Στιγμές κατάνυξης

4' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ιστορικά μοναστήρια που άφησαν διακριτό το στίγμα τους ανά τους αιώνες προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.

Η Κύπρος του φωτός, των σχεδόν παρθένων ακτών, της αυθεντικής ομορφιάς και της γαλήνης προσφέρει στα εκατομμύρια των επισκεπτών της και μια σειρά από πολύ σημαντικά προσκυνήματα, ιδιαίτερου θρησκευτικού περιεχομένου και συμβολισμού. Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στα περισσότερα από 200 τεκμήρια μοναστικών θεσμών, μικρών και μεγάλων, τόσο στα ελεύθερα όσο και στα κατεχόμενα εδάφη της, πολλά από τα οποία ανάγουν την ίδρυση, την ύπαρξη και την αδιάλειπτη λειτουργία και την ενεργό παρουσία τους στους πρωτοχριστιανικούς αιώνες. Πρωτεργάτες αυτής της έντονης μοναστικής δραστηριότητας οι άγιοι Ιλαρίων και Επιφάνιος, από τον 3ο και τον 4ο αιώνα, αλλά και πολλοί άλλοι άγιοι και όσιοι που καθόρισαν τη θρησκευτική και προσκυνηματική ιστορία της νήσου. Θα σταθούμε στους πέντε κορυφαίους, μοναδικούς σε λάμψη και ιστορία μοναστικούς θεσμούς, αφήνοντας –αλλά όχι περιθωριοποιώντας– άλλους δύο, τον Αγιο Ανδρέα στην Καρπασία και τον Αγιο Βαρνάβα στην ενδοχώρα της Αμμοχώστου, μόνο και μόνο διότι βρίσκονται στα κατεχόμενα.

Μονή Παναγίας του Κύκκου

Η Μονή της Παναγίας του Κύκκου είναι η μεγαλύτερη και μία από τις πλέον ιστορικές μονές της Κύπρου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μ. στα δυτικά της οροσειράς Τρόοδος και η ίδρυσή της ανάγεται στον 11ο αιώνα. Ιδρυτής της είναι ο μοναχός ασκητής Ησαΐας και χορηγός χρηματοδότης ο Βυζαντινός στρατηγός Βουτουμίτης, εμμέσως όμως συνήργησε και ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας, αναγνωρίζοντας ως θαύμα τη σωτηρία της θυγατέρας του από σοβαρή ασθένεια, εκτός από τα χρυσόβουλα χορηγιών και προνομίων, δώρισε στη μονή τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Κυκκώτισσας, που τιμάται εντός και εκτός Κύπρου προσελκύοντας χιλιάδες επισκέπτες. Στο διάβα των αιώνων η μονή κάηκε επανειλημμένως, αλλά ανοικοδομήθηκε διατηρώντας πάντα τη λάμψη της ως κορυφαίου πνευματικού και εθνικού κέντρου, ακόμη και υπό την κατοχή των Οθωμανών και των Αγγλων. Η μονή διαθέτει πέντε σημαντικά μετόχια διάσπαρτα στην Κύπρο, αξιολογότατο μουσείο και βιβλιοθήκη, ενώ μεταξύ των σημαντικών προσωπικοτήτων που καταγράφηκαν στο μοναχολόγιό της ήταν και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

Μονή Παναγίας του Μαχαιρά

Ανατολικά του όρους Τρόοδος και σε υψόμετρο 870 μ. βρίσκεται από τα μέσα του 11ου αιώνα η ιστορική Μονή Παναγίας του Μαχαιρά. Ιδρύθηκε με τον πλέον ταπεινό τρόπο από ασκητές προερχομένους από την Παλαιστίνη. Χορηγός συνιδρυτής ήταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μανουήλ Α΄ Κομνηνός, ο οποίος τη στήριξε με προνόμια, δωρεές, αυτονομία και κύρος. Σημαντικό σημείο αναφοράς και πόλος προσέλκυσης των πιστών προσκυνητών και επισκεπτών είναι η εικόνα της Παναγίας της Μαχαιριώτισσας, του 11ου αιώνα, όπως επίσης τα πολλά κειμήλια, άλλες εικόνες και η βιβλιοθήκη της μονής. Σημαντική ήταν και η συνεισφορά της στους εθνικούς αγώνες της Κύπρου, προσφέροντας στη διεκδίκηση της ανεξαρτησίας της στη δεκαετία του 1950 πέντε εθνομάρτυρες. Αξίζει τέλος να επισκεφτεί κανείς ορισμένα τουλάχιστον από τα πολλά μετόχια της μονής σε όλη τη Μεγαλόνησο.

Μονή Παναγίας Τροοδίτισσας

Πάντα στο όρος Τρόοδος, το βουνό των μοναστηριών της Κύπρου, και στο νοτιοανατολικό τμήμα του βρίσκεται η Μονή Παναγίας Τροοδίτισσας, που ανάγεται μάλιστα στα χρόνια της Εικονομαχίας. Η παράδοση θέλει ασκητή μοναχό να έχει καταφύγει σε σπήλαιο της περιοχής για να περιφρουρήσει και να διασώσει την εικόνα της Θεοτόκου από τους εικονομάχους. Αργότερα, με την εύρεση της εικόνας με θαυματουργό τρόπο, οι κάτοικοι της περιοχής έχτισαν μοναστήρι το οποίο χρόνο με τον χρόνο έγινε ευρέως γνωστό ως τόπος λατρείας και προσκυνήματος. Η μονή διατηρεί ακόμη και σήμερα την αίγλη της και είναι επίσης γνωστή για το φιλανθρωπικό και το πνευματικό της έργο.

Μονή του Αγίου Νεοφύτου

Δέκα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Πάφου και σε υψόμετρο 400 μ. βρίσκεται η Μονή του Αγίου Νεοφύτου, η οποία ιδρύθηκε από τον ομώνυμο ασκητή το 1134. Αρχικά ο μοναχός Νεόφυτος εγκαταβίωσε σε μια σπηλιά μόλις 100 μέτρα από τη φερώνυμη μονή, σε απόλυτη μοναξιά και περισυλλογή, σκάβοντας ο ίδιος με τους ελάχιστους αρχικά μαθητές του τον βράχο για να διευρύνει τα κελιά και τον μικρό ναό. Το κελί της απομόνωσής του ονομάστηκε «Εγκλείστρα», απόδειξη του εγκλεισμού του ασκητή, αλλά 40 χρόνια αργότερα λάξευσε ακόμη περισσότερο τον βράχο για να κάνει την «Ανωτέρα Εγκλείστρα», για ακόμη περισσότερη απομόνωση και περισυλλογή. Τόσο τα κελιά και ο ναός του σπηλαίου όσο και ο μεταγενέστερος ναός προς τιμήν του Αγίου Νεοφύτου είναι αγιογραφημένοι με περισσή τέχνη και στο μουσείο υπάρχουν πολλοί θησαυροί, προσελκύοντας πιστούς προσκυνητές και επισκέπτες.

Μονή Σταυροβουνίου

Στο νοτιοανατολικό άκρο της Κύπρου, κοντά στη Λάρνακα, σε υψόμετρο 700 μ. στο όρος Ολυμπος βρίσκεται η Μονή Σταυροβουνίου. Η ονομασία προέρχεται, σύμφωνα με την παράδοση, από τον σταυρό από κυπαρισσόξυλο που έστησε στην κορυφή η Αγία Ελένη και ήταν η ίδια που ίδρυσε τη μονή διερχόμενη από την Κύπρο. Φρόντισε, μάλιστα, να προικίσει τη μονή με πολλά κειμήλια, μεταξύ των οποίων τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού, έναν άγιο ήλο (καρφί) της σταύρωσης και τον σταυρό του Καλού Ληστή (που σταυρώθηκε στα δεξιά του Ιησού). Τα κειμήλια της Αγίας Ελένης και η παράδοση από τον 11ο αιώνα του «θεοκρέμαστου» Σταυρού προσείλκυσαν διαχρονικά το μεγάλο ενδιαφέρον πιστών προσκυνητών και επισκεπτών από την Κύπρο και το εξωτερικό. Η μονή γνώρισε περιόδους μεγαλείου αλλά και απόλυτης εγκατάλειψης, καταστροφές και δηώσεις, καταλήψεις επί φραγκοκρατίας, αλλά το ενδιαφέρον γι’ αυτήν συνεχίζεται αμείωτο μέχρι και σήμερα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή