδιορισμούς». Λένε: τώρα το μάθατε, χωρίς μισόλογα και πλαγιο-ολισθήσεις, παρακαλώ ξεχάστε το. Πάντως, η αυτοπρόσωπη δημοσιοποίηση του προβλήματος είναι που επιβάλλει τη σιωπή, που πνίγει τα κουτσομπολιά σε σκοτεινό φόντο, που αποτρέπει το δράμα.
Αποτελεί ένα μάθημα εκφοράς μιας δύσκολης αλήθειας, σπάνιο στον κοινό μας βίο, όπου κυριαρχούν οι ωραιοποιήσεις, οι αποσιωπήσεις, οι παραποιήσεις, όπου λατρεύεται το συμπαγές, αδιαφοροποίητο, αδιαπέραστο σφρίγος των μύθων. Μια άσκηση θάρρους, από αυτές που σπάνια εκτελούν δημόσια πρόσωπα. Γιατί, πέρα από τη δύναμη που απαιτεί η δημόσια έκθεση, η εκμυστήρευση αυτή αφαιρεί τη στίλβη της παντοδυναμίας, την αφθαρσία της επωνυμίας, αποδομεί στεγανά και επιτρέπει στον καθένα να αναγνωρίσει ότι και οι επώνυμοι είναι ευάλωτοι κοινοί θνητοί που αρρωσταίνουν. Είναι μια πράξη η οποία αφαιρεί άμεσα και επιθετικά αίγλη αλλά στο τέλος –όσο κι αν ακούγεται παράξενο– την «επιστρέφει», μέσα από το σοκ που προκαλεί η αντίφαση ανάμεσα σε μια κατάσταση ανθρώπινη, οδυνηρή και την περίοπτη θέση όπου η κοινωνία τοποθετεί τους πνευματικούς της ανθρώπους. Αλλά και μέσα από το αίσθημα που δημιουργείται στο κοινό ότι γίνεται συμμέτοχο σε κάτι σοβαρό: κρίνεται άξιο μιας τέτοιας αποκάλυψης, άρα αποκτά ευθύνη…
Μακάρι και στη δημόσια ζωή να ακολουθούνταν αυτή η οδός. Δεν χάνει στο τέλος αυτός που λέει την αλήθεια. Αποδραματοποιημένα, γενναία, απλά.
Οτι τα λόγια της αλήθειας είναι απλά, ότι κανένα ψέμα δεν αντέχει στον χρόνο και ότι δεν κάνεις ποτέ λάθος όταν λες την αλήθεια, το ισχυρίζονται οι σοφοί από την αρχαιότητα έως σήμερα, από τον Πυθαγόρα ώς τον Καμύ. Η ειλικρινής οικειότητα είναι από τις αρχές που αποτελεί εγγύηση αλήθειας. Συνδέεται με την ευρωστία και την αυτοπεποίθηση μιας ανοικτής κοινωνίας. Διότι στις κλειστές νικούν η σκοπιμότητα και το ψέμα. Στις ανοικτές δεν αποτελεί απειλή η σύγκρουση ανάμεσα σε αντίπαλες ιδεολογίες, διαφορετικά πιστεύω, η ενότητα στηρίζεται στην ποικιλομορφία, τη λογοδότηση για κάθε θεωρία, κάθε ενέργεια, τον έλεγχο, την αλήθεια – το ήθος.
Τα ως άνω θετικά παραδείγματα θυμίζουν ότι δεν μπορεί να υπάρχει παρά ένας μικρός αριθμός τοποθετήσεων απέναντι στα μεγάλα προβλήματα. Οτι η ζωή δεν αρέσκεται στο χάος, αφετηριακό της σημείο. Οτι το μέτρο είναι το ουσιώδες. Οτι η συγκάλυψη καταστρέφει τα όρια των «δρόμων», τα σημεία αναφοράς των χρόνων. Οτι από ψέμα σε ψέμα η ύπαρξη λιγοστεύει.
Οτι πλούτισαν αποδεχόμενοι τις αδυναμίες, τις ελλείψεις, τις απώλειές τους.
Ενας πολιτισμός επιτυγχάνεται όταν οι ειλικρινείς και θαρραλέοι δίνουν τον τόνο.