Είχε δίκιο η Φώφη Γεννηματά. Με τον Βαγγέλη Βενιζέλο διαφωνούσαν στη στρατηγική. Διαφωνούσαν πολύ καιρό. Οχι κρυφά. Ο ένας έλεγε ότι το ΚΙΝΑΛ πρέπει να θέσει ως εκλογικό δίλημμα να μην είναι αυτοδύναμη η Ν.Δ.· πρέπει να μετάσχει το ίδιο στη μετά τον ΣΥΡΙΖΑ διακυβέρνηση, εξισορροπώντας τις πιο συντηρητικές αποκλίσεις της Δεξιάς. Η Γεννηματά προσπερνά το θέμα, περιμένοντας να το διευθετήσει η αυτοδυναμία της Ν.Δ. Η μία πλευρά απαντούσε στο «ποια κυβέρνηση θέλουμε;». Η άλλη πλευρά αναβάλλει το κεντρικό δίλημμα των εκλογών για μετά τις εκλογές.
Η αλήθεια είναι, όμως, ότι Γεννηματά και Βενιζέλος δεν διαφωνούσαν απλώς. Συμβίωναν ασύμπτωτοι. Εκείνος ούτε να μείνει μπορούσε ούτε να φύγει. Γι’ αυτό είχε δημιουργήσει τον κύκλο της αυτονομίας του – ένα χώρο παραλλήλως και ερήμην του κόμματος. Εκείνη δεν μπορούσε ούτε να τον αποδεχθεί ούτε να τον περιθωριοποιήσει. Μπορούσε μόνο να τον εξορίσει, όπως το έκανε: Εξαντλώντας το αρχηγικό της προνόμιο και επιχειρώντας να αντλήσει γόητρο από το γόητρο του θύματός της.
Για κάποιους –λίγους– στο ΚΙΝΑΛ ο Βενιζέλος δεν λογίζεται καν σαν απώλεια. Οι βενιζελικοί, λένε, ψήφιζαν, ούτως ή άλλως, Μητσοτάκη. Με το ίδιο σκεπτικό, το ΚΙΝΑΛ δεν έχει μπει στον κόπο να διεκδικήσει τους 85.000 που ψήφισαν Ποτάμι. Θεωρεί και αυτούς ήδη χαμένους προς τη Ν.Δ.
Η απόσυρση του ΚΙΝΑΛ από την αξίωση να εκπροσωπεί αυτή την πτέρυγα του Κέντρου έχει όντως χαρακτήρα «παραστρατηγικής» ολίσθησης. Δεν θέλει τους επιρρεπείς στη Ν.Δ. ψηφοφόρους. Δεν θέλει να ψαρέψει στο μεγαλύτερο ρεύμα που αποτύπωσαν οι πρόσφατες κάλπες – το αντισύριζα ρεύμα. Θέλει, χωρίς να αλλάζει την αντισύριζα ρητορική του, να αλιεύσει αυτούς που προχθές ψήφισαν αμεταμέλητοι ΣΥΡΙΖΑ. Θέλει, καταγγέλλοντας τον ΣΥΡΙΖΑ, να εξορύξει από τους ψηφοφόρους του τον πασόκο που έχουν θάψει μέσα τους.
Ισως αυτές οι αναλύσεις «στρατηγικής» θολώνουν τις πραγματικές αιτίες της ρήξης. Ισως το εξήγησε πιο καίρια ο ίδιος ο Βενιζέλος: «Δεν με θέλουν», είπε.
Πριν από ακριβώς τέσσερα χρόνια, 6 Ιουνίου του 2015, ο Βενιζέλος, εκφωνούσε την αποχαιρετιστήρια ομιλία του ως πρόεδρος στο 10ο συνέδριο του κόμματος. «Εκλέχτηκα πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ», έλεγε, «υπό συνθήκες κρίσης. Δεν ξέρω αν θα γινόταν ποτέ αυτό υπό κανονικές συνθήκες. Ή μάλλον, η εμπειρία του 2007 με κάνει να πιστεύω ότι δεν θα γινόταν ποτέ υπό κανονικές συνθήκες ενός ηγεμονικού, πλειοψηφικού ΠΑΣΟΚ».
Σήμερα, φαίνεται σαν κάποιοι να έχουν βαλθεί να αντιστρέψουν την ιστορική ακολουθία που περιέγραφε εκείνη η ομιλία. Φαίνεται σαν να πιστεύουν ότι για να γίνουν «κανονικό» ΠΑΣΟΚ, αρκεί να διώξουν τον Βενιζέλο.
Σήμερα, που η κρίση και οι δυνάμεις τις οποίες αποχαλίνωσε, πλησιάζουν στο τέλος τους, η αυτοδιάγνωση της πολιτικής μοίρας του Βενιζέλου επιβεβαιώνεται ξανά. Στο κόμμα του δεν τον θέλουν. Τον ήθελαν μόνο για την κρίση. Με υποσχετική.