Μπορεί να υπάρχει τρόπος οδήγησης συμβατός με την προστασία του περιβάλλοντος, τη δημόσια υγεία και την οδική ασφάλεια; Τι σημαίνει οικολογική οδήγηση και ποια είναι τα οφέλη για τους μετακινούμενους, την κοινωνία και τη φύση; Το τελευταίο διάστημα, μετά το τραγικό τροχαίο στον αυτοκινητόδρομο Αθήνας – Θεσσαλονίκης, με τους τέσσερις νεκρούς, ύστερα από σύγκρουση που προκάλεσε η κινούμενη με εξωφρενική ταχύτητα Πόρσε, άνοιξε ξανά η συζήτηση για την οδική ασφάλεια. Πολύπλευρη απάντηση θα μπορούσε να είναι η οικολογική οδήγηση.
Τι σημαίνει αυτό; Με μια κουβέντα θα λέγαμε πως είναι η… cool οδήγηση, η ψύχραιμη, η ήρεμη οδήγηση. Ο υπολογισμός της πορείας και η σχετικά σταθερή ταχύτητα και όχι η νευρική οδήγηση, με απότομες επιταχύνσεις και φρεναρίσματα. Σε πείσμα της λατρείας της ταχύτητας και των καταναλωτικών προτύπων της αυτοκινητοβιομηχανίας που προβάλλουν ταχύτατα αυτοκίνητα (με ένα σύνταγμα ιππικού κάτω από το καπό τους), το μήνυμα της οικολογικής οδήγησης είναι «σπεύδε βραδέως».
Εχει υπολογιστεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος πως μια μείωση της ταχύτητας των αυτοκινήτων στους αυτοκινητοδρόμους κατά 10 χιλιόμετρα, από τα 120 στα 110 χιλιόμετρα την ώρα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης καυσίμου κατά 12%-18%! Μια μείωση καθόλου ευκαταφρόνητη, ειδικά στη σημερινή εποχή της οικονομικής στενότητας. Τα οφέλη από το ελαφρύ γκάζι δεν αφορούν μόνο την εξοικονόμηση καυσίμου, αλλά και τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων και αερίων του θερμοκηπίου, τη μεγαλύτερη ασφάλεια και τον περιορισμό των ατυχημάτων στους δρόμους, τον περιορισμό της ηχορρύπανσης, αλλά και τη μεγαλύτερη ηρεμία των οδηγών και επιβατών, με σκοπό την απόλαυση του ταξιδιού.
Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή) από τις μεταφορές αποτελεί ένα βασικό στόχο, καθώς είναι από τους τομείς εκείνους που παρουσιάζουν μεγάλη αντοχή και δυσκολία να περιοριστούν. Για παράδειγμα, οι εκπομπές από τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, από το 1990 έως το 2014, αυξήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ενωση κατά 17%, ενώ υποτίθεται πως πασχίζουμε να μειωθούν…
Σημαντική είναι η πλευρά της ηχορρύπανσης, καθώς έχει υπολογιστεί πως ένα αυτοκίνητο που η μηχανή του λειτουργεί σε υπερβολικά υψηλές στροφές μπορεί να προκαλεί θόρυβο ίσο με αρκετά οχήματα μαζί.
Οσον αφορά το ιδιαίτερα κρίσιμο θέμα των τροχαίων συγκρούσεων, η οικολογική οδήγηση επιφέρει μείωσή τους μέχρι και κατά 20%. Τι σημαίνει όμως οικολογική οδήγηση, πέρα από τη βασική επιλογή της μειωμένης ταχύτητας;
Πρώτον, οδηγούμε όσο το δυνατό πιο κοντά στη μέγιστη ροπή του αυτοκινήτου μας. Κρατούμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σχέση μετάδοσης (ταχύτητα), κάνοντας αλλαγές στις 2.000 με 2.500 στροφές και όχι υψηλότερα. Πιλοτική μελέτη που έγινε στην Ολλανδία έδειξε ότι αυτοκίνητο που κινούνταν με 5η ταχύτητα είχε 40% μικρότερη κατανάλωση από άλλο που έκανε την ίδια διαδρομή με 4η ταχύτητα.
Δεύτερον, διατηρούμε όσο το δυνατόν μια σταθερή, όχι υπερβολική, ταχύτητα. Οι απότομες επιταχύνσεις και τα ξαφνικά φρεναρίσματα οδηγούν σε μεγάλες απώλειες ενέργειας. Αποφεύγουμε τις μεγάλες ταχύτητες για λόγους ασφαλείας και κατανάλωσης. Κίνηση με ταχύτητα 100 χλμ./ώρα απαιτεί 13,5% περισσότερα καύσιμα, σε σχέση με αυτοκίνητο που διανύει την ίδια απόσταση με 80 χλμ./ώρα.
Τρίτον, επιβραδύνουμε απαλά, αφήνοντας το γκάζι σε σωστό χρόνο, όχι με «νεκρό», αλλά έχοντας σχέση στο κιβώτιο ταχυτήτων. Σε αυτή την περίπτωση, τα σύγχρονα αυτοκίνητα έχουν πρακτικά μηδενική κατανάλωση.
Με την ίδια λογική αξιοποιούμε τις κλίσεις του δρόμου. Στην κατηφόρα αφήνουμε απαλά το γκάζι, πατώντας όσο το δυνατόν λιγότερο φρένο. Στις ανηφόρες χρησιμοποιούμε τη μέγιστη δυνατή σχέση μετάδοσης και τροφοδοτούμε με καύσιμο. Στις στροφές επιβραδύνουμε νωρίτερα, ώστε να μη χρειαστεί να φρενάρουμε απότομα, κάτι που είναι και επικίνδυνο.
Τέταρτον, ελέγχουμε την πίεση των ελαστικών του αυτοκινήτου, τουλάχιστον μια φορά τον μήνα. Εάν η πίεση στα ελαστικά είναι 25% μικρότερη από το προβλεπόμενο, τότε η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται 2%-6%.
Πέμπτον, απομακρύνουμε από το αυτοκίνητο όλα τα άχρηστα αντικείμενα, ακόμα και τις μπαγκαζιέρες οροφής εφόσον δεν χρησιμοποιούνται. Το βάρος είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την κατανάλωση καυσίμων. Υπολογίζεται ότι ένα φορτίο 100 κιλών σε ένα μεσαίο αυτοκίνητο βάρους περίπου 1.500 κιλών οδηγεί σε αύξηση της κατανάλωσης περίπου 7%. Αντίστοιχο είναι και το πρόβλημα της αεροδυναμικής του οχήματος. Μια άδεια σχάρα μπορεί να προκαλέσει αυξημένη κατανάλωση μέχρι και 20%, όταν κινούμαστε με 120 χλμ./ώρα.
Εκτον και τελευταίο, η υπερβολική χρήση του κλιματιστικού επιβαρύνει πολύ τη μηχανή, απαιτώντας έως και 20% περισσότερη βενζίνη. Από την άλλη, κατά τη διάρκεια κίνησης με ταχύτητες άνω των 80 χλμ./ώρα είναι προτιμότερη η χρήση του κλιματιστικού σε χαμηλό επίπεδο, παρά τα ανοικτά παράθυρα, που επιδρούν αρνητικά στην αεροδυναμική λειτουργία.