Άνοιξη 2002. «Οι σχέσεις του κυρίου Πίτερς» του Άρθουρ Μίλερ, ένα έργο-καθρέφτης της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας της Αμερικής του 20ού αιώνα, έχει ανεβεί στο θέατρο Ροές σε σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη, με πρωταγωνιστή τον Λευτέρη Βογιατζή. Οι κριτικοί εκθειάζουν τις ουσιώδεις ερμηνείες των ηθοποιών. Όχι μόνο των γνωστών και έμπειρων, αλλά και των νέων: «του αισθαντικού, πολλά υποσχόμενου Χρήστου Λούλη, και της πρωτόπειρης, αλλά με αίσθηση του μέτρου Έμιλυς Κολιανδρή», όπως γράφει η αείμνηστη Αριστούλα Ελληνούδη στον «Ριζοσπάστη».
Ο Χρήστος, παιδί Ελλήνων που ξενιτεύτηκαν στην Αυστραλία και ξαναγύρισαν στην Ελλάδα, για χάρη του θεάτρου έχει εγκαταλείψει τις σπουδές του στα Οικονομικά, κι αυτή είναι η τρίτη του παράσταση. Η Έμιλυ, κόρη φιλολόγων, που έχει απαρνηθεί τη Νομική Αθηνών για να φοιτήσει στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ανεβαίνει στη σκηνή μόλις για δεύτερη φορά ως επαγγελματίας ηθοποιός. Στην παράσταση υποδύονται ένα ζευγάρι Νεοϋορκέζων, τον Λέοναρντ και τη Ρόουζ. Αλλά στη ζωή έχουν ήδη γίνει ζευγάρι. Από τις πρώτες κιόλας πρόβες είχαν προσέξει ο ένας τον άλλον. «Αυτό το αγόρι ήταν σαν από έναν άλλο κόσμο, δεν μπορούσες να μην τον προσέξεις, σε μαγνήτιζε», λέει εκείνη. «Τόσο όμορφη και τόσο ταλαντούχα: αυτό σκεφτόμουν. Αλλά ήταν μια περίοδος πολύ δύσκολη και για τους δυο μας: άπειρες ώρες δουλειάς, σκληρή διαδικασία προετοιμασίας, ειδικά για δύο νέους ηθοποιούς που δεν ήξεραν και πολλά τότε. Κι όταν ο Λευτέρης με… καταχέριαζε στην πρόβα, ντρεπόμουν πολύ. Να σε ταπεινώνουν μπροστά στο κορίτσι που έχεις ερωτευτεί είναι ζόρικο πράγμα…» θυμάται εκείνος.
Άνοιξη 2019. Από εκείνη την πρώτη τους συνάντηση μέχρι σήμερα, και οι δύο, μέσα από σημαντικούς θεατρικούς ρόλους, έχουν διανύσει πολλά χιλιόμετρα στην τέχνη τους. Αλλά και στην κοινή ζωή τους, αφού είναι παντρεμένοι από το 2008 και έχουν αποκτήσει έναν γιο και μία κόρη, επτά και τριάμισι ετών αντίστοιχα. Χάρη στον «Μισάνθρωπο» του Μολιέρου, τον οποίο σκηνοθετεί ο Γιάννης Χουβαρδάς, βρίσκονται για μία ακόμα φορά μαζί επί σκηνής – στο Εθνικό Θέατρο.
Η Έμιλυ Κολιανδρή υποδύεται την πουριτανή Αρσινόη, θεματοφύλακα του ήθους, και ο Χρήστος Λούλης τον Φιλέντ, φίλο του μισάνθρωπου Αλσέστ, που όμως, σε αντίθεση με εκείνον, απολαμβάνει το να ζει μέσα στον κόσμο. Τους έχει γοητεύσει ο μολιερικός κόσμος, «γιατί τα έργα του Μολιέρου, αν και είναι κωμωδίες, κρύβουν μια πολύ σύγχρονη σκοτεινιά, μια συγκινητική απελπισία κάτω από την κωμική επιφάνεια», όπως εξηγούν.
Το πραγματικό επίτευγμα
Πόσο εύκολο είναι για δύο συζύγους να δουλεύουν μαζί; Το θέατρο σκοτώνει τον έρωτα; «Μικρότερη, είχα ένα θέμα. Δεν αισθανόμουν απολύτως ελεύθερη, για παράδειγμα, στην πρόβα με τον Χρήστο. Τώρα πια το απολαμβάνω, έχω ξεπεράσει τα… κρατήματα της ερωμένης», παραδέχεται γελώντας η Έμιλυ. «Η αλήθεια είναι ότι φλερτάρει με τη “σχιζοφρένεια” σε μια τέτοια συνύπαρξη. Υπάρχει ο εαυτός μας στη σκηνή και ο εαυτός μας στο σπίτι. Όταν και οι δύο εαυτοί βρίσκονται μαζί, είναι κάπως περίεργο το συναίσθημα. Αλλά και εγώ με τα χρόνια έχω χαλαρώσει: απολαμβάνω πλέον το ότι μοιραζόμαστε κάτι τόσο πολύτιμο όσο μια παράσταση».
Δεκαεπτά χρόνια μαζί. Μεγάλο επίτευγμα, ειδικά για τον χώρο του θεάματος. «Ναι, πράγματι, γιατί το να χωρίζεις σήμερα είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Είναι και η δουλειά μας που ευνοεί τις περιστασιακές σχέσεις. Αλλάζουμε συχνά εργασιακό περιβάλλον, γνωρίζουμε καινούργιους ανθρώπους, ερχόμαστε πολύ κοντά τους για μερικούς μήνες, αποκτάμε μια αφύσικη οικειότητα και μετά χανόμαστε», συμφωνεί εκείνη. «Αλλά εμείς έχουμε περάσει από σαράντα κύματα και έχουμε κατακτήσει με πολύ κόπο το “μαζί”: μας ενώνει μια βαθιά αγάπη, ο ένας πονάει τον άλλον, θέλει να κάνει τα πάντα για να τον βλέπει χαρούμενο», συμπληρώνει εκείνος.
Από τη μια η θεατρική καθημερινότητά τους, με τις παραστάσεις του «Μισανθρώπου» στην Κεντρική Σκηνή του Κτιρίου Τσίλλερ, κι από την άλλη η οικογενειακή ρουτίνα. «Τα πιτσιρίκια πάνε σχολείο, θέλουν διάβασμα, πρέπει να φάνε, να κοιμηθούν, αρρωσταίνουν, μαλώνουν, κλαίνε. Εμείς πρέπει να καθαρίσουμε το σπίτι, να κάνουμε τα ψώνια, να μαγειρέψουμε. Στο μεταξύ, έρχονται οι λογαρισμοί – μια ζούρλα, δηλαδή, ή μια πεζότητα· εξαρτάται πώς θα αποφασίσεις να το δεις», περιγράφει γελώντας ο Χρήστος μια τυπική μέρα τους. «Ευτυχώς, κάνουμε μια δουλειά που μας βγάζει από τον εαυτό μας. Γεμίζουμε τις μπαταρίες μας και ξανά από την αρχή!»
Συμφωνούν στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών; «Φυσικά. Τα έχουμε όλα σκεφτεί, τα έχουμε συμφωνήσει, έχουμε βρει τον τρόπο που θα είμαστε οι ιδανικοί γονείς και θεωρητικά τα κάνουμε όλα τέλεια. Στην πράξη, βέβαια, όλο αυτό αποδεικνύεται μια παταγώδης αποτυχία», λέει η Έμιλυ. Γέλια ξανά. Και ποια είναι η σχέση του γιου και της κόρης τους με το θέατρο; «Η μικρή έχει καταλάβει τι δουλειά κάνουμε και καμαρώνει στο σχολείο, πλάθει ιστορίες. Ο μεγάλος έχει μια άπωση. Πριν από δύο χρόνια, όταν ζητούσαν για μια παραγωγή ένα αγοράκι και συζητήσαμε το ενδεχόμενο να περάσει από ακρόαση, μου είπε, πολύ ώριμα για πεντάχρονο: “Μαμά, πρέπει να καταλάβεις ότι δεν μου αρέσει το θέατρο· ούτε να βλέπω ούτε να παίζω”. Νιώθει ότι εξαιτίας του μας στερείται και δεν έχει άδικο…»
Ηθοποιία πριν και μετά την κρίση
Πόσο άλλαξε η δική τους ζωή τα τελευταία δέκα δύσκολα χρόνια; «Καθόλου», απαντά ο Χρήστος. «Από την αρχή εμείς εστιάσαμε στο θέατρο. Κατέρρευσε όμως ο κόσμος των συναδέλφων μας που είχαν ποντάρει τα πάντα στην τηλεόραση, εκείνων που έπαιρναν 3.000-4.000 ευρώ για ένα επεισόδιο και από ένα σίριαλ αγόραζαν σπίτι». Του ζητώ μια συμβουλή –προτροπή, αν το προτιμά– για τα νέα παιδιά που θέλουν να σπουδάσουν θέατρο και ονειρεύονται μια καριέρα όπως η δική του. «Να είναι πρόθυμοι να δυσκολευτούν, να μηδενίσουν το μέσα τους και να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα. Να απαρνηθούν αυτά που τους βολεύουν κι αυτά που ξέρουν ή νομίζουν ότι ξέρουν. Αλλιώς, δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να γίνουν ηθοποιοί, ας κάνουν κάτι άλλο. Τον ρωτώ τι έχει μάθει ο ίδιος για το θέατρο και τη ζωή, έπειτα από σχεδόν δύο δεκαετίες επαγγελματικής διαδρομής. «Ότι στη σκηνή δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας: βάζεις τη φλόγα σου και τη δίψα σου για την τέχνη σου και ελπίζεις αυτό να αποδώσει. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει εγχειρίδιο για την επιτυχία στη ζωή. Βρίσκεις τον δρόμο σου με το θάρρος του λάθους σου. Επίσης, έχω μάθει ότι δεν υπάρχει ούτε ρόλος ούτε άνθρωπος χωρίς αντιφάσεις».
Θέτω το ίδιο ερώτημα και στην Έμιλυ. «Η ζωή και το θέατρο συμπληρώνουν και τροφοδοτούν το ένα το άλλο. Σε κάθε παράσταση ανακαλύπτω κάτι σπουδαίο, αλλά στην επόμενη αυτό ακυρώνεται, παύει να ισχύει – και ούτω καθεξής. Τα πάντα ρει. Το έχω αποδεχθεί πια. Άλλωστε η τέχνη δεν δίνει απαντήσεις. Σε μαθαίνει όμως να κάνεις τις σωστές ερωτήσεις…» ■