Μια στο τόσο ένας ιός, ένα κακόβουλο λογισμικό, δηλαδή κάποιοι κακόβουλοι κατασκευαστές και χειριστές του, απειλούν την οικουμενική διαδικτυακή μας γαλήνη και χλευάζουν τη σιγουριά μας ότι αυτός ο παράλληλος κόσμος, ο εικονικός, είναι ασφαλέστερος από τον υλικό, τον παλαιόθεν οικείο. Ο χειρότερος ιός πάντως είναι ο ιός του ύπουλου ψεύδους, των πλαστών ειδήσεων, των κατασκευασμένων πληροφοριών, που προκαλεί ταχύτατα επιδημία, για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα πολιτικά ή οικονομικά. Οι αμερικανικές εκλογές παραμένουν κορυφαίο παράδειγμα κατασκευής μαζικών αισθημάτων και επηρεασμού της κοινής γνώμης με μπαράζ φτιαχτών «ειδήσεων». Οι όροι «fake news» και «hoaxes» έχουν από καιρό προστεθεί στους πάμπολλους άλλους της αγγλικής που φιλοξενούν οι γλώσσες όλου του κόσμου. Ακόμα κι αν τους μεταφράσουμε, δύσκολα αντικαθίστανται, γιατί η διεθνής συνεννόηση έχει πια την εσπεράντο της.
Παρότι δεν καταλαβαίνω ούτε το ένα στα είκοσι από τα σχετικά με τις νέες τεχνολογίες (το ’χουν αυτό πολλοί από εκείνους που θυμούνται πότε ήρθε το ρεύμα στο χωριό τους και πότε το πρώτο τηλεοπτικό κουτί), διάβασα με προσοχή τα ρεπορτάζ για την ευφυή αντιψευστική ή αντιψευδολογική πατέντα ενός νεαρού Λαρισαίου. Ο Βαλεντίνος Τζέκας, φοιτητής Εφαρμοσμένης Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, επινόησε τον αλγόριθμο «Fighthoax», προλαβαίνοντας κολοσσούς όπως η Γκουγκλ και το Φέισμπουκ, ο οποίος σκανάρει με αστραπιαία ταχύτητα κάθε είδους πληροφορία στο Διαδίκτυο και κρίνει αν αληθεύει ή αν είναι ψεύτικη. Ενα από τα κύρια ερεθίσματά του, όπως δήλωσε, ήταν οι αμερικανικές εκλογές.
Μπορεί όμως αυτού του είδους η καλόβουλη, προστατευτική τεχνολογία να μπαλώσει όσες τρύπες, μάλλον μεγάλες, αφήνει στη σκέψη μας η ψυχολογία; Φαίνεται πως είναι διεθνές, διαφυλετικό και διαταξικό το χούι να πιστεύουμε στο ακραίο, ακόμα κι αν η ακρότητά του είναι καταφανής, στα όρια του γελοίου. Επίσης οικουμενική φαίνεται πως είναι η προτίμηση στους άγγελους κακών ειδήσεων, όχι στους κομιστές ελπιδοφόρων νέων. Τρελαινόμαστε για καταστροφές, συντέλειες, «αποκαλύψεις» τερατωδών σκευωριών. Τρελαινόμαστε να επιβεβαιώνεται –έστω και με κραυγαλέες αναλήθειες– η σιγουριά μας ότι «εκεί έξω», έξω από τον εαυτό μας δηλαδή, όλοι είναι άθλιοι. Οσο πιο χοντροκομμένο είναι ένα ψέμα τόσο ευκολότερα καταπίνεται. Μπορεί να λειτουργήσει σαν ωφέλιμη κρησάρα η νέα πατέντα, αλλά η ανάγκη για έναν πνευματικό αλγόριθμο δεν θα λείψει.