«Είναι η πρώτη φορά ύστερα από 30 χρόνια που ζω άνοιξη στην Ελλάδα. Βλέπω το φως, τη φύση, αισθάνομαι δέος. Μου αρέσει πολύ», λέει απολαμβάνοντας τον ήλιο στην ψυχρή ανοιξιάτικη μέρα στο πάρκο του ΚΠΙΣΝ. Μόλις, όμως, τελειώνει η εξωτερική φωτογράφιση τρέχει προς το φουαγιέ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για να προφυλαχθεί από τη χαμηλή θερμοκρασία. Και να μην ήξερε κανείς ότι είναι χορευτής θα το αναγνώριζε από την κίνησή του. Και να μην ήξερε κανείς ότι έχει ζήσει 30 χρόνια στο Χοροθέατρο του Βούπερταλ, εκ των οποίων τα 20 στο πλευρό της Πίνα Μπάους, ως χορευτής και, αργότερα, βοηθός της, θα το υποψιαζόταν από την αυστηρή πειθαρχία και τον επαγγελματισμό του, τόσο στην καθημερινότητά του όσο και στις πρόβες. Ο Δάφνις Κόκκινος χορογραφεί ένα από τα τρία μέρη του μπαλέτου «Από τη Ρωσία με αγάπη», σε μουσική Στραβίνσκι, που θα παρουσιαστεί στην ΕΛΣ από το ερχόμενο Σάββατο 6 έως 21 Απριλίου, για έξι παραστάσεις (οι άλλοι δύο χορογράφοι είναι ο Μάρκο Γκέκε και ο Κωνσταντίνος Ρήγος).
Εχει αναλάβει να αναμετρηθεί με μια κομβική για την ιστορία του χορού δουλειά της Πίνα Μπάους, την «Ιεροτελεστία της Ανοιξης», δίνοντας τη δική του εκδοχή στο έργο, φέτος, μάλιστα, που συμπληρώνονται 10 χρόνια από τον θάνατό της. «Αναρωτήθηκα τι θέλω να κάνω», λέει ο Δάφνις Κόκκινος, ο οποίος μέχρι τον Φεβρουάριο του 2019 ανήκε στη διευθυντική ομάδα του Βούπερταλ. «Να τηρήσω την ιστορία της “Ιεροτελεστίας” που αναφέρεται στη θυσία ενός ανθρώπου; Υστερα σκέφτηκα τι υπάρχει γύρω μου: παιδιά που πνίγονται στο Αιγαίο, ένα παιδί που έχει πέσει στο πάτωμα και το δολοφονούν κλωτσώντας το, κάποιον άλλον που οι συμφοιτητές του στη Σχολή τον ωθούν στην αυτοκτονία, τον δολοφονούν, μια κοπέλα που τη βιάζουν και ύστερα την πετούν από τα βράχια, ένα τρίχρονο αγοράκι που ξεβράζει το κύμα σε ακτή της Τουρκίας. Αυτό συμβαίνει γύρω μου. Τι δημιουργεί αυτήν την τραγωδία; Περπατάς και βλέπεις ένα ζευγάρι παπούτσια. Το πρόσωπο λείπει. Ο άνθρωπος έχει χαθεί, έχει δολοφονηθεί ή θυσιαστεί. Σε αυτήν την “Ιεροτελεστία” θα ήθελα να χορέψουμε για όλα αυτά τα παιδιά που φεύγουν άδικα».
– Είστε σε «διάλογο» με την Μπάους;
– Για εμένα η καλύτερη «Ιεροτελεστία» που έχει γίνει ποτέ είναι της Πίνα και αυτό δεν αλλάζει. Το χόρεψα πολλά χρόνια, κάθε φορά που ακούω τη μουσική του Στραβίνσκι μυρίζω νωπό χώμα (σ.σ. στοιχείο της παράστασής της). Το έχω χορέψει για 27 χρόνια σε όλον τον κόσμο. Τελευταία φορά το 2013 στο Παρίσι, στο θέατρο που έκανε πρεμιέρα ο Νιζίνσκι. Είπα: 100 χρόνια Νιζίνσκι, περίπου 50 δικά μου, καιρός να σταματήσω! Οταν μου ζήτησαν να χορογραφήσω αυτό το έργο για τη Λυρική, η πρώτη αντίδρασή μου ήταν «όχι». Δεν μπορώ να «βγω» από την κίνηση που ξέρω. Ομως, όταν μου είπαν ότι η εκτέλεση του έργου του Στραβίνσκι θα είναι μεταγραφή για πιάνο (για τέσσερα χέρια), και το άκουσα, ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό. Είπα: θα δοκιμάσω. Εξάλλου, η Πίνα ήταν υπέρ τού να δοκιμάζεις πράγματα.
– Τι τη χαρακτήριζε κυρίως;
– Η δουλειά. Πολύ σκληρή. Σκεφτείτε ότι μιλάμε για το μυϊκό σύστημα, αναλογιστείτε την κόπωση. Μένω στο Βούπερταλ στον τρίτο όροφο χωρίς ασανσέρ και πολλές φορές έχω ανέβει τον τελευταίο όροφο μπουσουλώντας, με τα τέσσερα, γιατί, απλούστατα, δεν σηκωνόταν το πόδι για να ανέβει τη σκάλα. Επρεπε να βοηθήσω με τα χέρια μου. Και τότε, ήμουν πολύ πιο νέος, 30-35 χρόνων. Τη ρώτησαν κάποια φορά γιατί επαναλαμβάνετε στα κομμάτια σας την ίδια κίνηση ξανά και ξανά, και απάντησε κάτι πολύ σωστό: «Δεν επαναλαμβάνομαι, προσπαθώ ξανά». Σημαίνει ότι με την επανάληψη προσπαθείς κάθε φορά να το καταφέρεις. Η δυναμική είναι διαφορετική, η δυναμική σημαίνει χρόνο.
– Σας λείπει;
– Κάθε μέρα. Τη βλέπω στον ύπνο μου. Και με διορθώνει! Δεν κάνω τίποτα ποτέ σωστό και με διορθώνει! Στην αρχή ήταν κάθε βράδυ… Με την Πίνα συνεργάστηκα σχεδόν 20 χρόνια από τη ζωή μου. Δεν έφυγα ποτέ από το Βούπερταλ από εκείνη την ημέρα που, νεαρός και άπραγος χορευτής, ό,τι είχα τελειώσει την Κρατική Σχολή Χορού και είχα δουλέψει ένα χρόνο με τη Ζουζού Νικολούδη, μπήκα σε ένα τρένο, ταξίδεψα τρεις μέρες και παρουσιάστηκα μπροστά της λέγοντας ότι θέλω να μείνω στην ομάδα της. Είχα δει την «Ιεροτελεστία της Ανοιξης» στο Ηρώδειο και μαγεύτηκα. Η Πίνα με υποδέχθηκε, τότε, με μια αγκαλιά.
– Η Πίνα Μπάους είχε μια ανοιχτή αγκαλιά για όλους;
– Ναι και όχι. Εξέπεμπε αυτήν την αύρα που δεν σου επέτρεπε να αναπτύξεις οικειότητα μαζί της. Οταν κάναμε πρόβα και έμπαινε στον χώρο, την αισθανόμαστε χωρίς να την έχουμε δει. Δεν χρειαζόταν να μιλήσει.
– Σκεφτήκατε ποτέ να συνεργαστείτε με κάποια άλλη ομάδα χορού;
– Ποτέ. Δεν μου πέρασε από το μυαλό. Ούτε όταν πέθανε η Πίνα. Εκεί ανακάλυψα, ανακαλύπτω, όλα αυτά χρόνια, πράγματα, που με τροφοδοτούν διαρκώς. Πάντα σκεφτόμουν ότι χρειάζομαι πολλή δουλειά, και ακόμη περισσότερη δουλειά, για να φτάσω αυτό που εκείνη ζητάει. Ημουν σίγουρος ότι δεν φτάναμε το επίπεδο που είχε εκείνη στο μυαλό της.
– Τι διδαχθήκατε από την Πίνα Μπάους;
– Να είμαι αληθινός. Να ψάχνω την αλήθεια σε μια κίνηση. Να μην υποκρίνομαι. Να κάνω κάτι όχι για να αρέσω αλλά για να είμαι αληθινός, ειλικρινής. Η τεχνική υπάρχει ως μέσο για να πούμε αυτό που μας καίει.
– Το σώμα έχει μνήμη;
– Πολλές φορές μου συμβαίνει να μη θυμάμαι με το μυαλό αλλά με το σώμα μου. Το σώμα θυμάται πάρα πολύ καλά. Αμα κάνεις χορό ή δουλεύεις με το κορμί σου συνειδητοποιείς καλύτερα και τον χώρο, πώς να κινείσαι στον χώρο.
– «Κινούμαστε» διαφορετικά οι Ελληνες από τους Γερμανούς, για παράδειγμα;
– Ναι. Εδώ, εγώ πρέπει να παραμερίσω για να περάσει κάποιος. Εδώ, ο κόσμος κινείται στον εαυτό του, δεν βλέπει τον άλλον. Στη Γερμανία «βλέπουμε» περισσότερο ο ένας τον άλλον.