Ερευνα: 100 εργαζόμενοι θα στηρίζουν 169 μη απασχολούμενους στην Ελλάδα το 2060

Ερευνα: 100 εργαζόμενοι θα στηρίζουν 169 μη απασχολούμενους στην Ελλάδα το 2060

4' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κατά δύο χρόνια αναμένεται να αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής του μέσου Ευρωπαίου, τάση που αν επιβεβαιωθεί σημαίνει ότι το 2060 το 32% του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών, έναντι του 19% το 2015 και μόνο 13% το 1960, όπως αποκαλύπτει νέα έρευνα του Joint Research Center της Κομισιόν και του Διεθνούς Ινστιτούτου Ανάλυσης Εφαρμοσμένων Συστημάτων.

Ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία όσον αφορά το ευρωπαϊκό εργατικό δυναμικό, καθώς όπως προκύπτει από την έρευνα, πρόκειται να υπάρξει μείωση περίπου 30 εκατ. -από 245 εκατ. το 2015 στα 215 εκατ. το 2060. 

Το γεγονός ότι το 59% του εργατικού δυναμικού αναμένεται να έχει «μετά-δευτεροβάθμια» (short post-secondary) εκπαίδευση -έναντι του 35% το 2015-, δεν φαίνεται να είναι αρκετό για να αντισταθμίσει τη γήρανση του πληθυσμού, προκαλώντας σημαντικά προβλήματα στα ασφαλιστικά ταμεία, που θα αναγκαστούν να στηρίζονται σε εισφορές λιγότερων εργαζομένων.

Η αναλογία ανενεργού-ενεργού πληθυσμού, δηλαδή ο βαθμός εξάρτησης των συνταξιούχων και λοιπών μη απασχολούμενων από τους εργαζόμενους, ήταν περίπου 1,05 στην ΕΕ το 2015. Αυτό σημαίνει ότι 105 μη εργαζόμενοι ήταν εξαρτημένοι από 100 εργαζόμενους και προβλέπεται -με τις σημερινές τάσεις- να αυξηθεί στο 1,36 το 2060, αν και θα υπάρχουν μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα.

Χώρες που συνδυάζουν υπογεννητικότητα, υψηλό προσδόκιμο ζωής και χαμηλή απασχόληση, θα έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Για την Ελλάδα π.χ. προβλέπεται αναλογία 1,69 (169 μη εργαζόμενοι θα εξαρτώνται από 100 εργαζόμενους) και για την Ιταλία 1,72, ενώ στο άλλο άκρο θα βρίσκονται χώρες όπως η Σουηδία (1,04) και η Δανία (1,05).

Ερευνα: 100 εργαζόμενοι θα στηρίζουν 169 μη απασχολούμενους στην Ελλάδα το 2060-1

Η αύξηση της γεννητικότητας ή της εισροής μεταναστών, προτείνονται ως πιθανές λύσεις του προβλήματος, αλλά η αύξηση της απασχόλησης φαίνεται να είναι η επικρατέστερη λύση, σύμφωνα με την έρευνα. Ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού θα πρέπει να απασχολείται, ενώ θα αναγκαία κρίνειται και η διεύρυνση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.

Παράλληλα, προτείνεται να ενθαρρυνθεί και η συνέχιση της εργασίας πέρα από τα 65 χρόνια. Σύμφωνα με την έκθεση, η ηλικία των 65 δεν πρέπει πια να θεωρείται συνώνυμη με το τέλος της παραγωγικής ζωής ενός ανθρώπου και η ηλικία συνταξιοδότησης πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη στο μέλλον.

Αν όλα τα κράτη μέλη βελτίωναν έως το 2060 το ποσοστό απασχόλησης του εργατικού δυναμικού τους για να φθάσουν τις χώρες με την καλύτερη επίδοση σήμερα (π.χ. Σουηδία), τότε η ΕΕ δεν θα εξαρτιόταν τόσο από την αύξηση της εισροής μεταναστών ως εργατικού δυναμικού, ούτε από την αύξηση της γεννητικότητας.

Ερευνα: 100 εργαζόμενοι θα στηρίζουν 169 μη απασχολούμενους στην Ελλάδα το 2060-2

Η έκθεση θεωρεί σημαντική τη μετανάστευση για τις μελλοντικές δημογραφικές εξελίξεις στην ΕΕ, τόσο για το μέγεθος του εργατικού δυναμικού, όσο και του συνολικού πληθυσμού της Ευρώπης. Χωρίς καθόλου έξωθεν μετανάστευση, ο πληθυσμός της ΕΕ προβλέπεται ότι -λόγω υπογεννητικότητας- θα μειωθεί στα 466 εκατομμύρια το 2060, δηλαδή στα επίπεδα της δεκαετίας του 1980, ενώ με τη μετανάστευση, μπορεί να φθάσει τα 521 εκατομμύρια.

Όμως, από την άλλη, η έκθεση επισημαίνει ότι η μετανάστευση δεν μπορεί να επιβραδύνει σημαντικά τη γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού (η οποία θεωρείται δημογραφικά σχεδόν αναπότρεπτη), ούτε να λύσει από μόνη της τη δυσμενή αναλογία εργαζομένων/συνταξιούχων σε βάθος χρόνου.

Σύμφωνα με τα σενάρια της μελέτης, ακόμη και με διπλάσια μετανάστευση, που θα αυξήσει τον πληθυσμό της ΕΕ στα 632 εκατομμύρια το 2060, το ποσοστό των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών δεν θα υποχωρήσει κάτω από το 29% (ενώ χωρίς καθόλου μετανάστευση, από την άλλη, θα έφθανε το 34%). Αν εξάλλου η γεννητικότητα αυξηθεί κατά 25%, το ποσοστό του πληθυσμού της τρίτης ηλικίας το 2060 υπολογίζεται γύρω στο 30%.

Ερευνα: 100 εργαζόμενοι θα στηρίζουν 169 μη απασχολούμενους στην Ελλάδα το 2060-3

Το πρόβλημα της Ελλάδας

Η μελέτη επίσης προειδοποιεί ότι μερικές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (όπως η Ελλάδα) μπορεί να αντιμετωπίσουν περαιτέρω συρρίκνωση πληθυσμού έως το 2060, αλλά και γήρανση του, καθώς -παράλληλα με την ενδημική υπογεννητικότητα τους- συνεχίζουν να μεταναστεύουν σε άλλες χώρες δυναμικά τμήματα του εργατικού δυναμικού τους. Για τη Ρουμανία, για παράδειγμα, προβλέπεται ότι -με τη σημερινή τάση- ο πληθυσμός της θα μειωθεί από 19,9 εκατομμύρια το 2015 σε 13,8 εκατομμύρια το 2060 (μείωση 30%). Αν όμως σταματούσε η μετανάστευση Ρουμάνων σε άλλες χώρες της ΕΕ, τότε η μείωση του ρουμανικού πληθυσμού θα ήταν περίπου η μισή (14%) έως το 2060.

Οι επίμονες αποκλίσεις και ανισότητες στους μισθούς, στην ανεργία και στο επίπεδο ζωής στο εσωτερικό της ΕΕ τροφοδοτούν την ενδο-ευρωπαϊκή μετανάστευση με κατεύθυνση από Ανατολή προς Δύση και από Νότο προς Βορρά. Η έκθεση εισηγείται να ληφθούν μέτρα ενίσχυσης της οικονομικής και συνοχής μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ώστε να μη χρειάζεται να μεταναστεύει το εργατικό δυναμικό από τις χώρες της νότιας και ανατολικής Ευρώπης προς τις χώρες της βόρειας και δυτικής Ευρώπης.

Η συγκράτηση του εργατικού δυναμικού -ιδίως του πιο μορφωμένου- στις χώρες καταγωγής του στην ΕΕ κρίνεται αναγκαία, αφενός επειδή έτσι θα στηριχθούν καλύτερα τα εθνικά ασφαλιστικά συστήματα και το κράτος πρόνοιας, αφετέρου οι νεότεροι και πιο μορφωμένοι εργαζόμενοι θα είναι ικανότεροι να αξιοποιήσουν τα οφέλη της αυτοματοποίησης, της τεχνητής νοημοσύνης και της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή