Οι περισσότερες αθλητικές βιογραφίες είναι μάλλον βαρετές. Συνήθως κάποιος αθλητικογράφος, φανατικός θαυμαστής του εκάστοτε βιογραφούμενου, αναλαμβάνει να μεταφέρει τη ζωή και τη δράση του με τρόπο «αποστειρωμένο» ή επιλεκτικό, δημιουργώντας γύρω από εκείνον την αχλή του μύθου, που τόσο ταιριαστά συνοδεύει τα αθλητικά κατορθώματα. Στην περίπτωση βέβαια του Μάικλ Τζόρνταν η συγκεκριμένη ποσότητα… ομίχλης δεν απαντάται ούτε στα δάση του Νότινγχαμ, οπότε δεν είναι παράξενο που ο τελευταίος βιογράφος του, Ρόλαντ Λέιζενμπι, επέλεξε να ακολουθήσει την αντίστροφη διαδικασία – το ξεκαθάρισμα δηλαδή, κατά το δυνατόν, των φανταστικών στοιχείων που συνοδεύουν τη ζωή και την καριέρα του κορυφαίου μπασκετμπολίστα όλων των εποχών, προκειμένου από μέσα να αναδυθεί ο αληθινός Τζόρνταν.
Απνευστί ανάγνωση
Το «Μάικλ Τζόρνταν: Ζωή», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από την MVPublications, διαβάζεται απνευστί από τους φίλους του μπάσκετ και πολύ ευχάριστα από όλους τους υπόλοιπους, μόνο και μόνο λόγω προσέγγισης. Ο Λέιζενμπι, ο οποίος δεν είναι ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που αναμετριέται με το τζορντανικό έπος, δεν αναλώνεται σε καταλόγους στατιστικών ή ατελείωτες περιγραφές των ήδη γνωστών (και οπτικά καταγεγραμμένων φυσικά) φάσεων που μυθοποίησαν την καριέρα του. Αντιθέτως, αφιερώνει πάνω από το μισό πόνημά του στα χρόνια πριν ο Αμερικανός σταρ πατήσει καν τα παρκέ του NBA, επιχειρώντας να εντοπίσει έτσι τα θεμέλια του αθλητή, αλλά πολύ περισσότερο του ανθρώπου που δοξάστηκε όσο ελάχιστοι και απέκτησε πλούτη πέρα από κάθε φαντασία.
Το νήμα της αφήγησης μας οδηγεί πολύ πίσω στον χρόνο. Για την ακρίβεια στα τέλη του 19ου αιώνα και τον προπάππου του Τζόρνταν, Ντόσον, ο οποίος μεγάλωσε και δημιούργησε οικογένεια στις σκληρές για τους Αφροαμερικανούς, συνθήκες του αμερικανικού Νότου. Ακολουθώντας την ιστορία της οικογένειας, ο συγγραφέας τη συνδέει με εκείνη της υπόλοιπης Μαύρης Αμερικής, μέσα από τις δυσκολίες και τους αγώνες στον δρόμο της ισότητας. Παράλληλα, τοποθετεί δίπλα της την εξελικτική πορεία του μπάσκετ, ώσπου οι δύο γραμμές να βρουν σημείο τομής στο πρόσωπο του Μάικλ.
Ο Λέιζενμπι καθιστά σαφές ότι προκειμένου να κατανοήσει κανείς το φαινόμενο του Τζόρνταν πρέπει να έχει κατά νουν την ανατομία του αθλήματος στην Αμερική. Και δεν μιλάμε μόνο για το μπάσκετ – άλλωστε ο «Εκλεκτός» έπαιζε εξίσου πολύ μπέιζμπολ αλλά και κάμποσο φούτμπολ μέχρι τα τελευταία χρόνια του Λυκείου. Η κορυφαία παγκοσμίως αθλητική παιδεία των ΗΠΑ που διαμόρφωσε και τον Τζόρνταν σκιαγραφείται παραστατικά, όχι με κάποια ατελείωτη διάλεξη, αλλά μέσω των όσων βίωσε εκείνος· από τα άγουρα χρόνια του Γυμνασίου και του Λυκείου, όπου το ταλέντο του άρχισε να ξεχωρίζει, μέχρι τη θητεία του στο κολέγιο Νορθ Καρολάινα, η οποία, εν πολλοίς, μετέτρεψε τον Τζόρνταν από ακατέργαστο διαμάντι στον παίκτη που θάμπωσε αργότερα τον κόσμο στο NBA.
Ολα τα προηγούμενα βέβαια είναι σχετικά δευτερεύοντα σε σχέση με τη μελέτη που γίνεται εδώ, πάνω στον χαρακτήρα και τις προσλαμβάνουσες του Τζόρνταν, στοιχεία τα οποία από πολλούς θεωρούνται σημαντικότερα για την εξέλιξή του, από το ταλέντο ή τα απίθανα σωματικά του προσόντα. Η σχέση με την οικογένειά του, τους φίλους, τους συμπαίκτες, τους προπονητές αλλά και τους υπόλοιπους συνεργάτες –στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες για παράδειγμα– περνούν από κόσκινο, μέσω δεκάδων μαρτυριών που έχουν συλλεγεί από ανθρώπους που τον έζησαν από κοντά. Ολα αυτά βοηθούν να αναδυθεί η προσωπικότητα του αθλητή και (κυρίως) να χτιστεί η ερμηνεία της απίστευτα ανταγωνιστικής του φύσης.
Αυτής της φύσης που τον ωθούσε να κάνει κανονικό μπούλινγκ στους συμπαίκτες του –ειδικά τους νεότερους– στις προπονήσεις, να περιγελά και να γελοιοποιεί τους αντιπάλους στους αγώνες, να μην ικανοποιείται με τίποτα λιγότερο από τον θρίαμβο και τέλος να τζογάρει πελώρια ποσά σε παρτίδες γκολφ ή οποιουδήποτε τυχερού παιχνιδιού έπεφτε στα χέρια του. Τα παραπάνω προφανώς και δεν συνιστούν αγιογραφία. Ομως ποιον ενδιαφέρει στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο; Αλλωστε, διαβάζοντας την αλήθεια του βιβλίου, η οποία σε μεγάλο βαθμό εξανθρωπίζει τον MJ, μένεις τελικά με ακόμη πιο έντονο το ερώτημα: αφού λοιπόν ήταν άνθρωπος, πώς στην ευχή κατάφερνε να πετάει;