Στη Σουηδία, πρόσφατα, βουλευτής δέχθηκε δημόσια επίπληξη επειδή χρησιμοποίησε τα δώρα που δίνει η συχνή χρήση του σιδηροδρόμου σε όσους έχουν κάρτα απεριορίστων διαδρομών, επειδή η κάρτα αυτή είναι μέρος της βουλευτικής αποζημίωσης. Στις χώρες αυτές, ο λαϊκισμός περνά πιο δύσκολα. Γιατί οι πολιτικοί έχουν πάρει το μάθημά τους. Αναγνωρίζουν τις ευθύνες τους όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά και, κατά κανόνα, απομακρύνονται από την πολιτική εφόσον δεν έπραξαν όσα χρειάζονταν για να πέσει η κρίση ελαφρύτερη στους ώμους των πολλών και στα ταμεία του κράτους.
Σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, η πολιτική συζήτηση παραμένει υποτελής και εξαρτημένη από το κράτος. Είναι προφανές ότι η προεδρική καμπάνια στη Γαλλία έχει υποστεί απροσδόκητη στρέβλωση επειδή ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών συνεχίζει, αν και εκτεθειμένος για τους αχρεωστήτως καταβληθέντες μισθούς προς τη σύζυγό του Πηνελόπη. Οι πιθανότητες του Φρανσουά Φιγιόν να περάσει στον δεύτερο γύρο είναι περιορισμένες αφού συγκεντρώνει λιγότερο από 20% των αρχικών προτιμήσεων. Το ερώτημα όμως είναι πόσοι από όσους τον ψηφίσουν στον πρώτο γύρο θα μεταφέρουν την ψήφο τους στον Εμανουέλ Μακρόν, που θα είναι ο αντίπαλος της Μαρίν Λεπέν στον δεύτερο γύρο εφόσον επιβεβαιωθεί το 25% και πάνω ποσοστό που συγκεντρώνει σήμερα στις μετρήσεις.
Το πρόβλημα εμφανίζεται καλύτερα όταν δούμε ότι η κ. Λεπέν, που βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τον κ. Μακρόν στον πρώτο γύρο, φαίνεται να χάνει με 39% στον δεύτερο γύρο. Το ποσοστό αυτό δείχνει ότι ενώ μέχρι πρότινος ενδεχόμενη νίκη Λεπέν ήταν απίθανη ή εντελώς απίθανη, δεν είναι πλέον αδιανόητη. Εξάλλου, «λάθη» γίνονται συνεχώς, σημειώνουν κάποιοι δείχνοντας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού αλλά και στην επικράτηση του Brexit.
Ευτυχώς όμως, το αισιόδοξο σενάριο δείχνει πιο δυνατό. Στη Γαλλία, όποιο κι αν είναι το σκορ της Λεπέν, θα καταγραφεί η τρίτη –και πολύ φαρμακερή– ήττα του λαϊκισμού στην Ευρώπη, μετά την αποτυχία των Νόρμπερτ Χόφερ στην Αυστρία και Χερτ Βίλντερς στην Ολλανδία.
Η πραγματική ελπίδα όμως συνδυάζεται με τη νίκη Μακρόν και το πώς αυτός αντιλαμβάνεται την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, την ισορροπία με τη Γερμανία και την οικοδόμηση ενός νέου ευρωπαϊκού κεκτημένου, που θα αποτελεί πρότυπο δυναμισμού και όχι μια χαμένη μάχη για την εγωιστική διαφύλαξη προνομίων έναντι του υπολοίπου κόσμου που δεν είναι πλέον καθόλου «Τρίτος» και σίγουρα θέλει να ξεφύγει από τη μιζέρια του «Τέταρτου». Οσοι στην Ευρώπη διαμαρτύρονται για τις ζημιές που προκαλεί η κρίση στο μοντέλο κρατικής χρηματοδότησης ενός τεράστιου συστήματος συλλογικών παροχών πρέπει, συντόμως, να συμβιβαστούν με τη νέα πραγματικότητα. Το μοντέλο Τραμπ των ενισχυμένων «εθνικών» επενδύσεων ισχύει ήδη στην Ευρώπη. Το μοντέλο Μακρόν, μιας επιθετικής εξωστρέφειας, μπορεί καλύτερα.