Από το 1999 έως και το 2016 είναι 18 χρόνια. Είναι πολλά. Αρκετά για να χαρακτηρίσουν μια εποχή. Πρόκειται για την εποχή του ευρώ. Μη συνδέσετε αυτή την αναδρομή με τον πάντοτε υπαρκτό κίνδυνο του Grexit, αλλά με το αντίστροφο, ότι δηλαδή πρόκειται για την περίοδο ασταθούς σταθεροποίησης, ατελούς εξωστρέφειας, ταχείας μεγέθυνσης αλλά και βαθιάς ύφεσης. Μια περίοδος γεμάτη αντιφάσεις, επιτυχίες και αποτυχίες, πρόοδο και οπισθοδρόμηση, σίγουρα όμως συνέχειας στον δρόμο στον οποίο επανέφερε τη χώρα η επιστροφή στον κοινοβουλευτισμό και η εμπέδωση μια σύγχρονης συμμετοχικής δημοκρατίας με όσα, πολύ σοβαρά, προβλήματα συνέχισε και συνεχίζει να προκαλεί, ακόμη σήμερα, ο βαρύς κρατισμός που επικράτησε σε ολόκληρη τη μεταπολεμική περίοδο, χωρίς τον μετριασμό του οποίου δεν πρόκειται να επιτύχουμε μια αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη.
Θα σταθώ σε ένα και μόνον οικονομικό στοιχείο, πολύ σοβαρό, γνωρίζοντας βεβαίως ότι δεν εξαντλείται σε αυτό η αποτίμηση μιας τόσο μακράς περιόδου. Να εξηγήσω προηγουμένως γιατί ξεκινώ με το 1999. Είναι το πρώτο έτος πραγματικής νομισματικής σταθερότητας. Τον Μάρτιο του ’98 η δραχμή αποκτά σταθερή ισοτιμία προς το ECU, την κοινή νομισματική μονάδα αναφοράς, που μετ’ ολίγον θα μετατραπεί σε ισοτιμία μετατροπής των πάντων με το νέο ευρωπαϊκό νόμισμα, το ευρώ. Παρόμοια περίοδο νομισματικής σταθερότητας έχουμε μόνον μεταξύ 1954 και 1972, ιδίας, κατά σύμπτωση, χρονικής διάρκειας.
Αυτά τα 18 χρόνια εύκολα χωρίζονται σε δύο περιόδους: δέκα χρόνια άνοδος, κάθοδος επί οκτώ χρόνια. Στην άνοδο τρέχαμε με μέσο όρο αύξησης του ΑΕΠ 9,5%, όταν μετρήσουμε σε αγοραίες σταθερές τιμές προηγούμενου έτους, μια μέτρηση που είναι κοντά σε αυτό που «καταλαβαίνει» κανείς στις καθημερινές συναλλαγές του. Η άνοδος τελείωσε το 2008, όταν το εγχώριο προϊόν έφτασε τα 232 δισ. ευρώ που συγκρίνεται με τα 119 δισ. του 1998, επί του οποίου ξεκινά η δεκαετής αυτή περίοδος. Προσθέσαμε 113 δισ. ή 95% ή μια μέση ανά έτος αύξηση κατά 9,5%. Εντυπωσιακό! Στην κάθοδο πέσαμε το 2016 στα 175,7 δισ. ευρώ, χάσαμε δηλαδή 56 δισ. που ισοδυναμεί με μείωση κατά 24%, που σημαίνει μια πτώση με μέση ετήσια «ταχύτητα» 3%. Εξίσου εντυπωσιακό!
Ας δούμε τώρα ολόκληρη τη 18ετή περίοδο. Στο τέλος του 2016 είχαν προστεθεί 56,5 δισ. ευρώ επί του ΑΕΠ του 1998, που σημαίνει ότι, κατά μέσο ετήσιο όρο, η ικανότητα της χώρας να δημιουργεί νέο εισόδημα κάθε χρόνο μετρήθηκε στο 2,6%. Καθόλου κακή επίδοση.
Αξίζει να σημειώσουμε, επιπλέον, ένα μέγεθος που αφορά τον μεγάλο αριθμό των πολιτών: το σύνολο των μισθωτών, αυτό που η Στατιστική μετράει ως «αμοιβές εξαρτημένης εργασίας». Σε τρέχουσες τιμές, με τον πληθωρισμό δηλαδή, έχουμε αύξηση κατά 3,2% κάθε χρόνο, μιαν ολόκληρη εκατοστιαία μονάδα πάνω από το ίδιο τρέχον εγχώριο προϊόν. Θα συμφωνήσετε ότι είναι εξίσου εντυπωσιακό!