ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ. Η διπλή, χαλύβδινη σφραγισμένη πόρτα προς το καταφύγιο, το μπούνκερ, του τελευταίου δικτάτορα της Ρουμανίας Νικολάι Τσαουσέσκου, ανοίγει με έναν περίεργο, σχεδόν αποκρουστικό ήχο, ενώ ο αέρας που έρχεται από τα έγκατα της γης είναι σαφώς ψυχρός.
Στην πραγματικότητα, το μπούνκερ του σιδηρού άνδρα του παρελθόντος είναι κατασκευασμένο δύο ορόφους κάτω από την πολυτελή έπαυλή του, την ιδιωτική κατοικία στην οποία διέμενε κατά τα 24 χρόνια της παντοκρατορίας του, περίοδο κατά την οποία διοικούσε τη χώρα, ένα από τα πιο καταπιεστικά καθεστώτα της ψυχροπολεμικής Ευρώπης, με σιδηρά πυγμή.
«Πρόκειται για ένα μπούνκερ που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τους ενοίκους του αποκλειστικά για μια περίοδο μεταβατική», εξηγεί η Ροξάνα Ιλιέσκου, η ξεναγός, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει συνδεδεμένο λουτρό ή εγκαταστημένη κουζίνα και έτσι ο χώρος δεν θα μπορούσε να κατοικηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το υπόγειο καταφύγιο, όπου στεγάζονται όλα τα θηρευτικά τρόπαια του Τσαουσέσκου, βρίσκεται δίπλα σε μια γκαλερί τέχνης που άνοιξε τις θύρες της στο κοινό τις τελευταίες εβδομάδες, προσθέτοντας έτσι ακόμη μία στο πλήθος των παραδοξοτήτων τις οποίες μπορεί να δει κανείς σε αυτή την παράξενη έπαυλη. Την ιδιωτική κατοικία του Τσαουσέσκου μπορούν να επισκεφθούν οι τουρίστες εδώ και ένα χρόνο.
Κατανόηση παρελθόντος
Σύμφωνα με τη ρουμανική κυβέρνηση, η κίνηση αυτή, το άνοιγμα του μπούνκερ, είναι μέρος της προσπάθειας να κατανοήσουν οι Ρουμάνοι καλύτερα το παρελθόν τους και την ιστορία τους και κατά κάποιον τρόπο να το ξεπεράσουν.
Η έπαυλη, η οποία έχει το σχήμα του L, διαθέτει 80 διαφορετικά δωμάτια, καθένα από τα οποία είναι διακοσμημένο με το δικό ιδιαίτερο στυλ και τεχνοτροπία. Ανάμεσα σε αυτές τις αίθουσες υπάρχει υπνοδωμάτιο σε στυλ Λουδοβίκου ΙΔ΄ αλλά και μία ολόκληρη αίθουσα κινηματογράφου σε στυλ Αρ Ντεκό. Μέσα σε κάποιο από τα δωμάτια εκτίθεται και μία σκακιέρα, τα πιόνια της οποίας είναι σκαλισμένα ώστε να μοιάζουν με χωρικούς.
Κατά την ανατροπή του Τσαουσέσκου το 1989, η έπαυλη λαφυραγωγήθηκε, αλλά όπως επισημαίνει η Ιλιέσκου, οι άνθρωποι που την κατέλαβαν δεν την κατέστρεψαν. Αντιθέτως, έκαναν συγκριτικά λίγες ζημιές.
Ο Τσαουσέσκου, ο οποίος θα έκλεινε τα 99 έτη ζωής χθες, δικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες και εκτελέστηκε από εκτελεστικό απόσπασμα, μαζί με τη γυναίκα του, ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1989. Κατά την περίοδο από το 1945 έως το 1989, στη Ρουμανία σκοτώθηκαν, φυλακίστηκαν ή εκτοπίστηκαν περισσότερα από δύο εκατομμύρια άνθρωποι. Αν και η έπαυλη του Τσαουσέσκου μοιάζει σαν μια περίτεχνη, μαρμάρινη «κάψουλα του χρόνου» από τη δεκαετία του 1980, η χώρα ακόμα έχει ανοικτές πληγές από την εποχή του κομμουνιστικού καθεστώτος, μια εποχή που έληξε πριν από 27 χρόνια.
Η Ρουμανία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2007, αλλά εξακολουθεί να παραμένει το δεύτερο φτωχότερο κράτος της ευρωπαϊκής οικογένειας και μια χώρα όπου κυριαρχούν η άκαμπτη γραφειοκρατία και η ασυγκράτητη διαφθορά. Πολλοί από τους αξιωματούχους του κομμουνιστικού καθεστώτος εξακολουθούν να διαδραματίζουν κομβικούς ρόλους στη δημόσια ζωή, ενώ ακόμα και σήμερα η ρουμανική κυβέρνηση επιστρέφει τις ακίνητες περιουσίες που κατασχέθηκαν από το κομμουνιστικό καθεστώς στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, μια διαδικασία που έχει προ πολλού ολοκληρωθεί σε άλλα κράτη της περιοχής. Το 2016, δικαστήριο της χώρας καταδίκασε τον 90χρονο διοικητή της φυλακής Αλεξάντρου Βισινέσκου κρίνοντάς τον ένοχο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Πρόκειται για την πρώτη υπόθεση του είδους με αυτήν την κατάληξη.