Αναγνώριση για πρώτη φορά εκτός της Ε.Ε. για ευρωπαϊκά προϊόντα ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης) παρέχει η Εμπορική Συμφωνία Ε.Ε.-Καναδά (CETA), σύμφωνα με τον Πιερ Πέτιγκρου, ειδικό απεσταλμένο της καναδικής κυβέρνησης για τη CETA και πρώην υπουργό Εμπορίου. Μιλώντας στην «Κ», ο κ. Πέτιγκρου, που ταξίδεψε τις προηγούμενες μέρες στη Σλοβακία, την Κροατία και την Ελλάδα, προωθώντας τα οφέλη της συμφωνίας, τονίζει ότι «στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου δεν αναγνωρίζονται προϊόντα ΠΟΠ», ενώ η CETA περιλαμβάνει αναφορά σε 170 τέτοια προϊόντα, μεταξύ των οποίων η φέτα και άλλα ελληνικά τυριά, είδη ελαιολάδου και ζαχαροπλαστικής και οι ελιές Καλαμάτας (16 στο σύνολο).
Το γεγονός ότι βάσει της συμφωνίας Καναδοί παραγωγοί που ονόμαζαν «φέτα» το αγελαδινό τους τυρί πριν από το 2013 θα διατηρήσουν την ονομασία, δεν αποτελεί στρέβλωση του ανταγωνισμού εις βάρος της Ελλάδας; «Κατ’ αρχάς, αυτό που περιγράφετε ήταν η κατάσταση όλα αυτά τα χρόνια. Η αναγνώριση των 170 προϊόντων λοιπόν –για πρώτη φορά σε μία συμφωνία τέτοιας έκτασης– είναι μία βελτίωση. Δεύτερον, έχουμε κι εμείς παραγωγούς γαλακτοκομικών προϊόντων, που παρήγαγαν και προωθούσαν τα προϊόντα τους όλα αυτά τα χρόνια με βάση τους κανόνες που ίσχυαν τότε. Επρεπε λοιπόν να βρεθεί μία ισορροπία».
Η αναγνώριση των προϊόντων ΠΟΠ είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Πέτιγκρου θεωρεί δικαιολογημένο τον χαρακτηρισμό της CETA ως «προοδευτικής» εμπορικής συμφωνίας. Επιπλέον, όπως τονίζει, η συμφωνία, «πέρα από τις συνήθεις διατάξεις για τη μείωση των δασμών, περιλαμβάνει μέτρα προστασίας των εργασιακών δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος».
Η εμβέλειά της είναι επίσης ευρύτερη, σύμφωνα με τον συνομιλητή της «Κ»: η CETA «εμβαθύνει την απελευθέρωση του εμπορίου στις υπηρεσίες, πέρα από το πλαίσιο που ισχύει π.χ. μεταξύ ΗΠΑ και Καναδά» και διευρύνει τη δυνατότητα ξένων εταιρειών να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς του Δημοσίου, τόσο σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης όσο και στην Αυτοδιοίκηση.
Πόσο ευάλωτη είναι η CETA απέναντι στην άνοδο του λαϊκισμού στη Δύση; Η άνοδος λαϊκιστικών κινημάτων που αντιστρατεύονται το ελεύθερο εμπόριο, εξηγεί ο Πέτιγκρου, «καθιστά τη CETA ακόμα πιο σημαντική, για όσους από εμάς, είτε στον Καναδά είτε στην Ευρωπαϊκή Ενωση, πιστεύουμε σε έναν ανοιχτό κόσμο και δεν επιθυμούμε την επιστροφή στην παλιά μερκαντιλιστική λογική, που δημιούργησε τόση φτώχεια και συγκρούσεις».
Τον Οκτώβριο, ο Καναδός πολιτικός ταξίδεψε στη Βαλλονία για να συμβάλει στην εξεύρεση ενός συμβιβασμού που θα επέτρεπε την άρση του βέτο του τοπικού Κοινοβουλίου απέναντι στη συμφωνία. «Οι ανησυχίες τους ήταν παρεμφέρεις με αυτές που είχαν αρκετοί Καναδοί. Ηταν θέματα που μπορούσαμε να διαχειριστούμε με τρόπο που τους καθησύχασε», σημειώνει.
Η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Βαλλονίας ενίστατο ότι η CETA δίνει υπερβολικά μεγάλη ισχύ σε ξένες πολυεθνικές εταιρείες έναντι των κυβερνήσεων των χωρών όπου δραστηριοποιούνται. Στο επίκεντρο της συγκεκριμένης κριτικής βρίσκεται ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών μεταξύ εταιρειών και κρατών (στην τελική του εκδοχή ονομάζεται Σύστημα Επενδυτικών Δικαστηρίων ή ICS). Πώς απαντά ο Πέτιγκρου στην κριτική ότι τo ICS αποτελεί ένα παράλληλο δικαστικό σύστημα, που περιορίζει την ελευθερία των εθνικών Κοινοβουλίων να νομοθετήσουν, αν αυτό πλήττει τα συμφέροντα των ξένων επενδυτών;
«Η επαναδιαπραγμάτευση του όρων λειτουργίας του συστήματος αυτού από τη σημερινή κυβέρνηση του Καναδά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει περιορίσει αυτές τις ανησυχίες. Ξεκαθαρίσαμε ότι τίποτα από αυτά που περιλαμβάνονται στη συμφωνία δεν δύναται να περιορίσει την ελευθερία μιας εθνικής κυβέρνησης να νομοθετήσει υπέρ του δημόσιου συμφέροντος. Αυτό που κάνει ο μηχανισμός αυτός [το ICS] είναι ότι προστατεύει τους ξένους επενδυτές σε περιπτώσεις στρεβλώσεων των εμπορικών κανόνων και διακρίσεων εις βάρος τους, π.χ. έναντι εγχώριων επενδυτών».
Τέλος, υπάρχουν ερευνητές που έχουν αμφισβητήσει τα οφέλη (σε όρους ΑΕΠ και θέσεων εργασίας) τα οποία οι Βρυξέλλες και η καναδική κυβέρνηση ισχυρίζονται ότι θα προκύψουν από τη CETA. Πόσο πεπεισμένος είναι ότι οι επίσημες προβλέψεις θα αποδειχθούν ρεαλιστικές;
«Ολες οι προβλέψεις, σε τελική ανάλυση, είναι αβέβαιες. Δεν γνωρίζουμε, για παράδειγμα, πώς η ελληνική επιχειρηματική κοινότητα θα δραστηριοποιηθεί για να εκμεταλλευθεί την καλύτερη πρόσβαση που θα έχει στην καναδική αγορά χάρη στη CETA. Εμείς αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να διευκολύνουμε την πρόσβαση – 98% των δασμών μεταξύ Καναδά και Ε.Ε. θα καταργηθούν με την προσωρινή εφαρμογή της συμφωνίας σε δύο μήνες από τώρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές από τις αρνητικές συνέπειες, όσον αφορά χαμένες θέσεις εργασίας, που αποδίδονται στο διεθνές εμπόριο, οφείλονται στην πραγματικότητα στην εξέλιξη της τεχνολογίας».