Κάτι πολύ παράξενο συμβαίνει όταν η Ελλάδα διαθέτει μεγαλύτερη πολιτική ισχύ από τη Μεγάλη Βρετανία, όταν το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να κριθεί από τη συγκατάθεση της Αθήνας στη συμφωνία διαζυγίου με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Για πάνω από 200 χρόνια η Βρετανία διαδραμάτιζε καθοριστικό ρόλο στην τύχη των Ελλήνων – μεταξύ αυτών, η αποφασιστική συμβολή της στον αγώνα της ανεξαρτησίας, η συμμαχία στα χρόνια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και η εμπλοκή στον εμφύλιο πόλεμο, η μακιαβελική διαχείριση της Κύπρου. Τώρα, η μικρή Ελλάδα μαζί με τις 26 άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. θα αποφασίσουν εάν εγκρίνουν όποια συμφωνία προταθεί μετά δύο χρόνια διαπραγματεύσεων για τη μελλοντική σχέση μεταξύ Βρετανίας και Ε.Ε.
Ποιος θα το φανταζόταν αυτό –ας πούμε– το 1850, όταν βρετανικά πολεμικά πλοία απέκλεισαν τον Πειραιά έως ότου η ελληνική κυβέρνηση αποζημιώσει Βρετανό πολίτη του οποίου το σπίτι είχε υποστεί ζημιές από όχλο; Το «επεισόδιο του Ντον Πατσίφικο» έμεινε στην ιστορία ως εξέχον παράδειγμα της «διπλωματίας των κανονιοφόρων». Τώρα η άλλοτε παντοδύναμη Βρετανία καταγγέλλει, μέσω της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι, ότι οι Βρυξέλλες προσπαθούν να επηρεάσουν τη βρετανική πολιτική σκηνή. «Η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει σκληρύνει. Ευρωπαίοι πολιτικοί και αξιωματούχοι εκτοξεύουν απειλές εναντίον της Βρετανίας. Ολα αυτά είναι σκοπίμως σχεδιασμένα για να επηρεάσουν τις βουλευτικές εκλογές της 8ης Ιουνίου», δήλωσε η κ. Μέι την Τετάρτη. «Δώστε μου τη στήριξή σας να πολεμήσω για τη Βρετανία». Λίγο νωρίτερα, ο υπουργός υπεύθυνος για τη διαχείριση του Brexit, κληθείς να σχολιάσει τις φερόμενες ως εχθρικές κινήσεις των Βρυξελλών, απάντησε ότι δεν θα εμπλακεί σε «διπλωματία του μεγαφώνου». Το προνόμιο αυτό το άφησε για την πρωθυπουργό του.
Η ένταση μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών, πάντως, φαίνεται να λειτουργεί υπέρ της κυβέρνησης. Τοπικές εκλογές στην Αγγλία, στη Σκωτία και στην Ουαλλία την Πέμπτη είδαν τους Συντηρητικούς να σαρώνουν, καλός οιωνός για την κ. Μέι ένα μήνα πριν από τις βουλευτικές εκλογές· το Εργατικό Κόμμα έχασε σε πολλές περιοχές, μεταξύ αυτών και πόλεις (όπως η Γλασκώβη) όπου κυριαρχούσε για δεκαετίες· οι φιλοευρωπαϊστές Φιλελεύθεροι Δημοκράτες δεν πήγαν τόσο καλά όσο αναμενόταν· το εθνικιστικό UKIP, το οποίο πρωταγωνίστησε στην εκστρατεία εναντίον της συμμετοχής της Βρετανίας στην Ε.Ε., αφανίστηκε. Αυτή είναι μια ένδειξη φτώχειας της πολιτικής σε πολλές δημοκρατίες αυτό τον καιρό. Εύκολα δημιουργούνται κινήματα που εκμεταλλεύονται ένα ρεύμα δυσαρέσκειας και την ίδια ώρα το βοηθούν να διογκωθεί. Αυτό ισοπεδώνει την πολιτική και την κοινωνία, αναπτύσσοντας δυναμική που προκαλεί πανικό στους αντιπάλους. Ετσι λειτούργησε το UKIP στη βρετανική πολιτική σκηνή – η δύναμή του ήταν πάντα μικρότερη από τη φωνή του ηγέτη του, Νάιτζελ Φάρατζ, αλλά η επιρροή του στην κοινωνία οδήγησε τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να προκηρύξει δημοψήφισμα με το ερώτημα του Brexit προκειμένου να ξεφορτωθεί την εσωκομματική του αντιπολίτευση και να λήξει μια και καλή το ζήτημα της συμμετοχής της χώρας στην Ε.Ε. Το αποτέλεσμα δεν ήταν αυτό που περίμενε. Τώρα που η Βρετανία βρίσκεται αντιμέτωπη με το άγνωστο, η κυβέρνηση έχει πάρει τη θέση του UKIP και, την ίδια ώρα, αναμένεται να αυξήσει την πλειοψηφία της.
Το ερώτημα, όμως, είναι εάν οποιαδήποτε συμφωνία στην οποία θα καταλήξει η Βρετανία με την Ε.Ε. θα έχει ως αποτέλεσμα καλύτερη σχέση απ’ αυτήν που η χώρα είχε εντός Ευρώπης. Εδώ είναι το βασικό παράδοξο όλης της βρετανικής διαπραγμάτευσης και πριν από το δημοψήφισμα: ο κ. Κάμερον διαπραγματεύτηκε μια βελτιωμένη σχέση με την Ε.Ε. για να προτείνει την παραμονή της χώρας του, αλλά μετά την ετυμηγορία του 51% των Βρετανών, ούτε η βελτιωμένη σχέση ούτε η παλιά ισχύει. Οποια νέα συμφωνία θα πρέπει να ικανοποιεί και τα 27 μέλη που παραμένουν στην Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι η Βρετανία θα αναγκαστεί να συμβιβαστεί και με τη τελευταία χώρα-μέλος – ή να αποδεχθεί ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία. Οπως έχει αρχίσει να λέει η κ. Μέι, «καλύτερα καμία συμφωνία παρά μια κακή συμφωνία». Αυτούς τους λεονταρισμούς τους έχουμε ακούσει και από ελληνικά χείλη και οδήγησαν σε άτακτη υποχώρηση.
Η Βρετανία είναι πάντα Βρετανία, και όσο και αν της κοστίσει το Brexit θα βρει τον δρόμο της στον κόσμο. Για την Ελλάδα, που για τόσα χρόνια της ιστορίας της ήταν εξαρτημένη από τη Βρετανία και άλλες κάποτε «μεγάλες δυνάμεις», η περιπέτεια της Βρετανίας μάς υπενθυμίζει πόσο πιο ισχυροί είμαστε εντός της ενωμένης Ευρώπης. Παρ’ όλες τις αδυναμίες – δικές της και δικές μας.