Το 1996, όταν ο οδηγός του αυτοκινήτου δεν φορούσε ζώνη, το αυτοκίνητο δεν έκανε αυτό το ενοχλητικό μπιπ μπιπ. Όταν βγήκαν τα αυτοκίνητα που κάνουν το ενοχλητικό μπιπ μπιπ, δύο πράγματα συνέβησαν. Πρώτον, πολύ περισσότεροι άρχισαν να φορούν ζώνες ασφαλείας. Δεύτερον, κυκλοφόρησαν στην ελληνική αγορά κλιπάκια που μπαίνουν στην υποδοχή της ζώνης και κοροϊδεύουν το αυτοκίνητο για να μην κάνει μπιπ μπιπ.
Το 1996, επίσης, στους ελληνικούς δρόμους κυκλοφορούσαν 3,8 εκ. αυτοκίνητα, σκοτώθηκαν 2.157 άνθρωποι σε 23.775 τροχαία δυστυχήματα. Είκοσι χρόνια μετά, το 2016, τα αυτοκίνητα ήταν 8,2 εκατομμύρια, οι νεκροί ήταν 807 και τα ατυχήματα 11.439. Υπερδιπλάσια αυτοκίνητα, λιγότερα από τα μισά ατυχήματα, σχεδόν το 1/3 των θυμάτων. Πολλοί παράγοντες έπαιξαν ρόλο σ’ αυτή τη μείωση. Οι ελληνικοί δρόμοι σήμερα είναι πολύ καλύτεροι, για παράδειγμα. Τα αυτοκίνητα είναι ασφαλέστερα. Και είναι αρκετά πιθανό να έχει παίξει ρόλο και ένας άλλος, αναπάντεχος παράγοντας: Η βελτίωση της οδηγικής συμπεριφοράς των Ελλήνων.
Γιατί, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται στους νεότερους οδηγούς, τις τελευταίες δεκαετίες η οδηγική συμπεριφορά των Ελλήνων έχει βελτιωθεί, και όχι μόνο στο θέμα της ζώνης ασφαλείας. Παλιότερα οδηγούσαν ακόμα χειρότερα.
Αλλά και πάλι, 800 θάνατοι το χρόνο είναι πάρα πολλοί. Περισσότεροι από όσοι πεθαίνουν από λευχαιμία. Πώς μπορούν να ελαττωθούν; Υπάρχει ένας τρόπος. Θεωρητικά, μέσα στα επόμενα 10-15 χρόνια θα έχουμε μια ευκαιρία και εμείς και οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου να “κόψουμε δρόμο”.
Αυτή την εποχή οι μεγαλύτερες αυτοβιομηχανίες του κόσμου επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξη αυτοκινήτων που θα οδηγούν μόνα τους. Θα μπαίνεις, θα τους λες που θες να πας, και θα σε πηγαίνουν. Αυτό δεν είναι ένα μελλοντικό σενάριο, ή κάτι που φαντάζονται κάποιοι ονειροπόλοι. Δεν είναι κάτι που αφορά, ας πούμε, τον κόσμο του 2050. Υπάρχουν ήδη αυτοκίνητα με την πρώτη γενιά αυτών των συστημάτων στους δρόμους σήμερα. Άνθρωποι που γεννιούνται τώρα πιθανότατα θα μαθαίνουν οδήγηση μόνο για χόμπι, όπως εμείς σήμερα κάνουμε ιππασία. Τα επόμενα χρόνια η σταδιακή αντικατάσταση των “χαζών”, χειροκίνητων αυτοκινήτων, φορτηγών και ταξί που υπάρχουν σήμερα με ρομπότ θα αλλάξει ριζικά την αγορά των μεταφορών, τη λειτουργία της αυτοκινητοβιομηχανίας και θα υπάρξει και μια άλλη συνέπεια: Θα μειωθούν δραστικά τα τροχαία ατυχήματα. Μια σειρά από έρευνες έχουν δείξει ότι το 90-95% των τροχαίων ατυχημάτων οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος. Τα ρομπότ δεν κάνουν ανθρώπινα λάθη. Επίσης δεν κουράζονται, δε νυστάζουν, δεν θυμώνουν, δεν μεθάνε, δεν περνάνε με κόκκινο και δεν κοιτάνε το κινητό τους. Έχουν άλλα πράγματα που μπορεί να τους συμβούν (να τους επιτεθούν ρώσοι χάκερ, ή κάτι τέτοιο), αλλά όπως αποδεικνύεται από τις πολυετείς, πια, δοκιμές, οδηγούν καλύτερα, ασφαλέστερα και γρηγορότερα από ό,τι οι άνθρωποι. Αργά ή γρήγορα, οι μεταφορές με οδικά μέσα δεν θα προκαλούν το θάνατο 1,25 εκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο μας, όπως γίνεται μέχρι σήμερα.
Μέσα στα επόμενα χρόνια, λοιπόν, όλες οι χώρες του κόσμου και μαζί και η δικιά μας θα έχουν μια μοναδική ευκαιρία να μειώσουν τον ακόμα πολύ μεγάλο αριθμό τροχαίων ατυχημάτων. Όσο περισσότερα ρομπότ αυτοκίνητα οδηγούν μόνα τους, τόσο λιγότεροι Έλληνες θα οδηγούν στους δρόμους, και άρα τόσο περισσότεροι Έλληνες θα φτάνουν στον προορισμό τους γρήγορα και με ασφάλεια. Σύντομα, με ένα μείγμα κινήτρων και μέτρων (μια φιλόδοξη απόσυρση, νέες υποδομές στο οδικό δίκτυο με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, τέτοια πράγματα) μια ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε, θεωρητικά, να θέσει κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον ως στόχο, πέραν της οποίας θα απαγορεύεται στην Ελλάδα να κυκλοφορούν “χαζά”, “χειροκίνητα” αυτοκίνητα. Υπάρχει, βέβαια, ένα πρόβλημα.
Απ’ ό,τι φαίνεται, στην πρώτη φάση εξέλιξής τους τα αυτοκίνητα ρομπότ θα είναι υποχρεωτικό να διαθέτουν και τιμόνι, ώστε να αναλαμβάνει τον έλεγχο ο άνθρωπος που κάθεται στη θέση του οδηγού “σε περίπτωση ανάγκης”. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό συμβαίνει τώρα στην αρχή κυρίως για ψυχολογικούς λόγους. Εδώ είναι το πρόβλημα.
Γιατί πες στον άλλον που κάθεται μέσα στο ρομπότ και κοιτάει και το αίμα του βράζει, να μην το πιάσει για να κόψει από Πανόρμου, ή για να προσπεράσει από δεξιά, ή για να μπει στη ΛΕΑ, ή για να περάσει το φανάρι που κιτρίνισε, ή να παρκάρει όπου βολεύει τη δεδομένη στιγμή, “για δύο λεπτά”. Κι ας κάνει το ρομπότ όσο μπιπ μπιπ θέλει.