Πριν από λίγες μέρες, έφτασε στο inbox μου αυτό το μήνυμα: «Ο σκύλος μου, ράτσας απροσδιόριστης, μισεί τις γάτες. Όχι όμως όλες τις γάτες. Σας το λέω με βεβαιότητα, γιατί στο σπίτι έχουμε ήδη δύο, σχεδόν κατοικίδιες, τις οποίες ανέχεται με ευκολία (όχι ότι τις λατρεύει κιόλας). Στον δρόμο όμως, μόλις δει γάτα, γίνεται έξαλλος! Μπορείτε να μου εξηγήσετε τι συμβαίνει;».
Ο σκύλος σας δεν μισεί τις γάτες. Για την ακρίβεια, ο σκύλος σας δεν μισεί κανέναν! Το μίσος είναι ανθρώπινο «προνόμιο». Τα σκυλιά μπορεί να αντιδράσουν βίαια και επιθετικά απέναντι σε κάποιο άλλο ζώο ή άνθρωπο, αλλά δεν είναι το μίσος που τα υποκινεί. Είναι ο φόβος. Ο φόβος που απευθύνεται στο «fight or flight» ένστικτό τους και που, χοντρικά, ερμηνεύεται ως εξής: Αν το σκυλί σας νιώσει απειλούμενο και δεν είναι ειδικά εκπαιδευμένο για αντεπίθεση, θα προτιμήσει να το σκάσει, για να προστατεύσει τον εαυτό του, αποφεύγοντας έναν σοβαρό ή και μοιραίο τραυματισμό. Αν δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διαφυγή του, θα επιτεθεί. Με τον ίδιο ακριβώς σκοπό: την αυτοπροστασία.
Με τις γάτες, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Βλέπετε, εκτός του «fight or flight», το ένστικτο του θηρευτή είναι άλλο ένα, εξίσου ισχυρό, ένστικτο του σκύλου. Ο σκύλος σας στον δρόμο κάνει τρία πράγματα: ανιχνεύει και ταξινομεί οσμές, εποπτεύει το περιβάλλον για πιθανούς κινδύνους και αναζητά θηράματα. Για τον σκύλο πιθανό θήραμα είναι ένα ζώο μικρότερο (άρα πιθανόν ασθενέστερο, άρα ευκολότερο να αιχμαλωτιστεί), που θα προσπαθήσει να διαφύγει μόλις τον αντιληφθεί.
Για τις γάτες, τα πράγματα είναι ακριβώς αντίστροφα. Ειδικά για τις αδέσποτες γάτες, η επιβίωση των οποίων στηρίζεται στη διαρκή αξιολόγηση, εγρήγορση και ετοιμότητα για φυγή αν εντοπίσουν κίνδυνο. Η γάτα που βλέπει ένα σκυλί να την πλησιάζει σπάνια –έως ποτέ– δεν θα παραμείνει στη θέση της για να εκτιμήσει την κατάσταση. Προτιμότερο για εκείνη είναι να το βάλει στα πόδια, γνωρίζοντας ότι η ευελιξία και η ταχύτητά της θα της εξασφαλίσουν την επιβίωση. Έτσι, η γάτα που συναντά στον δρόμο της ένα αναστατωμένο σκυλί (αλλά συχνά και ένα ήρεμο ζώο) θα περάσει σε flight mode και θα τρέξει μακριά, δίνοντας το σήμα στον σκύλο ότι «ένα πιθανό θήραμα το βάζει στα πόδια. Πάμε να το πιάσουμε!».
Η γάτα τρέχει μπροστά και ο σκύλος τρέχει ξοπίσω της. Όχι «έξαλλος», αλλά αναστατωμένος, ενθουσιασμένος που του προσφέρεται η διπλή δυνατότητα να καταδιώξει ένα θήραμα και να δείξει στο αφεντικό του πόσο σπουδαίος θηρευτής είναι και άρα πόσο κατάλληλος να ανήκει στη μεγάλη αγέλη που είναι η οικογένειά σας! Και αυτό είναι όλο. Οι γάτες του δρόμου είναι για το σκυλί σας ένα κυνηγετικό παιχνίδι. Οι γάτες του σπιτιού, εξοικειωμένες με την παρουσία του, όχι. Όσο για το τι μπορείτε να κάνετε; Να μην τον αφήσετε. Γιατί, μέσα στο αστικό περιβάλλον με τους δεκάδες κινδύνους, μπορεί να του στοιχίσει τη ζωή. ■