Ποταμοί μελάνης έχουν χυθεί για τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι «ψευδείς ειδήσεις» στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος στις αμερικανικές εκλογές. Ασκήθηκαν πιέσεις στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης Facebook προκειμένου να αποτρέψει τέτοιες αναρτήσεις στις ΗΠΑ, όπως και σε άλλα κράτη όπου πρόκειται να διεξαχθούν εκλογές αυτή τη χρονιά. Την ίδια στιγμή η Google κατέβαλε προσπάθεια να περιορίσει τις ιστοσελίδες που διασπείρουν «ψευδείς ειδήσεις».
Αλλά και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει κάνει μότο του το «ψευδείς ειδήσεις» στις λυσσώδεις επιθέσεις του κατά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, τόσο από το Twitter, όσο και στις συνεντεύξεις Τύπου που παραχωρεί. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, δεν έχει γίνει καμία σοβαρή προσπάθεια προκειμένου να αξιολογηθεί τι επίδραση είχαν οι «ψευδείς ειδήσεις» στην εκλογή του Τραμπ και στον τρόπο με τον οποίο ψήφισε ο κόσμος. Τώρα δύο επιστήμονες, ο Χαντ Ολκοτ του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης και ο Μάθιου Τσένζκραου του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, δημοσίευσαν νέα μελέτη επί του θέματος.
Οι δύο άνδρες δημιούργησαν μία βάση δεδομένων με δημοσιεύματα που οι μελετητές που ελέγξαν τα γεγονότα θεώρησαν ότι δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια (ήταν δηλαδή ψευδείς ειδήσεις) , υπολόγισαν πόσες φορές αυτά τα άρθρα αναρτήθηκαν και ζητήσαν από 1.200 Αμερικανούς να απαντήσουν σχετικά με το κατά πόσο είχαν διαβάσει αυτά τα δημοσιεύματα ή τουλάχιστον τους τίτλους τους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι «ψευδείς ειδήσεις» υπέρ Τραμπ αναρτήθηκαν 30 εκατομμύρια φορές, ενώ οι αντίστοιχες «ψευδείς ειδήσεις» υπέρ της Χίλαρι Κλίντον μόλις 7,6 εκατομμύρια φορές. Ταυτόχρονα, το 15% των ερωτηθέντων θυμόταν να έχει διαβάσει τον τίτλο κάποιας «ψευδούς είδησης» και το 8% θυμήθηκε ότι αρχικά είχε πιστέψει την «ψευδή είδηση» ως αληθή. Ωστόσο, όπως αποκαλύφθηκε από τον συνυπολογισμό άλλων παραγόντων, ο κόσμος φαίνεται ότι υπέθετε πως η έκθεσή του στις ψευδείς ειδήσεις ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτή που ήταν πραγματικά. Ετσι, οι δύο επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μόλις το 1,2% των ερωτηθέντων πραγματικά θυμόταν πού είχε δει την «ψεύδη είδηση». O μέσος Αμερικανός θυμόταν περίπου 0,92% των «ψευδών ειδήσεων» υπέρ του Τραμπ και το 0,23% των «ψευδών ειδήσεων» υπέρ της Χίλαρι Κλίντον. Επίσης, όπως αποδεικνύεται, ο μέσος Αμερικανός δεν θυμόταν παρά μία «ψευδή είδηση», ενώ ακόμα μικρότερα ποσοστά τις είχαν πιστέψει. Οι δύο ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι για να διαμορφώσεις με αυτόν τον τρόπο τη βούληση του Αμερικανού κάθε «ψευδής είδηση» πρέπει να πείθει περισσότερο από 39 διαδοχικές προεκλογικές διαφημίσεις.
Οπως αναφέρει δημοσίευμα του Bloοmberg, πολλοί πολιτικοί αναλυτές διατύπωσαν την άποψη ότι οι τηλεοπτικές διαφημίσεις της προεκλογικής εκστρατείας δεν ήταν αποτελεσματικές. Κι έτσι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι μία εντυπωσιακή «ψευδής είδηση» θα ήταν πιο πειστική από πολλές διαφημίσεις.
Ωστόσο, οι δύο επιστήμονες εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι η τηλεόραση είναι η πιο σημαντική πηγή ειδησεογραφικής ενημέρωσης για τους Αμερικανούς συγκριτικά πάντα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μόνο το 14% των ερωτηθέντων αποκάλυψε ότι η βασική πηγή ενημέρωσης ήταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τα συμπεράσματα της πρόσφατης έρευνας υποδεικνύουν ότι ακόμα και σήμερα το μεγαλύτερο κομμάτι του αμερικανικού λαού δεν πρόκειται να δεχθεί μηνύματα εκτός των παραδοσιακών δικτύων επικοινωνίας. Θα μάθουν για τα τουίτς του Τραμπ και άλλες μορφές άμεσης επικοινωνίας στην τηλεόραση, βέβαια πάντα στο πνεύμα του μέσου που επιλέγουν, το οποίο συνήθως έχει ελέγξει και κατά πόσο τα στοιχεία που παρουσιάζονται είναι αληθή.
Η δήθεν παντοδυναμία μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν πρέπει να παραπλανά τους πολιτικούς ή οποιονδήποτε άλλο, σχετικά με την ικανότητά τους να υπερκεράσουν τα παραδοσιακά μέσα. Αλλά, φυσικά, αυτό μπορεί να αλλάζει, καθώς οι καταναλωτικές συνήθειες της νέας γενιάς είναι διαφορετικές.
Αλλά είναι άγνωστο κατά πόσον οι νέοι τρόποι κατανάλωσης ειδήσεων πρόκειται να μεταβληθούν τόσο μέχρι τις επόμενες εκλογές, ώστε να θέσουν εν αμφιβόλω την παντοδυναμία της τηλεόρασης. Πολλοί εραστές του παραδοσιακού μέσου μπορεί να αδιαφορήσουν για αυτή την εποχή των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης αλλά θα παραμείνουν κομβικής σημασίας για τη διαμόρφωση του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών.