Οι πιο επιφυλακτικοί έχουν παρομοιάσει το εγχείρημα με απόπειρα αποστολής ανθρώπων στον πλανήτη Αρη. Ο Γιάννης Πιτσιλαδής, όμως, διευθυντής του εργαστηρίου Φυσιολογίας της άσκησης στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον, έχει βάλει στόχο να το πετύχει μέχρι το 2019. Φιλοδοξεί ότι με τον κατάλληλο συνδυασμό επιστήμης, τεχνολογίας, προπονητικών πρακτικών και χωρίς τη χρήση απαγορευμένων ουσιών θα ωθήσει αθλητές στην κατάρριψη του φράγματος των δύο ωρών στον μαραθώνιο. Στο πλευρό του έχει μια διεθνή ομάδα ειδικών, μεταξύ των οποίων και Ελληνες για την επεξεργασία δορυφορικών δεδομένων.
Το πρόγραμμα ονομάζεται SUB2 και στους συνεργάτες του, πέρα από τα πανεπιστήμια της Βιέννης και του Κέιπ Τάουν, περιλαμβάνονται το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Στο πλαίσιο των ερευνών του ο κ. Πιτσιλαδής υποβάλλει σε εργομετρικά τεστ νεαρούς αλλά και καταξιωμένους δρομείς στην Αιθιοπία, ή πραγματοποιεί μετρήσεις στο αρνητικό υψόμετρο της Νεκράς Θάλασσας, αναζητώντας τις ιδανικές προπονητικές και αγωνιστικές συνθήκες.
Στο SUB2 μετέχει και ο Αιθίοπας δρομέας Κενενίσα Μπεκέλε, όχι κατ’ ανάγκη για να σπάσει ο ίδιος το φράγμα των δύο ωρών αλλά για να βοηθήσει τους ειδικούς να καταλάβουν πώς θα μπορούσε αυτό να επιτευχθεί. Το πρωί της Κυριακής ο Μπεκέλε αγωνίστηκε ξανά στο Λονδίνο με στόχο ακόμη μια μεγάλη επίδοση. Τελικά τερμάτισε δεύτερος με 2:05:57. Τον Σεπτέμβριο είχε κερδίσει στον Μαραθώνιο του Βερολίνου καλύπτοντας τα 42.195 μέτρα σε 2:03:03. Στην ίδια διαδρομή ο Κενυάτης Ντένις Κιμέτο σημείωσε το 2014 την καλύτερη παγκόσμια επίδοση με 2:02:57.
Στο πλαίσιο του SUB2 συνεργάζονται με τον κ. Πιτσιλαδή η Ιφιγένεια Κεραμιτσόγλου, κύρια ερευνήτρια στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και ο Κώστας Καρτάλης, καθηγητής στον τομέα Φυσικής Περιβάλλοντος του ΕΚΠΑ. Οι Ελληνες ειδικοί αναπτύσσουν μια τεχνολογία που μπορεί με τη συλλογή και επεξεργασία δορυφορικών δεδομένων να παρακολουθεί το αστικό θερμικό περιβάλλον και να παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τις επικρατούσες συνθήκες (κατανομή θερμοκρασίας εδάφους και αέρα) κατά τη διάρκεια ενός αγώνα.
«Χρησιμοποιούνται εικόνες γεωστατικών δορυφόρων χαμηλής χωρικής διακριτικής ικανότητας της θερμοκρασίας της επιφάνειας της γης για την παραγωγή νέων εικόνων υψηλότερης ανάλυσης», λέει στην «Κ» η κ. Κεραμιτσόγλου, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αστρονομίας-Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης. Οπως εξηγεί, από τη συλλογή των δορυφορικών δεδομένων και την ανάλυσή τους προκύπτουν στοιχεία για μία μαραθώνια διαδρομή σα να είχαν τοποθετηθεί κατά μήκος της επίγειοι σταθμοί παρακολούθησης ανά ένα χιλιόμετρο. Ακόμη, με την αξιοποίηση προηγμένων υπολογιστικών αλγορίθμων τα δεδομένα είναι διαθέσιμα σε πραγματικό χρόνο και η πληροφορία μπορεί να ανανεώνεται ανά 5-15 λεπτά.
«Το σκεπτικό είναι ότι ακόμα και μικρές λεπτομέρειες ή αλλαγές στη θερμοκρασία μπορεί να επηρεάσουν την απόδοση ή την αντοχή του δρομέα. Μέσα από αυτά τα συστήματα μπορεί να πάρει μια πληροφορία που αλλιώς δεν θα ήταν διαθέσιμη», λέει ο κ. Καρτάλης.
Οπως αναφέρει η κ. Κεραμιτσόγλου, οι μεταβολές της θερμοκρασίας μέσα στον χώρο και στον χρόνο είναι πολλές και μπορεί να επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, ακόμα και τα υλικά με τα οποία είναι καλυμμένη μια πόλη. Αυτή η υπηρεσία συλλογής και επεξεργασίας δορυφορικών δεδομένων έχει ήδη αξιοποιηθεί στο έργο Treasure, μια εφαρμογή για κινητό τηλέφωνο που δίνει στον χρήστη εκτίμηση ρίσκου σε πολύ θερμές ημέρες. Βάσει της ηλικίας του και άλλων παραμέτρων ο χρήστης ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για το ρίσκο που διατρέχει λόγω καύσωνα, ενώ του προτείνονται κοντινές κλιματιζόμενες αίθουσες και διαδρομές για να φτάσει σε αυτές.
Στο θέμα των αγώνων δρόμου η υπηρεσία τέθηκε πιλοτικά σε εφαρμογή πρόσφατα στον μαραθώνιο του Μπράιτον. Ο κ. Καρτάλης εξηγεί ότι ο τρόπος αξιοποίησης των δεδομένων της θερμοκρασίας εδάφους και αέρος κατά τη διάρκεια ενός αγώνα είναι θέμα της φυσιολογίας και άλλων ειδικοτήτων του προγράμματος SUB2. Σε παλιότερη συνέντευξή του στους New York Times ο κ. Πιτσιλαδής είχε κάνει εμμέσως μια αναφορά σε πιθανές εφαρμογές. Μάλιστα είχε μοιράσει 30 μικρά θερμόμετρα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι δρομείς του κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. «Θέλω να μπορώ να συνδέσω τη θερμοκρασία του εδάφους με αυτή του σώματος. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα;» είχε δηλώσει. Σε παράδειγμα που έδωσε ο ίδιος, θα μπορούσε κάποιος που ακολουθεί τον δρομέα να τον ενημερώνει άμεσα στις αλλαγές της θερμοκρασίας και να τον συμβουλεύει να αναπτύξει ταχύτητα σε σημεία που είναι περισσότερο δροσερά ή να επιβραδύνει σε άλλα.
Πέρυσι η «Κ» είχε συναντήσει τον κ. Πιτσιλαδή στη Λεπτοκαρυά Πιερίας, όπου είχε μιλήσει σε συνέδριο αθλητιατρικής. Τότε είχε αναφερθεί κυρίως στο ερευνητικό του έργο για την καταπολέμηση της φαρμακοδιέγερσης και το τεστ ανίχνευσης της ερυθροποιητίνης (EPO) που είχε αναπτύξει. Μόλις τελείωσε την ομιλία του έφυγε βιαστικά για να προλάβει την πτήση του για Λονδίνο. Οπως και φέτος ο Μπεκέλε θα δοκίμαζε τότε τις δυνάμεις του στη μαραθώνια διαδρομή.