Αλλος έχει το όνομα –και τη θεσμική ευθύνη– και άλλος αποφασίζει. Στην πλειονότητα των δήμων της χώρας οι νέοι δήμαρχοι είναι πιθανό ότι δεν θα μπορούν να εφαρμόσουν το πρόγραμμα για το οποίο εξελέγησαν όπως διαφαίνεται από τα αποτελέσματα στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών. Σε 229 από τους 332 δήμους, οι εκλεγμένοι δήμαρχοι με βάση τα αποτελέσματα της κάλπης δεν διαθέτουν την πλειοψηφία των δημοτικών συμβουλίων των δήμων τους οποίους θα κληθούν να διοικήσουν. Μάλιστα, σε 69 εξ αυτών τη δεύτερη Κυριακή εξελέγη τελικά ο δεύτερος εκ των δύο αντιπάλων, με αποτέλεσμα η παράταξη του δημάρχου να έχει λιγότερους δημοτικούς συμβούλους από ό,τι η παράταξη του υποψηφίου που έχασε τον θώκο.
Η εφαρμογή στις αυτοδιοικητικές εκλογές της απλής αναλογικής, η οποία θεσμοθετήθηκε με την ψήφιση του «Κλεισθένη» πριν από ένα χρόνο, χωρίς καμία δικλίδα ασφαλείας, είναι βέβαιο πλέον ότι θα οδηγήσει σε ακυβερνησία πολλούς δήμους και σε διογκωμένα προβλήματα και συγκρούσεις σε άλλους.
Ο προϋπολογισμός
Χαρακτηριστικό της στόχευσης του κυβερνώντος κόμματος να αποκτήσει πρόσβαση στην αυτοδιοίκηση χωρίς να διαθέτει δυνάμεις, –ακόμα και πριν από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε μεγάλη δύναμη στην αυτοδιοίκηση–, είναι το γεγονός ότι ο «Κλεισθένης» εκτός από τον προϋπολογισμό που καταθέτει ο δήμαρχος, δίνει τη δυνατότητα και στη δεύτερη παράταξη να καταθέσει πρόταση προϋπολογισμού. «Θα περάσει όποιος εκ των δύο συγκεντρώσει μεγαλύτερη πλειοψηφία στους δημοτικούς συμβούλους», σημειώνει η κ. Νέλλη Παπαχελά, αυτοδιοικητικό στέλεχος με μεγάλη εμπειρία, αντιδήμαρχος Εμπορίου, Ανάπτυξης και Διαχείρισης Κοινόχρηστων Χώρων στον Δήμο Αθηναίων επί δημαρχίας Γιώργου Καμίνη. «Το συγκεκριμένο σύστημα είναι στρεβλό, γιατί εφόσον εφαρμόζεται η απλή αναλογική, θα έπρεπε να υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες ώστε να γίνονται συνεργασίες με βάση προγραμματικές συγκλίσεις. Ετσι όπως ισχύει τώρα, ο δήμαρχος είναι πολύ πιθανό να μην καταφέρει να εφαρμόσει το πρόγραμμα για το οποίο ψηφίστηκε», τονίζει. Εξηγεί ότι όπου εφαρμόζεται η απλή αναλογική, ο δήμαρχος εκλέγεται από έμμεση ψηφοφορία εντός του δημοτικού συμβουλίου και υπάρχει η δυνατότητα ανάκλησής του στην περίπτωση που δεν διαμορφώνονται οι αναγκαίες συγκλίσεις. «Πώς θα συνεννοηθούν άνθρωποι που κατά την προεκλογική περίοδο έχουν ανταλλάξει ύβρεις;», αναρωτιέται.
Στην Ηλιούπολη
Ο κ. Βασίλης Βαλασόπουλος, δήμαρχος την προηγούμενη τετραετία στην Ηλιούπολη, την πρώτη Κυριακή των εκλογών έλαβε ποσοστό 30,74% (11.322 ψήφους) και η παράταξή του κατέλαβε 13 θέσεις στο δημοτικό συμβούλιο το οποίο συνολικά αποτελείται από 41 δημοτικούς συμβούλους. Δεύτερος στον πρώτο γύρο ο κ. Γεώργιος Χατζηδάκης, με ποσοστό 15,92% και 5.865 ψήφους, κατάφερε τη δεύτερη Κυριακή την ανατροπή και εξελέγη δήμαρχος με ποσοστό 50,88% έναντι του αντιπάλου του, ο οποίος έλαβε ποσοστό 49,12%. Ο νέος δήμαρχος Ηλιούπολης Γεώργιος Χατζηδάκης διαθέτει μόνο 6 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο, λιγότερες δηλαδή από τις μισές από τον πρώην δήμαρχο Βαλασόπουλο, ο οποίος πάντως προς το παρόν δείχνει συναινετική διάθεση. «Η δική μου θέση ήταν ξεκάθαρη από την αρχή πριν ψηφιστεί ο σχετικός νόμος. Δεν συμφωνώ με αυτό το εκλογικό σύστημα. Ομως –αντίθετα από τη στάση που τήρησε η αντιπολίτευση όλα τα προηγούμενα χρόνια, όταν ήμουν εγώ δήμαρχος– εμείς δεν θα φέρουμε προσκόμματα χωρίς λόγο τουλάχιστον σε βασικά θέματα όπως ο προϋπολογισμός του δήμου ή τα μεγάλα έργα», τονίζει στην «Κ».
Μεγάλη ανατροπή σημειώθηκε στον β΄ γύρο και στη Θεσσαλονίκη, όπου μάλιστα οι 49 συνολικά έδρες μοιράζονται σε 16 παρατάξεις, καθιστώντας εξαιρετικά περίπλοκες έως αδύνατες τις όποιες συναινέσεις. Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας, ο οποίος στον πρώτο γύρο συγκέντρωσε ποσοστό 14,93% και εξέλεξε 7 δημοτικούς συμβούλους, στον β΄ γύρο πέρασε μπροστά και κέρδισε τη δημαρχία από τον Νίκο Ταχιάο του οποίου όμως η δημοτική παράταξη έχει 11 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο.
«Θα πρέπει τουλάχιστον ο δήμαρχος και η εκτελεστική επιτροπή (δήμαρχος και αντιδήμαρχοι) να έχουν κάποιες αυξημένες αρμοδιότητες ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ο δήμος», προτείνει η κ. Παπαχελά.
Οι Περιφέρειες
Αντίστοιχο πρόβλημα ανακύπτει και στις 7 από τις 13 Περιφέρειες, όπου ο περιφερειάρχης εξελέγη στον β΄ γύρο των εκλογών και έτσι δεν διαθέτει την πλειοψηφία των εδρών στο περιφερειακό συμβούλιο. Χαρακτηριστικά, στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου αναδείχθηκε περιφερειάρχης ο κ. Κωνσταντίνος Μουτζούρης με ποσοστό 55,4% έναντι 44,6% της κ. Χριστιάνας Καλογήρου. Η κ. Καλογήρου, η οποία είναι και νυν περιφερειάρχης, στον πρώτο γύρο έλαβε μεγαλύτερο ποσοστό οπότε και η παράταξή της εξέλεξε 13 έδρες, ενώ ο νέος περιφερειάρχης στο νέο δημοτικό συμβούλιο θα διαθέτει μόνο 10 έδρες σε σύνολο 41 εδρών. Στην Πελοπόννησο ο εκλεγείς τη β΄ Κυριακή περιφερειάρχης κ. Παναγιώτης Νίκας διαθέτει στο περιφερειακό συμβούλιο 17 έδρες όσες ακριβώς και ο αντίπαλός του Πέτρος Τατούλης (17 έδρες) σε σύνολο 51 εδρών. Οι δύο είχαν σχεδόν ισοψηφίσει στον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών όπου ο κ. Τατούλης είχε λάβει ποσοστό 34,09% και 119.833 ψήφους και ο κ. Νίκας ποσοστό 33,60% και 118.080 ψήφους.