Κάνουν απολογισμό των επιχειρηματικών τους αποφάσεων, διαμοιράζουν εκ νέου τις αρμοδιότητες, μαθαίνουν να «διαβάζουν» ισολογισμούς, χαράσσουν στοχευμένη στρατηγική προώθησης των προϊόντων τους, αφού πρώτα έχουν προσδιορίσει την ομάδα-στόχο της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας… Τα παραπάνω βήματα αποτελούν «καρπούς» του training, που προσφέρει συστηματικά από τα τέλη του 2014 σε μικρομεσαίες ως επί το πλείστον ελληνικές επιχειρήσεις, το Praksis Business Coa-ching Center. Το εν λόγω πρόγραμμα ενίσχυσης επιχειρηματικότητας που λειτουργεί από την ανθρωπιστική οργάνωση Praksis, με αποκλειστική χρηματοδότηση από το Citi Foundation, προσφέρει δωρεάν εξατομικευμένη συμβουλευτική σε υφιστάμενες ή υπό σύσταση εταιρείες κάθε βεληνεκούς. «Απευθυνόμαστε σε ανθρώπους που έχουν συλλάβει μια έξυπνη επιχειρηματική ιδέα έως ήδη υφιστάμενες εταιρείες, η αναλογία κατά κανόνα είναι 70%-30%», διευκρινίζει στην «Κ» η κ. Κατερίνα Παράσχου, συντονίστρια του προγράμματος, «πολύ συχνά πρόκειται για οικογενειακές επιχειρήσεις σε φάση διαδοχής, κατά την οποία η επόμενη γενιά φιλοδοξεί να ξεπεράσει τις αδυναμίες της προηγούμενης στη διαχείριση». Το πρόγραμμα δέχεται περί τις 35 επιχειρήσεις σε κάθε κύκλο και υπολογίζεται ότι χάρη στην καθοδήγηση των επαγγελματιών του κέντρου έχουν δημιουργηθεί 200 νέες θέσεις εργασίας.
«Οι περισσότεροι δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα και στον τουρισμό, ωστόσο δεν έχουμε κλαδικά κριτήρια στην επιλογή, αναλαμβάνουμε πάσης φύσεως εταιρείες», σημειώνει η κ. Παράσχου, μία εβδομάδα πριν από την εκπνοή της προθεσμίας για την κατάθεση αιτήσεων, στις 3 Μαρτίου. «Η κάθε ομάδα έχει διαφορετικές ανάγκες, δεν χρειάζονται όλοι στήριξη για τη χάραξη business plan» λέει η κ. Παράσχου, «άλλοι θέλουν να εξελιχθούν διαδικτυακά, άλλοι χρειάζονται στήριξη στην τιμολόγηση, στην κοστολόγηση, στο marketing ή στην προώθηση προϊόντων τους στο εξωτερικό». Πέρα από την εβδομαδιαία εξατομικευμένη συμβουλευτική κάθε ομάδας, οι συμμετέχοντες παρακολουθούν σεμινάρια από στελέχη μεγάλων εταιρειών (π.χ. Deloitte, Oriflame, Aldemar Resorts) που τους μεταφέρουν την τεχνογνωσία τους και τον παλμό της αγοράς. «Παρ’ όλη τη γενικευμένη κρίση και την κατήφεια, συναντώ φερέλπιδες επιχειρηματίες με κέφι, μεράκι και ωραίες ιδέες», σχολιάζει η ίδια, «το κοινό τους αίτημα παραμένει βέβαια η χρηματοδότηση, αλλά οι περισσότεροι αποφασίζουν να συνεχίσουν ακόμα και όταν δεν το έχουν πλήρως επιλύσει». Μεταξύ των αποφοίτων είναι δύο γνωστές startups. Πρόκειται για την inagros, το «παιδί» φοιτητών του Πολυτεχνείου και του Γεωπονικού, που εξειδικεύεται στην καλλιέργεια ακριβείας με αισθητήρες, αλλά και για το Ridemind, το… Αirbnb οχημάτων.
Σύγχρονος εξοπλισμός για την κτηνοτροφία
Mέσω της μηχανής τεχνικής γαλουχίας, τα νεογέννητα αμνοερίφια μπορούν να πίνουν γάλα εφάμιλλο του μητρικού.
Ηταν το 2012 όταν ο Αγγελος Εμμανουηλίδης αποφάσισε να παραιτηθεί από την εταιρεία στην οποία εργαζόταν επί τετραετία και να δημιουργήσει την emma farm solutions. «Είχα διαπιστώσει ένα σημαντικό κενό της αγοράς στον κλάδο της κατασκευής κτηνοτροφικού εξοπλισμού», εξηγεί ο 45χρονος μηχανολόγος-μηχανικός στην «Κ», που ως εργαζόμενος είχε αποκτήσει γνώση σε θέματα γεωτεχνικά και είχε παρακολουθήσει πολλάκις εκπαίδευση στο εξωτερικό. «Στην Κεντρική Ευρώπη, προπάντων στη Γερμανία και στην Ολλανδία, η τεχνολογία σχετικά με την εκτροφή αγελάδων έχει τελειοποιηθεί, όμως τους είναι εντελώς άγνωστα τα αιγοπρόβατα, τα οποία εμείς στην Ελλάδα, καθώς διαθέταμε ανέκαθεν σε πληθώρα, γνωρίζουμε καλά». Η νεοσύστατη εταιρεία κατασκευάζει έκτοτε εξειδικευμένο κτηνοτροφικό εξοπλισμό για αμνοερίφια. «Ολη η αλυσίδα παραγωγής πραγματοποιείται στην Ελλάδα», διευκρινίζει ο ίδιος. Εκ των μηχανημάτων του ξεχωρίζει η μηχανή τεχνικής γαλουχίας, μέσω της οποίας τα νεογέννητα ζώα μπορούν να τρώνε γάλα εφάμιλλο του μητρικού, αλλά και μηχάνημα που εξασφαλίζει φρέσκο χορτάρι για τα αμνοερίφια, τα οποία κατά κανόνα στην εντατική εκτροφή ταΐζονται μόνον με ξηρά τροφή. Μηχανή τεχνικής γαλουχίας τέτοιου επιπέδου εκτός από την emma κατασκευάζει άλλη μία εταιρεία στο εξωτερικό.
«Το 2016 συνεταιρίστηκα με έναν παλιό συνάδελφο με πολυετή εμπειρία, τον Κωνσταντίνο Μαραγκούλη», διευκρινίζει ο κ. Εμμανουηλίδης, «σύντομα συνειδητοποιήσαμε ότι χρειαζόμασταν επαγγελματική καθοδήγηση σε πολλά πεδία, όπως το μάρκετινγκ, τα λογιστικά, τις μεταφορές (logistics)». Μέσα από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα, δρομολόγησαν μία σειρά από αλλαγές. «Εμαθα να διαβάζω ισολογισμούς, κάναμε εκ νέου καταμερισμό αρμοδιοτήτων, καθότι τείνω να είμαι συγκεντρωτικός, επείσθην για την αναγκαιότητα μιας στρατηγικής προώθησης» αναφέρει ενδεικτικά, «έως τότε θεωρούσα ότι λόγω της φύσης του προϊόντος μας, δεν χρειαζόταν μάρκετινγκ, αλλά μόνον ευχαριστημένους πελάτες που θα μας έφερναν και άλλους». Επίσης, «προσδιορίσαμε το προφίλ των εν δυνάμει πελατών μας, προχωρήσαμε την κατασκευή του site μας αλλά και τη δημιουργία ενός stock προϊόντων, άμεσα διαθέσιμων, καθώς διαρκεί πολύ η κατασκευή και οι ενδιαφερόμενοι είναι βιαστικοί». Σήμερα, έπειτα από την ολοκλήρωση δύο «κύκλων», η εταιρεία έχει κάνει τριάντα νέες εγκαταστάσεις σε κτηνοτροφικές μονάδες, ακριβώς όσες είχε κάνει ολόκληρο το διάστημα από τη σύστασή της, δηλαδή από το 2012 έως το 2017. Σημαντική, πάντως, δεν ήταν μόνον η τεχνοκρατική δουλειά που έγινε. «Μας ενθάρρυναν να κάνουμε ενδοσκόπηση και να ανακαλέσουμε τους λόγους για τους οποίους δουλεύουμε 24 ώρες την ημέρα».
Πλάνο για αφύπνιση της ενσυναίσθησης
Η ομάδα ΚΟΙΝΣΕΠ BlackLight διοργανώνει δράσεις με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας ανθρώπων με προβλήματα όρασης.
«Με βοήθησαν να οργανώσω τη σκέψη μου», λέει στην «Κ» η κ. Χρυσέλλα Λαγαρία, μέλος της 5μελούς ΚΟΙΝΣΕΠ BlackLight, «υπήρξαν επιπλέον υποστηρικτικοί και πρόθυμοι να υιοθετήσουν την τεχνολογία που χρησιμοποιούμε εμείς, δεδομένου ότι οι τέσσερις εξ ημών αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα όρασης». Το BlackLight αποτελείται από τους ανθρώπους που επί τέσσερα χρόνια συνεργάστηκαν στην υλοποίηση του διαδραστικού δρώμενου, Dialogue in the Dark, στο Μπάτμιντον. «Καθένας από εμάς συνόδευσε τους επισκέπτες σε μια διαδρομή, γεμάτη πλήθος άλλων ερεθισμάτων εκτός από φως», περιγράφει η κ. Λαγαρία, που διετέλεσε ξεναγός-οδηγός, «η προσέλευση ήταν εντυπωσιακή, ξεναγήσαμε 40.000 ανθρώπους, διακόψαμε επειδή τέθηκε το Μπάτμιντον εκτός λειτουργίας». Ηταν, λοιπόν, σαφές τοις πάσι ότι «ομάδα που κερδίζει δεν αλλάζει».
Εξοικείωση
Οι πέντε συνάδελφοι είχαν συνειδητοποιήσει ότι η επιτυχία εν μέρει του event οφειλόταν στο γεγονός ότι κατάφερναν να καλλιεργήσουν στους επισκέπτες ενσυναίσθηση με τρόπο ρεαλιστικό και παιγνιώδη. «Συστήσαμε, λοιπόν, το 2017 την ΚΟΙΝΣΕΠ, προκειμένου να συνεχίσουμε με projects στην ίδια φιλοσοφία», σημειώνει η κ. Λαγαρία, «κατορθώσαμε να λάβουμε από την ιδρύτρια εταιρεία στη Γερμανία τα δικαιώματα του Dialogue in the Dark, ενώ σε συνεργασία με τη ΜΚΟ “Διαβάζω για τους Αλλους” πραγματοποιήσαμε δράσεις εξοικείωσης με την τύφλωση σε σχολεία σε Αθήνα, Χανιά και Ηράκλειο Κρήτης, μια πρωτοβουλία που στήριξε το Ιδρυμα Λάτση». Οπως οι μαθητές εμπιστεύθηκαν την ίδια να τους οδηγήσει με κλειστά μάτια στους διαδρόμους του σχολείου, έτσι και εκείνη αφέθηκε στους εκπαιδευτές του Business Coaching Center. «Θέλουμε να χαράξουμε business plan και να οργανώσουμε crowdfunding για να υλοποιήσουμε εκ νέου το Dialogue in the Dark, όπως και να σχεδιάσουμε marketing plan για ένα νέο πρότζεκτ – την εκπαίδευση των πωλητών σε καταστήματα λιανικής στην εξυπηρέτηση τυφλών πελατών». Οπως διηγείται η ίδια, «είναι πάντα πρόθυμοι να βοηθήσουν, αλλά η αμηχανία και η άγνοια τους σχετικά με τις δυνατότητές μας γίνονται εμπόδια». Η ομάδα προτίθεται να ξεναγήσει τους ίδιους τους υπαλλήλους με κλειστά μάτια στον χώρο του μαγαζιού και να τους δώσει πρακτικές συμβουλές. «Είμαστε μεν τυφλοί, αλλά δεν έχουμε κινητικά θέματα, οπότε μπορούμε να κατέβουμε ή ανέβουμε μαζί τους σε άλλο όροφο, θέλουμε συχνά να μας διαβάζουν τα συστατικά των προϊόντων όπως και τις αναγραφόμενες προσφορές, αν είναι δυνατόν να μυρίσουμε ή να αγγίξουμε ένα προϊόν», λέει ενδεικτικά η κ. Λαγαρία. «Οταν βλέπετε στο ταμείο κάποιον να μην σας μιλά, ας του απευθύνετε εσείς πρώτοι τον λόγο, γιατί η σιωπή μπορεί να προκύπτει από την αδυναμία του να σας διακρίνει».
Δυναμική προώθηση μιας υπερτροφής
Ο αγρότης Αντώνης Θεοδώρου έκανε την πρώτη πειραματική καλλιέργεια αρώνιας στους πρόποδες του Παρνασσού το 2011.
Στην αρχή της κρίσης, το 2011, ο αγρότης Αντώνης Θεοδώρου άρχισε να πειραματίζεται στους πρόποδες του Παρνασσού, σε ύψος περίπου 500 μ., με μια νέα εναλλακτική καλλιέργεια, τη βιολογική αρώνια, καθώς η οικογένειά του έπρεπε να διακόψει την ενασχόληση με τα καπνά και το βαμβάκι. «Το 2011 έκανα την πρώτη πειραματική καλλιέργεια και το 2014 ολοκλήρωσα πλήρως την εγκατάσταση με τη φύτευση 2.500 φυτών σε 11 στρέμματα», θυμάται ο κ. Θεοδώρου, που «πόνταρε» στις ευεργετικές ιδιότητες της αρώνιας, η οποία κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στην κατηγορία των θεραπευτικών φυτών. Ενδεικτικά, «ο καρπός συμβάλλει στη ρύθμιση της πίεσης και προστατεύει το πεπτικό σύστημα, ενώ ο χυμός του καρπού έχει γαστροπροστατευτική και αντιφλεγμονώδη δράση». Επιπλέον, η «αρώνια μελανόκαρπη της ποικιλίας Βίκινγκς» έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε πηκτίνη, που προστατεύει τον οργανισμό από τη ραδιενέργεια, εξ ου και καταναλώνεται από εργάτες πυρηνικών εργοστασίων και από κοσμοναύτες. Ανάλυση, μάλιστα, του τμήματος φαρμακολογίας του ΕΚΠΑ το 2016 ανέδειξε ότι η παραγωγή του κ. Θεοδώρου στο αγρόκτημα Μελανόκαρπον ήταν πολύ πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και πολυφαινόλες.
«Είναι εκμεταλλεύσιμα όλα τα τμήματα του φυτού» αναφέρει στην «Κ» ο κ. Θεοδώρου, που είναι κατ’ επάγγελμα αγρότης και δουλεύει μαζί με τη σύζυγο και τον πατέρα του. «Εκανα αίτηση για το πρόγραμμα, γιατί χρειαζόμασταν στήριξη στην προώθηση των προϊόντων μας», επισημαίνει ο ίδιος που ερχόταν συστηματικά στην Αθήνα για τις ανάγκες του προγράμματος, ενώ μόνον λίγες φορές έδωσε το «παρών» μέσω skype. «Στον πρώτο κύκλο δουλέψαμε στη βελτίωση της ιστοσελίδας μας και στον δεύτερο κύκλο με το marketing plan, τη συσκευασία, την εταιρική μας εικόνα αλλά και τη χάραξη στρατηγικής στην επικοινωνία» αναφέρει ενδεικτικά στην «Κ». Μετά την ολοκλήρωση, η οικογενειακή επιχείρηση διαθέτει νέα ιστοσελίδα (www. melanocarpon. gr) ηλεκτρονικό κατάστημα, νέο brand και συσκευασία, ενώ σχεδιάζει προσεχώς να μετατρέψει το αγρόκτημα σε επισκέψιμο χώρο.
Δικτύωση
«Κατορθώσαμε επίσης με τη βοήθεια των συμβούλων του κέντρου να αιτηθούμε και να λάβουμε χρηματοδότηση από το The People’s Trust, να συμμετέχουμε στον διαγωνισμό καινοτομίας και να δικτυωθούμε ευρύτερα», λέει ο κ. Θεοδώρου, χωρίς να κρύβει τον ενθουσιασμό του. Αλλωστε, τα προϊόντα της οικογενειακής επιχείρησης με βάση την αρώνια έχουν ήδη αποκτήσει πελατεία στα αστικά κέντρα της χώρας, αλλά και στην όμορη Ρουμανία. Η γκάμα μοιάζει ατελείωτη: βιολογικός φυσικός χυμός, χειροποίητο γλυκό του κουταλιού, μαρμελάδα αρώνια, άλειμμα φρούτου, βαλσάμικο ξίδι και βέβαια συσκευασία με το ίδιο το «σούπερ» φρούτο.